Ma`rifat Falsafi, Volume 23, Issue 1, No 89, Year 2025 , Pages 41-57
A Philosophical Explanation of the Role of “Dhikr” (Remembrance) in the Perfection of the Soul as per the Philosophical Principles of Allamah Misbah Yazdi
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Hamed mohamadi matin / A PhD. student of comparative philosophy, Imam Khomeini Center of Education and Research / hamed.matin69@yahoo.com
احمد ابوترابی / An associate professor of philosophy group, Imam Khomeini Center of Education and Research / ahmadabutorabi@gmail.com
Abstract:
The purpose of the present study, which is written in a descriptive-analytical manner, is to answer the question based on their special foundations. The conclusion that is drawn from the present study is that there is a kind of unity between attention to oneself and attention to God, in such a way that strengthening and intensifying the knowledge of presence to oneself will lead to the knowledge of presence to God, and attention to the essence of the self is compatible with the self, and attention to other levels is incompatible with it. The purpose of the present study, which is written in a descriptive-analytical manner, is to answer the question based on their special foundations. The conclusion that is drawn from the present study is that there is a kind of unity between attention to oneself and attention to God, in such a way that strengthening and intensifying the knowledge of presence to oneself will lead to the knowledge of presence to God, and attention to the essence of the self is compatible with the development of the self, and attention to other levels is incompatible with it.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تبیین فلسفی نقش «ذکر» در تکامل نفس بر اساس مبانی فلسفی علامه مصباح یزدی
Abstract:
کمال نهایی انسان بر اساس اصول حاکم بر علم‌النفس فلسفی از منظر علامه مصباح یزدی، در گرو «یافت شهودی فقر وجودی» یا «به فعلیت رسیدن شناخت ناآگاهانه و اشتداد علم حضوری به حقیقت نفس و ارتباط تکوینی با خدای متعال» است. پژوهش حاضر درصدد بررسی نقش «ذکر» در تکامل نفس است. ازاین‌رو سؤال اساسی آن است که «توجه به خدا» چگونه موجب «اشتداد علم حضوری نفس به خود و خداوند» می‌شود؟ سؤال دیگر آن است که آیا توجه به خود، موجب تقویت علم حضوری به نفس است یا تضعیف آن؟ این در حالی است که در بیانات علامه مصباح یزدی، سخنانی به نفع هر دو دیدگاه مطرح شده است. هدف این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگاشته شده، پاسخ به این پرسش‌ها بر اساس مبانی خاص ایشان است. نتیجة حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که میان توجه به خود و توجه به خداوند، نوعی یگانگی برقرار است؛ به‌گونه‌ای‌که تقویت و اشتداد علم حضوری به خود، علم حضوری به خداوند را نیز در پی دارد. بنابراین، توجه به ذات نفس با تکامل نفس سازگار است، و توجه به مراتب دیگر، ناسازگار با آن.
Keywords:
References:
- قرآن کریم.
- ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1375). الشفاء. تصحیح و تعلیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی.
- زنوزی، ملاعبدالله (1361). منتخب الخاقانی فی کشف حقائق عرفانی. تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: آیت اشراق.
- سهروردی، شهاب‌الدین (1385). مجموعه مصنفات. تحقیق هانری کربن. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
- صدرالمتألهین (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعۀ. ط. الثانیه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- صدرالمتألهین (1354). المبدأ و المعاد. تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
- عبودیت، عبدالرسول (1400). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. چ دهم. قم و تهران. مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی و سمت.
- فراهیدی، خلیل بن احمد (1433ق). کتاب العین. چ دوم. قم: هجرت.
- فیومی، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. ط. الثانیه. قم: مؤسسة دارالهجرة.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1378). مبادی اخلاق در قرآن. تنظیم حسین شفیعی. چ دوم. قم: مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1384). یاد او. نگارش کریم سبحانی. چ سوم. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1386). راز و نیاز (شرح مناجات خمس عشره). نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1389الف). خداشناسی. تحقیق امیررضا اشرفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1389ب). درس اخلاق (شرح خطبة فدکیه). نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1390). بر درگاه دوست. نگارش عباس قاسمیان و کریم سبحانی. چ سوم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1390–1391). راه رویش: درس‌های اخلاق سال تحصیلی 1390–1391. نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1391-1392). درس اخلاق. نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1392–1393). درس اخلاق (محبت خدا). نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1393). آموزش فلسفه. چ چهاردهم. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394الف). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. نگارش احمدحسین شریفی. چ پنجم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394ب). پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی. تحقیق غلامرضا متقی‌فر. چ پنجم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1394ج). اخلاق در قرآن. نگارش محمدحسین اسکندری، چ هشتم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1396). خودشناسی برای خودسازی. نگارش کریم سبحانی. چ چهارم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1396–1397). درس‌های اخلاق. نرم‌افزار مشکات.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1398). شرح نهایة الحکمه. تحقیق و نگارش عبدالرسول عبودیت. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1399). آیین پرواز. تلخیص جواد محدثی. چ نهم. قم: مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
- مصطفوی، حسن (1368ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
mohamadi matin, Hamed, , .(2025) A Philosophical Explanation of the Role of “Dhikr” (Remembrance) in the Perfection of the Soul as per the Philosophical Principles of Allamah Misbah Yazdi. Ma`rifat Falsafi, 23(1), 41-57 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2025.5001665
Hamed mohamadi matin; ."A Philosophical Explanation of the Role of “Dhikr” (Remembrance) in the Perfection of the Soul as per the Philosophical Principles of Allamah Misbah Yazdi". Ma`rifat Falsafi, 23, 1, 2025, 41-57
mohamadi matin, H, , .(2025) 'A Philosophical Explanation of the Role of “Dhikr” (Remembrance) in the Perfection of the Soul as per the Philosophical Principles of Allamah Misbah Yazdi', Ma`rifat Falsafi, 23(1), pp. 41-57
