حقیقت تشکیکى وحى در هندسه حکمت متعالیه
ملّاصدرا به عنوان متفکرى جامعنگر، رویکردهاى فلسفى، عرفانى، و کلامى گوناگونى را در باب چیستى وحى بررسى کرده و کوشیده است تا عناصر مختلف اندیشه متفکّران پیش از خود را در نگاه معرفتىاش هضم کند. از اینرو، در آثار گوناگون صدرالمتألّهین، سه رویکرد قابل مشاهده است که وى براى وحدتبخشى و جامعیت، به سمت حلّ تعارضات این رویکردها حرکت مىکند.
نویسندگان در این مقاله تلاش مىکنند نشان دهند که ملّاصدرا رویکردهاى مختلف و مبانى متنوّع را در هندسه حکمت متعالیه به یکدیگر مىپیوند تا مشخّص شود که رابطه وحیانى و حقیقت وحى، به جاى آنکه حقیقتى ماهوى باشد، حقیقتى وجودى است. و به تبع، وجودى بودن است که در مراتب مختلف هستى قابل تشکیک است و در بستر مراتب هستى، از قرآن امرى تا فرقان خلقى، سیّالیت و تدرّج دارد. این وحىشناسىْ قرآنشناسى خاصّى را براى ملّاصدرا به ارمغان مىآورد که رنگوبوى وجودى دارد. توجه به مراتب و ابعاد مختلف حقیقت وحى، نظرگاه او را از فروکاهشگرایى به یکى از ساحتهاى معرفتى وحى نظیر کلام لفظى، معرفت عقلانى، و... مصون مىدارد.
Article data in English (انگلیسی)
سال هشتم، شماره اول، پاییز 1389، 107ـ132
حقیقت تشکیکى وحى در هندسه حکمت متعالیه
احمد بهشتى
محمّدحسن یعقوبیان
چکیده
ملّاصدرا به عنوان متفکرى جامعنگر، رویکردهاى فلسفى، عرفانى، و کلامى گوناگونى را در باب چیستى وحى بررسى کرده و کوشیده است تا عناصر مختلف اندیشه متفکّران پیش از خود را در نگاه معرفتىاش هضم کند. از اینرو، در آثار گوناگون صدرالمتألّهین، سه رویکرد قابل مشاهده است که وى براى وحدتبخشى و جامعیت، به سمت حلّ تعارضات این رویکردها حرکت مىکند.
نویسندگان در این مقاله تلاش مىکنند نشان دهند که ملّاصدرا رویکردهاى مختلف و مبانى متنوّع را در هندسه حکمت متعالیه به یکدیگر مىپیوند تا مشخّص شود که رابطه وحیانى و حقیقت وحى، به جاى آنکه حقیقتى ماهوى باشد، حقیقتى وجودى است. و به تبع، وجودى بودن است که در مراتب مختلف هستى قابل تشکیک است و در بستر مراتب هستى، از قرآن امرى تا فرقان خلقى، سیّالیت و تدرّج دارد. این وحىشناسىْ قرآنشناسى خاصّى را براى ملّاصدرا به ارمغان مىآورد که رنگوبوى وجودى دارد. توجه به مراتب و ابعاد مختلف حقیقت وحى، نظرگاه او را از فروکاهشگرایى به یکى از ساحتهاى معرفتى وحى نظیر کلام لفظى، معرفت عقلانى، و... مصون مىدارد.
کلیدواژهها: حکمت متعالیه، وحى، حقیقت وحى، ملّاصدرا، وجود تشکیکى وحى، قرآنشناسى.
