Ma`rifat Falsafi, Volume 4, Issue 4, No 16, Year 2025 , Pages 61-95
مسئله معیار؛ چالش ها و رهيافت ها
Article Type:
Promotional
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :مسئله معیار؛ چالش ها و رهيافت ها
Abstract:
داشتن معیار برای تشخیص صدق از کذب، و معرفت از غیر معرفت، همواره از مهم ترین مسائل در حوزه معرفت شناسی بوده است. به استناد همین مسئله، برخی درصدد انتخاب گزینه های نسبیت و شکّاکیت برآمده اند. از این رو، فیلسوفانی کوشیده اند تا به تنسیق و تدوین آن بپردازند. یکی از مهم ترین مسائل در این باب، آن است که آیا معیار یا معیارهایی برای ارزیابی وجود دارند یا نه؟ اگر وجود دارند، این معیار یا معیارها کدامند؟ در خط مقدّم این نزاع، نسبیت گرایان و شکّاکان قرار دارند که منکر وجود معیار مطلق برای ارزیابی هستند. اما اندیشمندانی که نسبیت و شکّاکیت را معقول نمی دانند، به وجود معیار و یا معیارهایی باور دارند. دستاویز دیگر برای شکّاکیت، نحوه دست یابی به این معیارهاست که آیا باید جزئی گرا بود یا روش گرا؟ آنچه در این مسئله می تواند قابل دفاع باشد، جزئی گرایی است. به اعتقاد حکمای مسلمان، حتی اگر نتوان نحوه دست یابی به آن را تبیین کرد، بازهم مجالی برای شکّاکیت فراهم نمی شود.
References:
- ـ ابن سینا، التعلیقات، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی، 1404.
- ـ ـــــ ، المنطق من الشفاء، قم، ذوی القربی، 1428، ج 3.
- ـ اخوان الصفا و خلّان الوفا، رسائل اخوان الصفا و خلّان الوفاء، بیروت، دار بیروت للطباعة و النشر، 1983.
- ـ ایزدی تبار، محمّد، «ابزاری بودن منطق»، معارف عقلی 1 (بهار 1385).
- ـ جوادی آملی، عبداللّه، معرفت شناسی در قرآن، چ دوم، قم، اسراء، 1379، فصل دوم.
- ـ چالمرز، آلن ف.، چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران، سمت، 1378.
- ـ چی زوم، رودریک، نظریه معرفت، ترجمه مهدی دهباشی، تهران، حکمت، 1378.
- ـ حسین زاده، محمّد، پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی معاصر، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی1، 1382.
- ـ ـــــ ، «شکّاکیت و نسبیت»، معرفت فلسفی 5 (پاییز 1383).
- ـ رضایی، رحمت اللّه، «روش توجیه گزاره های اخلاقی»، معرفت 101 (اردیبهشت 1385).
- ـ ـــــ ، شرح و نقد و بررسی دیدگاه های معرفت شناختی پل موزر، قم، پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1383.
- ـ شیخ اشراق، حکمة الاشراق، تصحیح و تحقیق و مقدّمه حسین ضیایی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
- ـ ـــــ ، مجموعه مصنّفات، تصحیح هانری کربن، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380، ج 2.
- ـ صدرالمتألّهین، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1410، ج 1.
- ـ طباطبائی، سید محمّدحسین، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1416.
- ـ ـــــ ، اصول فلسفه و روش رئالیسم، [مجموعه آثار، مرتضی مطهّری، ج 6]، تهران، صدرا، 1382.
- ـ طوسی، خواجه نصیرالدین، اساس الاقتباس، تصحیح مدرّس رضوی، تهران، دانشگاه تهران، 1361، مقاله پنجم، فصل ششم.
- ـ ـــــ ، شرح الاشارات، قم، نشر البلاغة، 1375.
- ـ فارابی، المنطقیات للفارابی، تحقیق محمّدتقی دانش پژوه و السید محمود المرعشی، قم، کتاب خانه آیه اللّه نجفی مرعشی، 1408، ج 1.
- ـ فروغی، محمّدعلی، سیر حکمت در اروپا، تهران، زوّار، 1384.
- ـ فولکیه، پل، فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی، تهران، دانشگاه تهران، 1370.
- ـ فیّاض صابری، عزیزاللّه، علم و عالم و معلوم، مشهد، عروج اندیشه، 1380.
- ـ قوام صفری، مهدی، «بیرون شد ابن سینا از شک گرایی»، ذهن 4، (پاییز و زمستان 1381).
- ـ کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرّمشاهی، تهران، علمی و فرهنگی، 1376، ج 8.
- ـ ـــــ ، تاریخ فلسفه، ترجمه جلال الدین مجتبوی، تهران، علمی و فرهنگی / سروش، 1375، ج 1.
- ـ گتیه، ادموند، «آیا معرفت باور صادق موجّه است؟»، ترجمه شاپور اعتماد، ارغنون 7و8 (پاییز و زمستان 1374).
- ـ مصباح، محمّدتقی، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1370.
- ـ مطهّری، مرتضی، سیر فلسفه در اسلام، مجموعه آثار ج 5، تهران، صدرا، 1374.
- ـ ـــــ ، شرح مبسوط منظومه، مجموعه آثار ج 9، تهران، صدرا، 1375.
- ـ موزر، پل کی. و دیگران، درآمدی موضوعی بر معرفت شناسی معاصر، ترجمه رحمت اللّه رضایی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی1، 1385.
- ـ هروی، میر زاهد، شرح الرسالة المعمولة فی التصور و التصدیق و تعلیقاته، تحقیق مهدی شریعتی، قم، مکتبة الشهید شریعتی، 1420.
- - Amico, Robert, The Problem of the Criterion, ed. by Paul K. Moser, Maryland, Rowman and Littlefield Publishers, 1993.
- - Anraldez, R., "Mantick," in Encyclopedia of Islam, Netherland, Leiden, 1991.
- - Chisholm, Roderick Milton, The Problem of the Criterion, Marquette University in the United states of America, 1996.
- - Everson, Stephen (ed.), Epistemology, New York, Cambridge University Press, 1990.
- - Fumerton, Richard, Meta Epistemology and Skepticism, Maryland, Rowman and Littlefield Publishers, 1995.
- - Haack, Susan, Philosophy of Logics, New York, Cambridge University Press, 1980.
- - Moser, Paul K., Knowledge and Evidence, New York, Cambridge University Press, 1997.
- - Radnitzky, Gerard and W. W. Bartley (eds.), Evolutionary Epistemology, Rationality, and Sociology of Knowledge, Illinois, Open Court, 1993.
- - Sosa, Ernest and Janathan Dancy (eds.), A Companion to Epistemology, New York, Oxford, 2000.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Rezaie, Rahmatollah.(2025) مسئله معیار؛ چالش ها و رهيافت ها. Ma`rifat Falsafi, 4(4), 61-95
Rahmatollah Rezaie."مسئله معیار؛ چالش ها و رهيافت ها". Ma`rifat Falsafi, 4, 4, 2025, 61-95
Rezaie, R.(2025) 'مسئله معیار؛ چالش ها و رهيافت ها', Ma`rifat Falsafi, 4(4), pp. 61-95
