Ma`rifat Falsafi, Volume 2, Issue 3, No 7, Year 2025 , Pages 43-80

    Necessary and Sufficient Knowledge in Religion: A Review of Important Issues in Religious Epistemology

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Abstract: 
    In the discussion about the necessary and sufficient knowledge in religion, three important questions are raised in the Islamic epistemology: first of all, which type of knowledge can be achieved regarding the Islamic teachings? Is it possible to achieve certainty in its narrowest sense in religious matters? Secondly, given the possibility of such knowledge is it necessary to acquire it, or it is sufficient to have a guess, an ordinary type of knowledge, or conviction? Thirdly, if an ordinary knowledge or confidence were sufficient, what are the criteria for its validity? Providing definitions for the terms “religion” and “epistemology” and their applications, and dividing certainty into common, specific, and the most specific one, the article argues that achieving the most specific certainty, is possible in some areas of religion, though acquiring such knowledge is not necessary. The views of some Muslim scholars, namely, Ayatullahs Qā„i Tabātabā’i, Mīrza-yi Qumi and Ma´āheri, as the only ones explicitly dealing with the issue, are discussed. The author criticizes Qā„i Tabātabā’i’s view that achieving the most specific certainty is necessary regarding the basic beliefs of Islam. Although others have not clearly addressed this issue, there are evidences in their writings pointing to the idea that achieving the most specific certainty is not necessary in matters of religion.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :معرفت لازم و کافی در دین
    Abstract: 
    در بحث «معرفت لازم و کافی در دین اسلام»، که یکی از مهم‏ترین و دشوارترین مباحث معرفت‏شناسی دینی است، با سه پرسش اساسی مواجهیم: اولاً، در دین (اسلام)، به چه نوع معرفتی مى‏توان دست یافت؟ آیا دستیابی به معرفت یقینی بالمعنى‏الاخص در دین ممکن است؟ ثانیا، در صورت امکان دستیابی به چنین نوع معرفتی در دین، آیا تحصیل و کسب آن لازم است، یا صرفا مظنه یا علم متعارف یا جزم کفایت مى‏کند؟ ثالثا، در صورت کفایتِ علم متعارف یا جزم، معیار صدق این گونه معرفت‏ها چیست؟ این نوشتار، پس از بیان واژه‏های «دین» و «معرفت» و شرح کاربردهای معرفت و دیگر مقدماتی که به نحوی در فهم یا حل مسئله دخالت دارند، به این نتیجه رسیده است که اولاً، دستیابی به یقین بالمعنى‏الاخص در بخش‏هایی از دین ممکن است؛ و ثانیا، به رغم امکان دستیابی به معرفت یقینی، تحصیل آن لازم نیست. افزون بر ادله‏ای که به آنها استناد شده، تلاش شده است تا دیدگاه متفکران مسلمان در این مسئله پى‏گیری شود. نتیجه کاوش این است که متفکران مسلمان به طور جداگانه به این مسئله نپرداخته‏اند. تنها شهید قاضی طباطبایی و میرزای قمی و آیت‏الله مظاهری به روشنی این بحث را مطرح کرده‏اند و از میان آنان، مرحوم قاضی دستیابی به یقین بالمعنى‏الاخص را در اصول اعتقادی لازم دانسته است، که دیدگاه و ادله وی در این مقاله نقد شده است. گرچه دیگران این مسئله را به طور مستقل مطرح نکرده‏اند، مى‏توان با توجه به قراین و شواهدی، به آنان نسبت داد که تحصیل یقین بالمعنى‏الاخص در دین لازم نیست.
