معرفت فلسفی

احمد فاضلی / استادیار گروه فلسفه اخلاق دانشکده الهیات دانشگاه قم    Ahmad.fazeli@gmail.com
* محمد تاجیک جوبه / دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق دانشگاه قم        Mohtajik110@gmail.com

چکیده

نظریه اعتباریات علامه طباطبائی از آغاز طرح آن، به عنوان امری بدیع مورد توجه محققان قرار گرفت، اما از همان ابتدا با اشکالاتی نیز روبه رو بوده است. یکی از اساسی ترین اشکالات مطرح شده که تلاش های فراوانی برای رفع آن انجام شده است، اشکال نسبیت اخلاقی به این نظریه است. حسن و قبح که دو عامل مؤثر و تعیین کننده در هر قضاوت اخلاقی می باشند، طبق این نظریه، از اموری اعتباری به شمار می آیند. یکی از ویژگی های اصلی امور اعتباری تغییرپذیری است، بنابراین می توان گفت که حسن و قبح یا خوبی و بدی امور نسبی می باشند و در نتیجه ما حکم اخلاقی ثابت نداریم. در این مقاله، تلاش می شود بدون تغییر چارچوب و محکمات نظریه اعتباریات و با تمسک به راهکارهای درون ساختاری موجود در این نظریه، از جمله راهکار فطرت و غایات عام و مشترک که موجب ثبات می شوند، عدم ارتباط نسبیت اخلاقی با اعتباریات را ترسیم نماییم و در کنار آن به برخی سوء برداشت ها از نظریه اعتباریات نیز پاسخ داده می شود.

کلیدواژه ها: اعتبار، حقیقت، حسن و قبح، نسبیت اخلاقی، فطرت.