Ma`rifat Falsafi, Volume 7, Issue 1, No 25, Year 2025 , Pages 131-152
واژه‌شناسى «جسمانیت» در نظریه جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقا بودن نفس
Article Type:
Research
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واژه‌شناسى «جسمانیت» در نظریه جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقا بودن نفس
Abstract:
نظریه جسمانیة الحدوث و روحانیة البقا بودن نفس، جزء نظریات بدیع صدرالمتألّهین درباره ماهیت نفس است. این نظریه درصدد است اثبات کند که نفس در ابتداى پیدایش، موجودى جسمانى است؛ امّا در طول زندگى، به واسطه حرکت جوهرى، کمال مى یابد و به موجودى روحانى تبدیل مى شود. بسیارى از شارحان این نظریه به بررسى ابعاد گوناگون آن پرداخته اند. با وجود این، به نظر مى رسد از تعیین دقیق معناى واژه «جسمانى» غفلت شده است؛ واژه اى که نقش محورى را در نظریه ملّاصدرا ایفا مى کند. دو تعریف عمده در مورد حقیقت معناى جسمانى به دست داده شده است: یکى «موجودى از سنخ جسم و یا همان جسم» و دیگرى «موجودى شدیدالتعلّق به جسم». مقاله حاضر به دنبال آن است که نشان دهد: مراد ملّاصدرا از «جسمانى» معناى نخست آن واژه مى باشد؛ یعنى نفس، در ابتداى حدوث، جسم است. شواهد و قراین موجود در آثار او همین مدّعا را تأیید و تثبیت مى کنند.
References:
- ـ آملى، محمّدتقى، دررالفوائد: تعلیقه بر شرح منظومه، قم، مؤسسه دارالتفسیر، چ سوم، 1374.
- ـ ابن سینا، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوى، بیروت، مکتبة الاعلام الاسلامى، 1404ق.
- ـ ـــــ ، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق و تصحیح حسن حسن زاده آملى، قم، بوستان کتاب، چ دوم، 1385.
- ـ ابن منظور، لسان العرب، قم، ادب الحوزه، 1363.
- ـ انصارى شیرازى، یحیى، دروس شرح منظومه، قم، بوستان کتاب، 1387.
- ـ تهانوى، محمّدعلى، کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1996م.
- ـ جرجانى، سید شریف على بن محمّد، شرح المواقف، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1998م.
- ـ جهامى، جیرار، موسوعة مصطلحات الفلسفة عندالعرب، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1998م.
- ـ حسن زاده آملى، حسن، سرح العیون فى شرح العیون، قم، بوستان کتاب، چ سوم، 1387.
- ـ سبزوارى، ملّاهادى، شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملى و تحقیق و تقدیم مسعود طالبى، تهران، ناب، 1379ـ1369.
- ـ سهروردى، شهاب الدین، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدّمه هانرى کربن و سیدحسین نصر و نجفقلى حبیبى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چ دوم، 1375.
- ـ طباطبائى، سید محمّدحسین، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، چ شانزدهم، 1422ق.
- ـ طوسى، خواجه نصیرالدین، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، مطبوعات دینى، 1383.
- ـ عبودیت، عبدالرسول، درآمدى بر نظام حکمت صدرایى، تهران، سمت، 1385.
- ـ فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، هجرت، چ دوم، 1409ق.
- ـ کاشانى، افضل الدین، مجموعه مصنّفات (رساله مدارج الکمال)، تهران، خوارزمى، چ دوم، 1366.
- ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازى)، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، تحقیق مصطفى محقّق داماد، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1382.
- ـ ـــــ ، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دارالاحیاء التراث العربى، چ چهارم، 1990م.
- ـ ـــــ ، کتاب العرشیة، ترجمه غلامحسین آهنى، اصفهان، مهدوى، بى تا.
- ـ ـــــ ، کتاب المشاعر (به همراه کتاب عمادالحکمة: ترجمه مشاعر)، ترجمه میرزا عمادالدولة، اصفهان، مهدوى، بى تا.
- ـ ـــــ ، مجموعة الرسائل التسعة، تهران، بى نا، 1302ق.
- ـ ـــــ ، مفاتیح الغیب، مقدّمه و تصحیح محمّد خواجوى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1363.
- ـ موسوى، هادى، بررسى تطبیقى نظریه «جسمانیة الحدوث و روحانیة البقا» بودن نفس نزد صدرالمتألّهین شیرازى و افضل الدین کاشانى، پایان نامه کارشناسى ارشد، قم، دانشکده تربیت مدرّس دانشگاه قم، 1388.
- - Encyclopedia of Philosophy, Donald m. Borchert editor in Chief, Thomson Gale,a part of the Thomson Corporation, the United States of America, 2006.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Hadi, , .(2025) واژه‌شناسى «جسمانیت» در نظریه جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقا بودن نفس. Ma`rifat Falsafi, 7(1), 131-152
Hadi ; ."واژه‌شناسى «جسمانیت» در نظریه جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقا بودن نفس". Ma`rifat Falsafi, 7, 1, 2025, 131-152
, H, , .(2025) 'واژه‌شناسى «جسمانیت» در نظریه جسمانیة‌الحدوث و روحانیة‌البقا بودن نفس', Ma`rifat Falsafi, 7(1), pp. 131-152
