Ma`rifat Falsafi, Volume 12, Issue 3, No 47, Year 2025 , Pages 147-163
The Relation between Philosophy and Religion
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Seyyed Mohammad Reza Modarresi / (a Ph.D. student in comparative philosophy at Imam Khomeini Educational and Research Institute) / modaresismrm@gmail.com
Mohammad Fanaei ashkevari
/ (an associate professor at Imam Khomeini Educational and Research Institute) / fanaei.ir@gmail.com
/ (an associate professor at Imam Khomeini Educational and Research Institute) / fanaei.ir@gmail.comAbstract:
The relation between religion and reason has always been controversial in the history of human thinking. Since the most apparent advent of reason is in philosophy, the discussion of religion and reason has led to the discussion of religion and philosophy. In this study, defining philosophy and religion, we examine some Muslim thinkers’ and Western thinkers’ views on them. Some thinkers who do not see any harmony between religion and philosophy believe that religion has precedence over reason, and resorting to reason to understand religion is not acceptable. Some also consider reason prior to religion. Most Muslim thinkers, however, do not see any conflict between reason and religion, and reject any inherent incompatibility between religion and philosophy. They believe that there is no conflict between a clear-cut and conclusive judgment of reason and a conclusive judgment of religion, and if there was a conflict between a conclusive judgment of reason and a speculative understanding of religion, the speculative understanding of religion should be reinterpreted.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :رابطه فلسفه و دین
Abstract:
رابطه دین و عقل همواره در تاریخ تفکر بشرى بحث انگیز بوده است. ازآنجاکه آشکارترین ظهور عقل در فلسفه است، بحث دین و عقل به بحث دین و فلسفه نیز کشیده شده است. در این نوشتار پس از تعریف فلسفه و دین، دیدگاه برخى از اندیشمندان اسلامى و غربى را در این باره بررسى مى کنیم. برخى از کسانى که میان دین و فلسفه هماهنگى نمى بینند، معتقدند که دین بر عقل مقدم است و تمسک به عقل در فهم دین مجاز نیست؛ برخى نیز عقل را مقدم بر دین مى دانند. بیشتر اندیشمندان اسلامى تعارضى میان عقل و دین و در نتیجه ناسازگارى ذاتى میان دین و فلسفه نمى بینند و معتقدند که حکم صریح و قطعى عقل با حکم قطعى شرع هرگز تعارضى نخواهد داشت و در صورت مشاهده تعارض حکم قطعى عقل با حکم ظنى شرع، باید حکم ظنى شرع را تأویل کرد.
References:
- ابراهیمى دینانى، غلامحسین، 1373، دین و فلسفه»، کلمه، ش 11، ص 66ـ69.
- ابن رشد، محمدبن احمد، 1992م، تهافت التهافت، تصحیح موریس یونگس، بیروت، دارالمشرق.
- ـــــ ، 1995م، فصل المقال، تحقیق البیر نصرى نادر، بیروت، دارالمشرق.
- ابن فارس احمدبن زکریا، 1411ق، معجم مقاییس اللغة، بیروت، دارالجیل.
- برنجکار، رضا، 1379، آشنایى با فرق و مذاهب اسلامى، قم، مؤسسه فرهنگى طه.
- بیهقى،على بن زید، 1318، دره الاخبار و لمعه الابرار، ترجمه ناصرالدین منشى یزدى،تهران، شرکت سهامى چاپ.
- توحیدى، ابوحیان، بى تا، الامتناع و المؤانسة، تصحیح احمد امین و احمد الزین، قم، شریف رضى.
- ژیلسون، اتین، 1375، مبانى فلسفه مسیحیت، ترجمه محمد محمدرضایى و سیدمحمود موسوى، قم، بوستان کتاب.
- سروش، عبدالکریم، 1372، حکمت در فرهنگ اسلامى»، دانشگاه انقلاب، ش 98ـ99، ص 108ـ119.
- شهرستانى، محمدبن احمد، 1395ق، الملل و النحل، تحقیق محمد سیدگیلانى، بیروت، دارالمعرفه.
- صدرالمتألهین، 1981م، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، داراحیاء التراث العربى.
- طباطبائى، سیدمحمدحسین، 1362، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- عزتى، ابوالفضل، 1397ق، رابطه دین و فلسفه، انجمن علمى، مذهبى دانشگاه آذرابادگان.
- غزالى، ابوحامد، 1392ق، تهافت الفلاسفة، تحقیق سلیمان دنیا، قاهره، دارالمعارف.
- فنایى اشکورى، محمد، 1374، معرفت شناسى دینى، تهران، برگ.
- ـــــ ، 1378، تعهد به حقیقت، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
- ـــــ ، 1389، مقدمه اى بر فلسفه اسلامى معاصر، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
- کلینى، محمدبن یعقوب، بى تا، اصول کافى، ترجمه جواد مصطفوى، قم، علمیه اسلامیه.
- کندى، محمدبن یوسف، 1950م، رسائل الکندى الفلسفیة، تحقیق محمد عبدالهادى ابوریده، قاهره، دارالفکرالعربى.
- محمدرضایى، محمد، 1384، رابطه عقل و ایمان، یا فلسفه و دین»، قبسات، سال دهم، ش 35، ص 11ـ34.
- محمدى، مهدى، 1384، رابطه دین و فلسفه»، کیهان فرهنگى، ش 230، ص 32ـ35.
- مطهرى، مرتضى، 1368، آشنایى با علوم اسلامى، قم، صدرا.
- Peterson, Micheal, 1991, Reason and Religious Belief, New York, Oxford, Oxford University Press.
- Pojman Louis, 1987, Philosophy of Religion, America, Waedsworh Publishing Company.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Modarresi, Seyyed Mohammad Reza, Fanaei ashkevari, Mohammad.(2025) The Relation between Philosophy and Religion. Ma`rifat Falsafi, 12(3), 147-163
Seyyed Mohammad Reza Modarresi; Mohammad Fanaei ashkevari."The Relation between Philosophy and Religion". Ma`rifat Falsafi, 12, 3, 2025, 147-163
Modarresi, S, Fanaei ashkevari, M.(2025) 'The Relation between Philosophy and Religion', Ma`rifat Falsafi, 12(3), pp. 147-163
