هستى شناسى معنا
حقیقت معنا چیست؟ مقولهاى ذهنى است یا خارجى؟ و یا امرى متفاوت با آن دو؟ چه رابطهاى است میان معنا و کاربرد؟ اینها برخى از پرسشهاى کلیدى در باب هستىشناسى معنایند. شناخت حقیقت معنا، گامى بنیادین براى تحلیل انواع گزارههاست. در تبیین ماهیت معنا، آراى متفاوتى میان فیلسوفان به ویژه فلاسفه زبان در غرب مطرح است. برخى معنا را همان مصداق، و برخى آن را رابطه میان لفظ و مصداق مىدانند. جمعى از جمله جان لاک، معنا را تصور یا نوعى ایده ذهنى برمىشمارند. کسانى نیز حقیقت معنا را در واکنشهاى رفتارى و خارجى افراد به کلمات جستوجو مىکنند. ویتگنشتاین در مرحله اولیه زیست فلسفى خود بر «نظریه تصویرى معنا» تکیه داشت؛ اما بعدها دیدگاه کاربردى یا ابزارى معنا را مطرح کرد. جان آستین نیز همچون ویتگنشتاین تکیه خود براى تحلیل معنا را بر کاربرد قرار داد. در میان اندیشمندان اسلامى، علماى اصول، اغلب در بحث از حقیقت وضع و رابطه آن با موضوعٌله به این مسئله پرداختهاند. در نوشتار پیشرو پس از تبیین و ارزیابى دیدگاهها، نظر برگزیده را بیان مىکنیم. بر این اساس، معنا همان صورت ذهنى است، بدون لحاظ ذهنیت. به عبارت دیگر، معنا مساوى محکى یا معلوم بالذات است که در برابر مفهوم (حاکى) و مصداق (معلوم بالعرض) است.
Article data in English (انگلیسی)
- ـ آخوند خراسانى، محمدكاظمبن حسين، كفايهالاصول، تهران، كتابفروشى اسلاميه، بىتا.
- ـ آلستون، ويليام، فلسفه زبان، ترجمه احمدرضا جليلى و احمد ايرانمنش، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردى، 1381.
- ـ العمارى، على محمدحسن، قضية اللفظ و المعنى، قاهره، مكتب وهبه، 1420ق.
- ـ چامسكى، نوآم، زبان و مسائل دانش، ترجمه على درزى، تهران، آگاه، 1377.
- ـ خوئى، سيدابوالقاسم، محاضرات فى اصول الفقه، قم، دارالهادى للمطبوعات، 1410ق.
- ـ غروى، محمدحسين، بحوث فى الاصول، قم، جامعه مدرسين، 1376.
- ـ مگى، بريان، فلاسفه بزرگ، ترجمه عزتاللّه فولادوند، تهران، خوارزمى، 1372.
- ـ ـــــ ، مردان انديشه، ترجمه عزتاللّه فولادوند، تهران، طرح نو، 1378.
- ـ موسوى خمينى، سيدروحاللّه، تهذيبالاصول، بيروت، دارالفكر، 1367.
- ـ نايينى، محمدحسين، اجود التقريرات، قم، مكتبة الفقيه، بىتا.
- ـ نصرى، عبداللّه، فلسفه تحليلى (تقريرات استاد دكتر مهدى حائرى)، تهران، مؤسسه فرهنگى دانش و انديشه معاصر، 1379.
- ـ هادسون، ويليام دانالد، ويتگنشتاين، ربط فلسفه او به باور دينى، ترجمه مصطفى ملكيان، تهران، گروس، 1378.
- ـ هارت ناك، يوستوس، ويتگنشتاين، ترجمه منوچهر بزرگمهر، تهران، خوارزمى، 1356.
- ـ هاسپرس، جان، فلسفه تحليلى، ترجمه سهراب علوىنيا، تهران، مركز ترجمه و نشر كتاب، 1370.
- - Alston, William, "Meaning", in: Paul Edwards ed., The Encyclopedia of Philosophy, London, Macmillan, 1967.
- - Alston, William, Philosophy of Language, Prentice-Hall, 1964.
- - Austin, John L., How to do Things with Works, Oxford, University Press, 1962.
- - Bloomfield, Leonard, Language, London, George Allen and unwin LTD, 1935.
- - Locke, John, Essays Concerning Human Understanding, Book III, Oxford University Press, 1990.
- - Stiver, Dan R. The Philosophy of Religious Language, Sighn, Symbol and Story, Oxford, Blackwell Publishers, 1996.
- - Wittgenstein, Ludwig, Philosophical Investigation, Oxford, Basil Blackwell, 1967.