امکان طرح عالم خیال بنابر تلقّى ملّاصدرا در پدیدارشناسى هرمنوتیک هنر
Article data in English (انگلیسی)
سال نهم، شماره چهارم، تابستان 1391، 101ـ126
مهدى ناظمى قره باغ*
محمدجواد صافیان**
چکیده
عالم خیال از زمان فارابى تا ملّاصدرا، تطورات گوناگونى را در فلسفه اسلامى پشت سر گذاشته است. با تمرکز بر فلسفه ملّاصدرا و پرهیز از دیدگاه هاى عرفانى و با استمداد از روش پدیدارشناسى، مى توان بى آنکه گرفتار صحت و سقم براهین متعارف فلسفى در این باب شد، در باب رتبه اى از عالم خیال، که بین الاذهانى و در عین حال مقید باشد، تبیینى ارائه داد که عالم ـ خیال ـ مضمون نام مى گیرد. عالم ـ خیال ـ مضمون، شأن خیالى نسبت وجودى انسان با وجود و مقوم رفتارهاى خیال ـ مضمون او در عرصه هاى گوناگون از جمله هنر است. بهره گیرى از عالم ـ خیال ـ مضمون، مى تواند راه گشاى فهم بهتر هنر در فلسفه هایدگر باشد و نارسایى آن فلسفه را در فهم هیئت هاى هنرى متکثر جبران کند.
کلیدواژه ها: عالم خیال، عالم ـ خیال ـ مضمون، پدیدارشناسى هنر، ملّاصدرا، هایدگر.
---------------------
* دانشجوى دکترى فلسفه دانشگاه اصفهان. s.m.nazemi.g@gmail.com
** استادیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان. javadsafian777@gmail.com
دریافت: 25/10/90 پذیرش: 26/4/91.
- ـ آوينى، سيدمرتضى، انفطار صورت، تهران، ساقى، 1387.
- ـ ابراهيمى دينانى، غلامحسين، «عالم خيال در نظر مولوى و ابنعربى»، خردنامه صدرا، ش 14، زمستان 1377، ص 6ـ11.
- ـ ـــــ ، «فرق بين عالم خيال متصل و منفصل»، فرهنگ و هنر، ش 70، زمستان 1385، ص 28ـ31.
- ـ ابنسينا، التعليقات، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ ـــــ ، النجاة من الغرق فى بحر الضلالات، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ اقبالى، پرويز، «عالم خيال، عالم هنر»، كتاب ماه هنر، ش 99و100، آذر و دى 1385، ص 20ـ23.
- ـ پازوكى، شهرام، «گفتوگوى فراتاريخى و فراگفتوگو در انديشه توشيهيكو ايزوتسو»، فلسفه، دوره 6 و 7، دى ماه 1381، ص 137ـ146.
- ـ چيتيك، ويليام، «چهره فلسفى ابنعربى»، ترجمه مهدى مطهرى، نامه مفيد، ش 39، آذر و دى 1382، ص 149ـ165.
- ـ حسنزاده آملى، حسن، ممد الهمم در شرح فصوصالحكم ابنعربى، چ دوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1384.
- ـ داماد، مير محمدباقر، جذوات و مواقيت، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ داورى اردكانى، رضا، «نظرى بر عالم خيال»، خردنامه صدرا، ش 28، تابستان 1381، ص 19ـ21.
- ـ رجبى، محمدعلى، «هنر آمدنى است، بررسى نسبت نظر و عمل در هنر»، سوره انديشه، ش 54و55، آذر و دى 1390، ص 278ـ281.
- ـ سهروردى، شهابالدين، مجموعه مصنفات، ج 2، تصحيح و مقدمه هانرى كربن، چ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، 1373.
- ـ فارابى، ابونصر، آراء اهل مدينة الفاضلة و مضاداتها، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ كربن، هانرى، ارض ملكوت و كالبد انسان در روز رستاخيز، از ايران مزدايى تا ايران شيعى، ترجمه ضياءالدين دهشيرى، تهران، مركز ايرانى مطالعه فرهنگها، 1358.
- ـ ـــــ ، «سيدحيدر آملى (سده هشتم): متأله شيعى عالم تصوف»، ترجمه ع. روحبخشان، معارف، دوره نوزدهم، ش 3، آذر و اسفند 1381، صص 61ـ87.
- ـ ـــــ ، فلسفه ايرانى و فلسفه تطبيقى، ترجمه جواد طباطبايى، تهران، طوس، 1369.
- ـ ملّاصدرا، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، چ دوم، قم، مكتبة المصطفوى، 1383، ج 3.
- ـ ـــــ ، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، قم، مكتبة المصطفوى، 1378، ج 8.
- ـ ـــــ ، الشواهد الربوبية، ترجمه جواد مصلح، چ چهارم، تهران، سروش، 1385.
- ـ ـــــ ، العرشية، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ ـــــ ، المظاهر الالهية فى اسرار العلوم الكمالية، تهران، بنياد حكمت اسلامى صدرا، 1378.
- ـ ـــــ ، مفاتيح الغيب، نرمافزار كتابخانه حكمت اسلامى.
- ـ نصر، سيدحسين، «نگاهى ديگر به هانرى كربن»، ايران نامه، ش 36، پاييز 1370، ص 668ـ681.
- ـ ـــــ ، «عالم خيال و مفهوم فضا در مينياتور ايرانى»، هنرهاى تجسمى، ش 26، پاييز 1373، ص 30-39.
- ـ هايدگر، مارتين، سرآغاز كار هنرى، ترجمه پرويز ضياءشهابى، چ سوم، تهران، هرمس، 1385.
- ـ ـــــ ، هستى و زمان، ترجمه سياوش جمادى، چ دوم، تهران، ققنوس، 1387.
- - Cheetham, Thomas, GreenMan Earth Angel, State University of New York Press, New York, 2005.
- - _____ , The World Turned Inside out Henry Corbin and Islamic Mysticism, Canada, Woodstock, 2003.
- - Chittick, W.C, The Sufi Path of Knowledge: Ibn 'Arabi's Metaphysicsof Imagination, Albany, NY, 1989.
- - Corbin, Henry, History of Islamic Philosophy, tr. Sherrard Liadain, London & New York, Kegan Paul International, 1993.
- - _____ , The Man of Light in Iranian Sufism, tr. Pearson Nancy, New York, Omega Publications, 1994.