معرفت فلسفی

مسئله استقرا، پرسش از چگونگی پرکردن شکافی است که میان مقدمات استدلال استقرایی و نتیجه وجود دارد. ابن‎سینا و پیروانش برای حل این مشکل میان تجربه و استقرا فرق گذشته‎اند. به عقیده آنان تجربه برخلاف استقرا بر مشاهد صرف افراد مبتنی نیست، بلکه این مشاهدات به همراه قیاس‎اند که حکم تجربی را نتیجه می‎دهند. مقدمه کبرای این قیاس این اصل فلسفی است که اتفاق، دائمی یا اکثری نیست. برخی فیلسوفان معاصر اسلامی این راه‎حل را مورد نقد قرار داده‎اند. یک انتقاد اصلی این است که مقدمه کبرا در قیاس مزبور، بدیهی نیست و هیچ استدلالی نیز بر آن اقامه نشده است. من در این مقاله نشان داده‎ام که این انتقادها ناشی از برداشت ناصحیحی از آن اصل مربوط به اتفاقی‎هاست. تفسیر صحیح از این اصل منوط به توجه بیشتر به برخی تمایزهای میان انواع علت و به خصوص دیدگاه‎های فلسفه سینوی درباره علت‎های طبیعی است.