نقد و تحليل رويکرد دنت درباره برهان معرفت

سال بيستم، شماره چهارم، پياپي 80، تابستان 1402، ص 115ـ129
 

نوع مقاله: پژوهشي
محسن بهلولي فسخودي/ استاديار گروه فلسفه پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي     m.bohlooli@ihcs.ac.ir
دريافت: 30/10/1401       پذيرش: 27/03/1402
چکيده
براساس فيزيکاليسم، تمام واقعيت‌هاي جهان امور فيزيکي هستند که براي تبيين آنها تنها به علوم فيزيکي نياز داريم. فرانک جکسون براي رد فيزيکاليسم آزموني فکري مطرح کرده است که به برهان معرفت معروف شده است. ايده اصلي اين برهان باور به وجود کيفيات ذهني است. اين کيفيات داراي ويژگي‌هاي غيرفيزيکي، دروني و ذاتي، خطاناپذيري و بيان‌ناشدني هستند که از راه درون‌نگري و به شکل مستقيم در دسترس شخص قرار دارند. دنت معتقد است که کيفيات ذهني داراي اين ويژگي‌ها نيستند و درنهايت نتيجه مي‌گيرد که اصلاً کيفيات ذهني وجود ندارند و فيزيکاليسم را نمي‌توان انکار کرد. مسئله اصلي اين مقاله بررسي و تحليل انتقادهاي دنت بر برهان معرفت است تا مشخص شود که تا چه اندازه در رد اين برهان موفق بوده است. نتيجه تأکيدي است بر اينکه دنت در انجام چنين کاري موفق نبوده است؛ زيرا دنت معرفت به کيفيت را که تنها از منظر اول‌ شخص امکان‌پذير است در تبيين خود ناديده انگاشته است و قادر به رد ويژگي ذاتي بودن و دسترسي درون‌نگرانه مستقيم آگاهي شخص به کيفيات ذهني نيست.
کليد‌واژه‌ها: برهان معرفت، کيفيت ذهني، درون‌نگري، فيزيکاليسم، شبه‌پديداري.