Ma`rifat Falsafi, Volume 10, Issue 1, No 37, Year 2025 , Pages 81-111

    The Concept of Extensity of Natural Body in the Natural philosophy of Ibn Sina

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Gholam hosein Rahimi / Professor, Technical Faculty, Tarbiat Mudarres University / rahimigho@gmail.com
    Abstract: 
    The concept of extension in natural sciences and the feature of extensity of physical objects is considered self evident and presumptive by Muslim theosophers. That a physical object has dimensions of width, length, and depth is recognized by almost all theosophers. However, they have followed different procedures in describing and explaining this fact. It is most likely that the only intellectual concept common among all classic and later philosophers is the very extensity of physical objects. The issue of extensity has not been taken into deep and precise consideration and investigation due to deeming itself evident and because of its frequent adoption and recognition by philosophers. Thus, this issue has been rarely studied according to the findings of modern science or any new approach. As the article suggests, no new or different explanation has been given for the concept of dimension and extensity since the time of Ibn Sina. Benefitting directly from Ibn Sina’s discussions on extended body, the present article seeks to offer a roughly new account of the concept of extension. In addition, it tends to see this issue not belonging exclusively to the field of intellectual sciences, but as a part of modern science. Thus it takes the relation of extension to its analogous concepts in mathematics into account.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :مفهوم امتدادمندى جسم طبیعى در طبیعیات سینوى
    Abstract: 
    مفهوم امتداد در علوم طبیعى و ویژگى امتدادمندى اشیاى مادى نزد حکماى اسلامى مفروض و بدیهى انگاشته شده است. اینکه جسم مادى امرى عریض و طویل و عمیق است، تقریبا پذیرفته همه حکماست؛ هرچند در توصیف و تبیین آن شیوه هاى متفاوتى را به کار گرفته اند. شاید به جرئت بتوان گفت تنها مفهوم عقلى اى که مشترک بین همه حکماى متقدم و متأخر است، همین ویژگى امتدادمندى اشیاى طبیعى است. به علت بدیهى انگاشتن امتدادمندى و نیز تواتر و تکرار در پذیرش این مفهوم، به تبیین دقیق موضوع امتدادمندى چندان عنایت نشده و به ویژه این کمیت با نگاه جدیدتر و متأثر از یافته هاى ذیربط دانش جدید کمتر مورد فحص واقع شده است؛ به گونه اى که از زمان ابن سینا تاکنون، همان گونه که در این مقاله نشان داده مى شود، تبیین جدیدتر و متفاوتى از مفهوم بعد و امتدادمندى ارائه نشده است. در این مقاله، با بهره گیرى مستقیم از مباحث ابن سینا درباره جسم ممتد، کوشیده ایم که تقریرى نسبتا جدید از مفهوم امتداد عرضه کنیم. به علاوه بر آنیم تا موضوع امتداد را تنها متعلق به حوزه علوم عقلىِ محض نبینیم و آن را بخشى از موضوع دانش جدید نیز به شمار آوریم. از این رو به نسبتِ امتداد و مفاهیم همانند آن در ریاضى نیز توجه کرده ایم.
    References: 
    • ـ ابن سینا، حسین بن عبداللّه، الهیات شفا، ترجمه محمد محمدى گیلانى، قم، بوستان کتاب، 1379.
    • ـ ـــــ ، الهیات دانش نامه علایى، مقدمه و تصحیح محمد معین، تهران، انجمن آثار و مفاخر ایران، 1383.
    • ـ ـــــ ، طبیعیات کتاب نجات، تصحیح محمدتقى دانش پژوه، تهران، دانشگاه تهران، بى تا.
    • ـ ـــــ ، فن سماع طبیعى، ترجمه محمدعلى فروغى، تهران، امیرکبیر، 1360.
    • ـ ان طفیل، ابوبکر، حى بن یقضان، بیروت، دارالمشرق، بى تا.
    • ـ بغدادى، ابوالبرکات، المعتبر فى الحکمة، تهران، دانشگاه اصفهان، بى تا.
    • ـ جوادى آملى، عبداللّه، فلسفه صدرا، قم، اسراء، 1388.
    • ـ خاتمى، محمود، «ماده از نظر دکارت»، فلسفه، دوره سى وچهارم، ش 1، 1385، ص 41ـ69.
    • ـ داماد، میرمحمدباقر، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبداللّه نورانى، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، بى تا.
    • ـ دکارت، رنه، اصول فلسفه، ترجمه منوچهر صانعى، تهران، آگاه، 1360.
    • ـ ـــــ ، تأملات در فلسفه اولى، ترجمه احمد احمدى، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1361.
    • ـ رحیمى، غلامحسین، «مفهوم جسم در طبیعیات سینوى»، حکمت سینوى، سال چهاردهم، ش 44، زمستان 1389، ص 57ـ76.
    • ـ ـــــ ، جزوه درسى حساب تانسورها، تهران، دانشکده دانشگاه تربیت مدرس، بى تا.
    • ـ شهروردى، شهاب الدین، مجموعه مصنفات، تصحیح سیدحسین نصر، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، بى تا.
    • ـ شیرازى، قطب الدین، دره التاج، مقدمه و تصحیح سیدمحمد مشکوة، تهران، حکمت، 1385.
    • ـ طباطبائى، سید محمدحسین، بدایه الحکمة، ترجمه و شرح على شیروانى، قم، بوستان کتاب، 1389.
    • ـ محمدزاده، رضا، «چشم اندازى به آراء فیلسوفان پیرامون طبیعت»، مقالات و بررسیها، دفتر 65، تابستان 1378، ص 97ـ115.
    • ـ مرزبان، بهمنیاربن، التحصیل، تصحیح مرتضى مطهرى، تهران، دانشگاه تهران، بى تا.
    • ـ مصباح، محمدتقى، آموزش فلسفه، تهران، امیرکبیر، 1378.
    • ـ مطهّرى، مرتضى، مجموعه آثار، تهران، صدرا، 1377.
    • ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمدبن ابراهیم شیرازى)، الحکمة المتعالیه فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1981م.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rahimi, Gholam hosein.(2025) The Concept of Extensity of Natural Body in the Natural philosophy of Ibn Sina. Ma`rifat Falsafi, 10(1), 81-111

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Gholam hosein Rahimi."The Concept of Extensity of Natural Body in the Natural philosophy of Ibn Sina". Ma`rifat Falsafi, 10, 1, 2025, 81-111

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rahimi, G.(2025) 'The Concept of Extensity of Natural Body in the Natural philosophy of Ibn Sina', Ma`rifat Falsafi, 10(1), pp. 81-111

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rahimi, G. The Concept of Extensity of Natural Body in the Natural philosophy of Ibn Sina. Ma`rifat Falsafi, 2025; 10(1): 81-111