مباني تصور ذات الهي از ديدگاه علامه طباطبائي

سال پانزدهم، شماره سوم، پياپي 59، بهار 1397

مریم باروتی / دانشجوی دکتری حکمت متعاليه دانشگاه تربیت مدرس       Barooti1719@yahoo.com  
رضا اکبریان / استاد فلسفه دانشگاه تربیت مدرس      dr.r.akbarian@gmail.com  
قاسم کاکایی/ استاد فلسفه دانشگاه شیراز         ghkakaie@gmail.com
دريافت: 18/06/95                  پذيرش: 22/03/96

‎چکیده
علامه طباطبائی در «اصول فلسفه»، واقعیت را تصور ذات الهی می‌داند؛ اما در آثار گوناگون خود تصورات متفاوتی از ذات الهی (به صفت منحصر یا لوازم یا...) ارائه می‌نماید و نیز تصورات مختلفی از واقعیت تبیین می‌کند. در این مقاله تلاش شده است تا تصور مختار علامه طباطبائی از ذات الهی، بر اساس مبانی آن تبیین و تحلیل گردد. این تصور همان واقعیت ورای اطلاق و تقیید است؛ اما تبیین و تحلیل تصور ذات الهی به عنوان واقعیت مقید، واقعیت مطلق در برابر مقید و مطلق واقعیت، مطابق با تصور مختار از ذات الهی و مبانی موردنظر علامه طباطبائی نیست؛ هرچند، میان این تصورات با ابتنا بر مبانی مختلف، سازگاری برقرار است. در نهایت با تحلیل نحوه‌ شکل‎گیری واقعیت مطلق در ذهن از دیدگاه علامه طباطبائی، روش انتزاع علامه به تصور سلبی و سلب تصور منوط می‌گردد.
کلیدواژه‌ها: واقعیت، تصور، ذات الهی، سلب تصور، تصور سلبی، علامه طباطبائی.