معرفت فلسفی، سال ، شماره ، پیاپی 83، 1403، صفحات -

    تحلیلی بر معانی مختلف واقع‌گرایی و نسبی‌گرایی و نقدی بر اخلاق نسبی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبائی

    نویسندگان:
    جمال سروش / *استادیار - فلسفه اسلامی. ملایر / j.sorush@malayeru.ac.ir
    مجتبی مصباح / *دانشیار - گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / M-mesbah@Qabas.net
    احسان ترکاشوند / *استادیار - گروه معارف دانشگاه ملایر / torkashvand110@yahoo.com
    چکیده: 
    بررسی معانی مختلف واقع گرایی و نسبی گرایی نشان می دهد، نه هر واقع گرایی مثبت است و نه هر نسبی گرایی منفی. واقع گرایی دو معنای وجودشناختی و معرفت شناختی دارد، همان طور که نسبی گرایی در بحث وجودشناختی و معرفت شناسی مطرح می شود. از سوی دیگر، اعتباری نیز دستکم چهار معنا دارد: اعتباری در مقابل حقیقی، اعتباری در مقابل اصیل، اعتباری به معنای موجود وابسته و اعتباری به معنای اعتباریات عملیه. اگرچه نظریه اعتباریات علامه طباطبائی یکی از معانی نسبی گرایی محسوب می شود، ولی باید توجه داشت چون ناظر به بحث وجودشناختی و علت و معلول بوده، پس بی ارتباط با اخلاق نسبی است. حتی اگر آن را در بحث معرفت شناسی هم وارد کنیم، ازآنجاکه اعتباریات با واقعیتی به نام کمال و سعات انسان یا همان قرب به خدا ارتباط برقرار می کند، به طوری که همه افعال اختیاری انسان اگر مطابق با کمال واقعی بوده باشد ارزشمند خواهند بود و این دانش نیز در فطرت همه انسان ها به عنوان یک شناخت اصیل، عمومی و ثابت، وجود دارد، در زمره واقع گرایان و طرفداران اخلاق مطلق قرار خواهد گرفت؛ زیرا با دقت در معانی واقع گرایی و نسبی گرایی و نیز با توجه به نظریه اعتباریات علامه طباطبائی، می توان گفت اعتباریات ایشان، از قبیل اعتباریات محض نیست، بلکه ریشه در واقعیت دارد.
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

    (نویسنده مسئول) احسان ترکاشوند / استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه ملایر     torkashvand110@yahoo.com
    جمال سروش / استادیار گروه فلسفه اسلامی دانشگاه ملایر    jsoroush@chmail.ir
    مجتبی مصباح / دانشیار گروه فلسفه مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)        M-mesbah@Qabas.net

    چکیده
    بررسی معانی مختلف واقع گرایی و نسبی گرایی نشان می دهد، نه هر واقع گرایی مثبت است و نه هر نسبی گرایی منفی. واقع گرایی دو معنای وجودشناختی و معرفت شناختی دارد، همان طور که نسبی گرایی در بحث وجودشناختی و معرفت شناسی مطرح می شود. از سوی دیگر، اعتباری نیز دستکم چهار معنا دارد: اعتباری در مقابل حقیقی، اعتباری در مقابل اصیل، اعتباری به معنای موجود وابسته و اعتباری به معنای اعتباریات عملیه. اگرچه نظریه اعتباریات علامه طباطبائی یکی از معانی نسبی گرایی محسوب می شود، ولی باید توجه داشت چون ناظر به بحث وجودشناختی و علت و معلول بوده، پس بی ارتباط با اخلاق نسبی است. حتی اگر آن را در بحث معرفت شناسی هم وارد کنیم، ازآنجاکه اعتباریات با واقعیتی به نام کمال و سعات انسان یا همان قرب به خدا ارتباط برقرار می کند، به طوری که همه افعال اختیاری انسان اگر مطابق با کمال واقعی بوده باشد ارزشمند خواهند بود و این دانش نیز در فطرت همه انسان ها به عنوان یک شناخت اصیل، عمومی و ثابت، وجود دارد، در زمره واقع گرایان و طرفداران اخلاق مطلق قرار خواهد گرفت؛ زیرا با دقت در معانی واقع گرایی و نسبی گرایی و نیز با توجه به نظریه اعتباریات علامه طباطبائی، می توان گفت اعتباریات ایشان، از قبیل اعتباریات محض نیست، بلکه ریشه در واقعیت دارد.

    کلیدواژه ها: اعتباریات، واقع گرایی، نسبیت گرایی، اخلاق مطلق، علامه طباطبائی.
     

    • بازدید: 53
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سروش، جمال، مصباح، مجتبی، ترکاشوند، احسان.(1403) تحلیلی بر معانی مختلف واقع‌گرایی و نسبی‌گرایی و نقدی بر اخلاق نسبی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبائی. فصلنامه معرفت فلسفی، ()، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جمال سروش؛ مجتبی مصباح؛ احسان ترکاشوند."تحلیلی بر معانی مختلف واقع‌گرایی و نسبی‌گرایی و نقدی بر اخلاق نسبی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبائی". فصلنامه معرفت فلسفی، ، ، 1403، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سروش، جمال، مصباح، مجتبی، ترکاشوند، احسان.(1403) 'تحلیلی بر معانی مختلف واقع‌گرایی و نسبی‌گرایی و نقدی بر اخلاق نسبی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبائی'، فصلنامه معرفت فلسفی، (), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سروش، جمال، مصباح، مجتبی، ترکاشوند، احسان. تحلیلی بر معانی مختلف واقع‌گرایی و نسبی‌گرایی و نقدی بر اخلاق نسبی براساس نظریه اعتباریات علامه طباطبائی. معرفت فلسفی، , 1403؛ (): -