    References: 
    • ـ ابن‏سینا، الشفا (البرهان)، تحقیق ابوالعلا عفیفی، (قاهره، الامیریه، 1375 ه ق)، المقالة الاولی، الفصل الرابع؛
    • ـ الانصاری، مرتضی، فرائد الاصول، (قم، مجمع الفکر الاسلامی،1422هق)، الطبعة الثانیة، ج1؛
    • ـ الایجی، عضدالدین، المواقف، (بیروت، عالم الکتاب و ...، بى‏تا)؛
    • ـ السیوری الحلی، مقداد بن عبدالله، اللوامع الالهیة، (تبریز، بى‏نا، 1395 ه ق)؛
    • ـ ـــــ، ارشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، (قم، مکتبة آیه‏الله المرعشى‏العامه، 1405ه ق)؛
    • ـ الشهید الاول، الألفیة و النفلیة، (سی دی المعجم، نسخه سوم، قم، 1422 ه ق)؛
    • ـ الشهید الثانی، المعالم، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ ـــــ، المقاصد العلیة، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ الشیخ البهائی، الزبده، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ الطوسی، نصیرالدین، نقد المحصل، (تهران، دانشگاه تهران و مک‏کیل، 1359)؛
    • ـ العراقی، آقا ضیاء، مقالات الاصول،(سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ العلامه الحلی، حسن بن یوسف، نهایه الوصول، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ القمی، میرزا ابوالقاسم، القوانین المحکمة فی الاصول، چاپ سنگی؛
    • ـ المجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، (بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403) الطبعة الثانیة، ج 3؛
    • ـ المحقق الاردبیلی، مجمع الفائده، ج 2، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ المحقق الاول، المعارج، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ المحقق الکرکی، رسائل المحقق الکرکی، ج 1، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ المحقق النراقی، منهاج الاحکام، (سی دی المعجم، همان)؛
    • ـ المظفر، محمدرضا، عقائد الامامیه، مقدمه( تهران، نینوا، بی تا)؛
    • ـ الیزدی، السید محمدکاظم، العروة الوثقی، مسئله 20؛
    • ـ باربور، ایان، علم و دین، بهاء الدین خرمشاهی(تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362)؛
    • ـ حسین‏زاده، محمد، مبانی معرفت دینی، (قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1380)، چ دوم؛
    • ـ ـــــ، پژوهشی تطبیقی در معرفت‏شناسی معاصر، (قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1382)؛
    • ـ خوانساری، آقاجمال‏الدین، مبدأ و معاد، (تهران، نهضت زنان مسلمان،1359)؛
    • ـ رازی، فخرالدین، المطالب العالی من العلم الالهی، (بیروت، دارالکتب العربی، 1407 ه ق)، ج 1؛
    • ـ شعرانی، ابوالحسن، شرح فارسی تجرید الاعتقاد، (تهران، اسلامیه، 1351)؛
    • ـ علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف بن مطهر، مناهج الیقین فی اصول الدین، (قم، بى‏نا، 1374)؛
    • ـ ـــــ، نهج الحق و کشف الصدق، (قم، دارالهجرة، 1407ه ق)؛
    • ـ کاظمی، محمدعلی، فوائد الاصول، (قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1406 ه ق)؛
    • ـ محقق طوسی، نصیرالدین، کشف‏المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، حسن بن یوسف الحلّی، (بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1399 ه ق)؛
    • ـ مظفر، محمدحسن، دلائل الصدق، ج 1، (تهران، مکتبة النجاح، بى‏تا)؛
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, Mohammad.(2025) Necessary and Sufficient Knowledge in Religion: A Review of Important Issues in Religious Epistemology. Ma`rifat Falsafi, 2(3), 43-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad Hoseinzadeh yazdi."Necessary and Sufficient Knowledge in Religion: A Review of Important Issues in Religious Epistemology". Ma`rifat Falsafi, 2, 3, 2025, 43-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, M.(2025) 'Necessary and Sufficient Knowledge in Religion: A Review of Important Issues in Religious Epistemology', Ma`rifat Falsafi, 2(3), pp. 43-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, M. Necessary and Sufficient Knowledge in Religion: A Review of Important Issues in Religious Epistemology. Ma`rifat Falsafi, 2025; 2(3): 43-80