فلسفه اسلامی متأخر و مسئله اصالت وجود

سال نوزدهم، شماره اول، پياپي 73، پاييز 1400، ص 33ـ48

نوع مقاله: پژوهشي

سيدعلي طاهري خرم‌آبادي / استاديار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتي شريف    ataheri@sharif.edu
دريافت: 1400/2/20                  پذيرش: 1400/7/12

چکيده
ابهام‌های متعددی مسئله اصالت وجود را در فلسفه اسلامی معاصر دربر گرفته است؛ تا جایی که برخی آن را نزاعی لفظی و یا بی‌حاصل شمرده‌اند. در مقابل برخی مدافعان اصالت وجود (آيت‌الله فیاضی و جناب عبودیت) نیز تفسیر‌های جدیدی به دست داده‌اند و برخی فهم‌های معاصر از مسئله را به چالش کشیده‌اند. آيت‌الله فیاضی بر این باور است که اصالت وجود صدرایی با تحقق حقیقی ماهیت سازگار است. وی با مقدمات و مباحث مفصلی به اثبات مدعای خود پرداخته است. جناب عبودیت نیز با ریشه‌یابی مسئله در دیدگاه سهروردی بصیرت‌های جدیدی را در مسئله فراهم کرده است. وی معتقد است که هرچند صدرالمتألهین به اصالت وجود باور دارد، موجودیت حقیقی ماهیت را نیز به معنایی دیگر می‌پذیرد. در این مقاله اشکال‌ها و نقص‌های این دو تفسیر را نشان مي‌دهد و آن‌گاه با تکیه بر سیر تاریخی استدلال‌ها تلاش می‌شود تا تصویر روشن‌تر و کم‌اشکال‌تری از مسئله و نیز دیدگاه اصالت وجود به دست مي‌دهد.
کليدواژه‌ها: وجود، ماهیت، اصیل، اعتباری، واقعیت.