تأملى درباره عالم خارج از ذهن

فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى تابستان 1395

محمد بنيانى / استاديار فلسفه اسلامى دانشگاه شيراز         m.bonyani@gmail.com

دريافت: 8/10/93               پذيرش: 11/6/94

چكيده

مسئله عالم خارج از ذهن از مباحث مهم و بحث انگيز فلسفى بوده است؛ به گونه اى كه برخى از فلاسفه وجود چنين عالمى را به لحاظ فلسفى نمى پذيرند و برخى قايل به اثبات و برخى ديگر معتقد به بداهت آن شده اند. در اين نوشتار ابتدا به بيان مهم ترين نظرات در اين زمينه پرداخته و آنها را نقد و بررسى كرده ايم. نظريه مختار اين است كه فاصله ميان ذهن و عالم خارج به گونه اثباتى و استدلالى قابل حل نيست، ولى با تبيين وجودى از اصل امتناع تناقض، يعنى وجود و عدم، مى توان به نقطه اى رسيد كه فاعل خود را عين خارجيت بيابد، و براين اساس عالم خارج تبيين فلسفى مى يابد.

كليدواژه ها: ذهن، اثبات عالم خارج، پديدار، ناپديدار، بداهت.