معرفت فلسفی، سال نهم، شماره دوم، پیاپی 34، زمستان 1390، صفحات 85-113

    هستى ‏شناسى معنا

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ابوالفضل ساجدی / *دانشيار گروه کلام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / sajedi@qabas.net
    چکیده: 

    حقیقت معنا چیست؟ مقوله‏اى ذهنى است یا خارجى؟ و یا امرى متفاوت با آن دو؟ چه رابطه‏اى است میان معنا و کاربرد؟ اینها برخى از پرسش‏هاى کلیدى در باب هستى‏شناسى معنایند. شناخت حقیقت معنا، گامى بنیادین براى تحلیل انواع گزاره‏هاست. در تبیین ماهیت معنا، آراى متفاوتى میان فیلسوفان به ویژه فلاسفه زبان در غرب مطرح است. برخى معنا را همان مصداق، و برخى آن را رابطه میان لفظ و مصداق مى‏دانند. جمعى از جمله جان لاک، معنا را تصور یا نوعى ایده ذهنى برمى‏شمارند. کسانى نیز حقیقت معنا را در واکنش‏هاى رفتارى و خارجى افراد به کلمات جست‏وجو مى‏کنند. ویتگنشتاین در مرحله اولیه زیست فلسفى خود بر «نظریه تصویرى معنا» تکیه داشت؛ اما بعدها دیدگاه کاربردى یا ابزارى معنا را مطرح کرد. جان آستین نیز همچون ویتگنشتاین تکیه خود براى تحلیل معنا را بر کاربرد قرار داد. در میان اندیشمندان اسلامى، علماى اصول، اغلب در بحث از حقیقت وضع و رابطه آن با موضوعٌ‏له به این مسئله پرداخته‏اند. در نوشتار پیش‏رو پس از تبیین و ارزیابى دیدگاه‏ها، نظر برگزیده را بیان مى‏کنیم. بر این اساس، معنا همان صورت ذهنى است، بدون لحاظ ذهنیت. به عبارت دیگر، معنا مساوى محکى یا معلوم بالذات است که در برابر مفهوم (حاکى) و مصداق (معلوم بالعرض) است.  

    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Ontology of Meaning
    Abstract: 
    What is the reality of meaning? Is it a subjective or an objective category, or is it a third one? What is the relation between meaning and usage? These are some key issues in the ontology of meaning. Knowing the reality of meaning is a basic step toward analyzing different propositions. Some Western philosophers of language consider meaning to be the same as an instance, and some others regard it as the relation between a word and its instance. John Luck thinks of meaning as a subjective idea, while some others look in the objective and behavioral expressions for meaning. Wittgenstein, in his earlier philosophical life, emphasized on the picture theory of meaning, while later on suggested the use theory (or instrumental theory) of meaning. John Austin accepted the use theory too. The author explains and evaluates different theories, and then brings up his own theory in this regard. He believes that meaning is the mental image itself, without taking its subjectivity into consideration. In other words, meaning is the same as the designated (or known) per essentia vis-à-vis concept and instance (known per accident).
    • ـ آخوند خراسانى، محمدكاظم‏بن حسين، كفايه‏الاصول، تهران، كتابفروشى اسلاميه، بى‏تا.
    • ـ آلستون، ويليام، فلسفه زبان، ترجمه احمدرضا جليلى و احمد ايرانمنش، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردى، 1381.
    • ـ العمارى، على محمدحسن، قضية اللفظ و المعنى، قاهره، مكتب وهبه، 1420ق.
    • ـ چامسكى، نوآم، زبان و مسائل دانش، ترجمه على درزى، تهران، آگاه، 1377.
    • ـ خوئى، سيدابوالقاسم، محاضرات فى اصول الفقه، قم، دارالهادى للمطبوعات، 1410ق.
    • ـ غروى، محمدحسين، بحوث فى الاصول، قم، جامعه مدرسين، 1376.
    • ـ مگى، بريان، فلاسفه بزرگ، ترجمه عزت‏اللّه فولادوند، تهران، خوارزمى، 1372.
    • ـ ـــــ ، مردان انديشه، ترجمه عزت‏اللّه فولادوند، تهران، طرح نو، 1378.
    • ـ موسوى خمينى، سيدروح‏اللّه، تهذيب‏الاصول، بيروت، دارالفكر، 1367.
    • ـ نايينى، محمدحسين، اجود التقريرات، قم، مكتبة الفقيه، بى‏تا.
    • ـ نصرى، عبداللّه، فلسفه تحليلى (تقريرات استاد دكتر مهدى حائرى)، تهران، مؤسسه فرهنگى دانش و انديشه معاصر، 1379.
    • ـ هادسون، ويليام دانالد، ويتگنشتاين، ربط فلسفه او به باور دينى، ترجمه مصطفى ملكيان، تهران، گروس، 1378.
    • ـ هارت ناك، يوستوس، ويتگنشتاين، ترجمه منوچهر بزرگمهر، تهران، خوارزمى، 1356.
    • ـ هاسپرس، جان، فلسفه تحليلى، ترجمه سهراب علوى‏نيا، تهران، مركز ترجمه و نشر كتاب، 1370.
    • - Alston, William, "Meaning", in: Paul Edwards ed., The Encyclopedia of Philosophy, London, Macmillan, 1967.
    • - Alston, William, Philosophy of Language, Prentice-Hall, 1964.
    • - Austin, John L., How to do Things with Works, Oxford, University Press, 1962.
    • - Bloomfield, Leonard, Language, London, George Allen and unwin LTD, 1935.
    • - Locke, John, Essays Concerning Human Understanding, Book III, Oxford University Press, 1990.
    • - Stiver, Dan R. The Philosophy of Religious Language, Sighn, Symbol and Story, Oxford, Blackwell Publishers, 1996.
    • - Wittgenstein, Ludwig, Philosophical Investigation, Oxford, Basil Blackwell, 1967.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ساجدی، ابوالفضل.(1390) هستى ‏شناسى معنا. فصلنامه معرفت فلسفی، 9(2)، 85-113

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ابوالفضل ساجدی."هستى ‏شناسى معنا". فصلنامه معرفت فلسفی، 9، 2، 1390، 85-113

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ساجدی، ابوالفضل.(1390) 'هستى ‏شناسى معنا'، فصلنامه معرفت فلسفی، 9(2), pp. 85-113

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ساجدی، ابوالفضل. هستى ‏شناسى معنا. معرفت فلسفی، 9, 1390؛ 9(2): 85-113