معرفت فلسفی، سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 58، زمستان 1396، صفحات 85-104

    رهیافت تطبیقی به ماده‌انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم در فلسفه ذهن

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    مصطفی عزیزی علویجه / استادیار گروه فلسفه جامعة المصطفی العالمیه  / m.azizi56@yahoo.com
    چکیده: 
    در میان متکلمان اسلامی از گرایش های گوناگون اشعری، معتزلی و اهل حدیث گرفته تا برخی متکلمان امامیه، دیدگاهی مطرح است که نفس انسانی را جسمانی و مادی تفسیر می کند. در میان این گرایش های کلامی برخی نفس را جسم لطیف، برخی جزء اصلی بدن و برخی عرض می انگارند، و گروهی اصل وجود نفس را انکار کرده، آن را همین بدن و هیکل محسوس می دانند. در عرصه فلسفه ذهن نیز گرایش های فیزیکالیستی گوناگونی مطرح است که نفس یا ذهن انسان را به مغز یا کارکرد یا رفتار تحویل برده اند. از این دیدگاه ها به «این همانی ذهن و مغز»، «کارکردگرایی» و «رفتار گرایی»، یاد می شود. در این مقاله پس از تبیین دیدگاه های ماده انگاری نفس در کلام اسلامی و مقایسه اجمالی آن با نظریات فیزیکالیستی در فلسفه ذهن، مبانی و زیرساخت این دیدگاه ها کاویده شده و پیامدها و لوازم مشترک میان آنها مانند هویت شخصی، حقیقت مرگ، حیات برزخی، آثار شگفت انگیز نفس، کرامت انسان، استخراج شده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    A Comparative Approach to the Materialism of the Soul in Islamic Theology And Physicalism in the Philosophy of Mind
    Abstract: 
    Among the Islamic theologians (from the various tendencies of Ash’arites, Mutazelites, and People of Hadith to some Imamiya theologians), there is a view that regards human’s soul physical and corporeal. Among those theologians, some consider the soul as a tender matter, some others regard it as a main part of the body and still some others regard it as accident. There are also some others who deny the existence of the soul, and just believe in the existence of the very physical body. Similarly, in the sphere of the philosophy of mind, we see various physicalist tendencies which regard human’s soul to be the same as his brain or its function or mind. This view is called ‘identity of the mind and the brain’, ‘functionalism’ or ‘behaviorism’. In the present article, after explaining the materialistic views on the soul in Islamic theology and briefly comparing it with the physicalist views in philosophy of mind, the bases and tenets of those views are explored and the consequences and implications common among them (such as personal identity, the truth of death, purgatorial life, surprising effects of the soul, and human dignity) are extracted.
    متن کامل مقاله: 

    سال پانزدهم، شماره دوم، پیاپی 58، زمستان 1396

    مصطفی عزیزی علویجه / استادیار گروه فلسفه جامعة المصطفی العالمیه                                M.azizi56@ yahoo.com

    دریافت: 30/5/95                  پذیرش: 2/3/96

    چکیده

    در میان متکلمان اسلامی از گرایش های گوناگون اشعری، معتزلی و اهل حدیث گرفته تا برخی متکلمان امامیه، دیدگاهی مطرح است که نفس انسانی را جسمانی و مادی تفسیر می کند. در میان این گرایش های کلامی برخی نفس را جسم لطیف، برخی جزء اصلی بدن و برخی عرض می انگارند، و گروهی اصل وجود نفس را انکار کرده، آن را همین بدن و هیکل محسوس می دانند. در عرصه فلسفه ذهن نیز گرایش های فیزیکالیستی گوناگونی مطرح است که نفس یا ذهن انسان را به مغز یا کارکرد یا رفتار تحویل برده اند. از این دیدگاه ها به «این همانی ذهن و مغز»، «کارکردگرایی» و «رفتار گرایی»، یاد می شود. در این مقاله پس از تبیین دیدگاه های ماده انگاری نفس در کلام اسلامی و مقایسه اجمالی آن با نظریات فیزیکالیستی در فلسفه ذهن، مبانی و زیرساخت این دیدگاه ها کاویده شده و پیامدها و لوازم مشترک میان آنها مانند هویت شخصی، حقیقت مرگ، حیات برزخی، آثار شگفت انگیز نفس، کرامت انسان، استخراج شده است.

    کلیدواژه ها: نفس، ذهن، بدن، ماده انگاری، فیزیکالیسم.

     

     

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عزیزی علویجه، مصطفی.(1396) رهیافت تطبیقی به ماده‌انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم در فلسفه ذهن. فصلنامه معرفت فلسفی، 15(2)، 85-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مصطفی عزیزی علویجه."رهیافت تطبیقی به ماده‌انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم در فلسفه ذهن". فصلنامه معرفت فلسفی، 15، 2، 1396، 85-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عزیزی علویجه، مصطفی.(1396) 'رهیافت تطبیقی به ماده‌انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم در فلسفه ذهن'، فصلنامه معرفت فلسفی، 15(2), pp. 85-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عزیزی علویجه، مصطفی. رهیافت تطبیقی به ماده‌انگاری نفس در کلام اسلامی و فیزیکالیسم در فلسفه ذهن. معرفت فلسفی، 15, 1396؛ 15(2): 85-104