تحليل انتقادي نظريه تداخل وجودي خداوند و مخلوقات

سال بيستم، شماره اول، پياپي 77، پاييز 1401، ص 7ـ20

نوع مقاله: پژوهشي

شاکر لوائي / استاديار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمي    shakerlavaei@gmail.com
* مريم نوربالا / دانشجوي دکتري حکمت متعاليه دانشگاه خوارزمي mnoorbala@gmail.com     
دريافت: 03/02/1401       پذيرش: 31/06/1401
چکيده
يکي از نظريات نو در حل مشکل تبيين رابطه حق و خلق، نظريه تداخل وجودي استاد غلامرضا فياضي است. پيچيدگى بحث از اينجا آغاز مى‌شود که با فرض عدم تناهي خداوند، جايي براي حضور مخلوقات در طول يا عرض وجود واجب تعالى باقي نمي‌ماند. حل اين مشكل كار آسانى نيست. نظريه استاد فياضى ادعا دارد تا زماني که تداخل وجودى امکان و بلکه وقوع دارد، نمي‌توان از عدم تناهي وجود واجب سندي براي وحدت شخصي وجود تأمين کرد. در اين مقاله با ذکر پيش‌فرض‌هاي فلسفي ايشان و بيان نظريه تداخل وجودي خداوند و مخلوقات، ملاحظات و نقدهايي در حوزه تصوير رابطه واجب و ممکن و چگونگي فعل واجب تعالي در ممکنات، ارائه مي‌شود. با بررسي ادعاى مطرح‌شده در نظريه، آشكار مى‌شود که تداخل وجود هم در تصوير دو موجود متشخص در موطن وجودي واحد و نيز در تصوير تداخل به ‌عنوان صفت فعل الهي داراي ابهام است. از سوي ديگر در ادعاى بستر‌سازى براي ابطال وحدت شخصي وجود ناکام مانده است.

کليدواژه‌ها: تداخل وجودي، وحدت شخصي، فعل واجب، رابطه حق و خلق.