Pages:
11-36
Receive Date: 2025/10/16
Accept Date: 2025/10/16
Abstract:
The problem of the relation between subject and object, and the criterion for truth, has been discussed in different philosophical schools. Plato explained realism on the basis of the world of ideas, the pre-existence of soul, and knowledge as remembering. Aristotle sought the unification of subject and object in “immaterial forms”. In the world of Islamic philosophy, a belief in the separation between existence and quiddity led to an emphasis on quiddity and the problem become more pressing. Ibn Sina solved the problem by putting the burden of guarantying the truth of knowledge on the shoulders of God and the Active Intellect.
The authors of is article try to show that Mulla Sadra has dealt with this issue is a different and more efficient way. He unifies subject and object of knowledge by a series of principles such as: principality of existence, gradation in the essence of existence, mental forms’ issuing subsistence to the soul, and intensifying movement of the soul. On the basis of these principles, he unites subject and object in the unitary objective reality of existence.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :حلّ چالش ثنویت ذهن و عین در حکمت متعالیه ملّاصدرا
Abstract:
از دیرباز، مسئله نسبت ذهن و عین ـ و ملاک واقعنمایى آن ـ در مکاتب مختلف فلسفى مطرح بوده است. افلاطون واقعنمایىِ ذهن را براساس «وجود عینى مُثُل، وجود پیشینى نفس، و تذکّرى بودن معرفت» تبیین کرد. ارسطو نیز وحدت ذهن و عین را در «صور مجرّد» جستوجو نمود. در جهان اسلام، «تمایز وجود و ماهیت» باعث شد تا تقرّر ماهوى بیش از پیش برجسته گردد و معضل وجود ذهنى جدّىتر پیگیرى شود. ابنسینا بر این اساس بود که «خدا و عقل فعّال» را به عنوان موجوداتِ مجرّد، ضامن این حاکویت دانست. نویسندگان این مقاله تلاش مىکنند نشان دهند ملّاصدرا، بهتر از پیشینیان خود، به این مسئله پرداخته است. او ثنویت ذهن و عین را با استفاده از «اصالت وجود، اصل تشکیک در حقیقت وجود، اصل تعلّق جعل به وجود، قیام صدورى صور علمیه به نفس و حرکت اشتدادى نفس»، به وحدت مىرساند. او با استفاده از این اصول، هر دو ساحت ذهن و عین را در حقیقت عینیه واحده وجود به وحدت مىرساند. تعبیر وى از وجود ذهنى در مرتبه وحدت تشکیکى وجود «وجود ظلّى»، و در مرتبه وحدت شخصى وجود «ظهور ظلّى» است.
References:
- ـ ابن سینا، الالهیات من کتابالشفاء، تحقیق حسن حسنزاده آملى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1376.
- ـ ـــــ ، النفس من کتابالشفاء، تحقیق حسن حسنزاده آملى، چ دوم، قم، مکتبة الاعلام الاسلامى، 1385.
- ـ ارسطو، متافیزیک، ترجمه شرفالدین خراسانى، چ دوم، تهران، حکمت، 1379.
- ـ افلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفى، چ سوم، تهران، خوارزمى، 1380.
- ـ اکبریان رضا، حکمت متعالیه و تفکر فلسفى معاصر، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1386.
- ـ ایزوتسو، توشیهیکو، بنیاد حکمت سبزوارى، ترجمه سید جلالالدین مجتبوى، تهران، دانشگاه تهران، 1368.
- ـ جوادى آملى، عبداللّه، رحیق مختوم، قم، اسراء، 1375.
- ـ داوودى، علىمراد، عقل در حکمت مشّاء، تهران، حکمت، 1387.
- ـ رازى، فخرالدین، المباحث المشرقیه فى علم الالهیات و الطبیعیات، چ دوم، قم، منشورات ذوىالقربى، 1429.
- ـ سهروردى، شهابالدین، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدّمه هانرى کربن، چ سوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، 1380.
- ـ گمپرتس، تئودور، متفکران یونانى، ترجمه محمدحسن لطفى، تهران، خوارزمى، 1375.
- ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازى)، الشواهدالربوبیه فى المناهجالسلوکیه، تصحیح سید جلالالدین آشتیانى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1382.
- ـ ـــــ ، الحکمهالمتعالیه فى الاسفارالعقلیهالاربعه، تصحیح غلامرضا اعوانى، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1383، ج 1.
- ـ ـــــ ، الحکمهالمتعالیه فى الاسفارالعقلیهالاربعه، تصحیح مقصود محمدى، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1383، ج 3.
- ـ ـــــ ، الحکمهالمتعالیه فى الاسفارالعقلیهالاربعه، تصحیح و تعلیق علىاکبر رشاد، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1383، ج 8.
- ـ ـــــ ، المشاعر، اصفهان، مهدوى، بىتا.
- ـ ـــــ ، سه رساله فلسفى (متشابهات القرآن، المسائلالقدسیه، اجوبهالمسائل) مقدّمه و تصحیح و تعلیق سید جلالالدین آشتیانى، چ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1378.
- - Plato, The Collected Dialogues of Plato, ed. by Hamilton & Carins Huntington, Rinceton University Press, 1971.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Akbariyan, Reza, Ghasemi, Hosein.(2025) Mullā Ṣadrā’s Solution to the Problem of Subject-Object Dualism. Ma`rifat Falsafi, 8(3), 11-36
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Reza Akbariyan; Hosein Ghasemi."Mullā Ṣadrā’s Solution to the Problem of Subject-Object Dualism". Ma`rifat Falsafi, 8, 3, 2025, 11-36
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Akbariyan, R, Ghasemi, H.(2025) 'Mullā Ṣadrā’s Solution to the Problem of Subject-Object Dualism', Ma`rifat Falsafi, 8(3), pp. 11-36
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Akbariyan, R, Ghasemi, H. Mullā Ṣadrā’s Solution to the Problem of Subject-Object Dualism. Ma`rifat Falsafi, 2025; 8(3): 11-36