Ma`rifat Falsafi, Volume 11, Issue 1, No 41, Year 2025 , Pages 39-61

    Mulla Sadra’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Morteza Rezaei / Assistant Professor of Philosophy Department/ Imam Khomeini Educational and Research Institute / Arezaee4@gmail.com
    Abstract: 
    The theory of the particular gradation of being is one of the main foundations of transcendental philosophy. In some writings, this theory has not been rightly explained. Thus, a reconsideration of it can give us a better picture. According to the present study, discussions such as ‘univocality’ and the ‘gradation’ of the concept of existence, ‘essentiality of existence’ and ‘simplicity of existence’ are among the foundations of this theory; just as the real unity and plurality of existents as well as the sameness of unity and plurality of existence are among its parameters. Based on this theory, all orders of existence, despite their plurality and diversity, may be considered as a personal running continuous unit extending from the highest order of existence (Necessary Existent by essence) down to the lowest order (the prime matter). Therefore, the unique and personal reality of existence, despite its unity and simplicity, is plural with longitudinal and latitudinal orders. It seems that Mullā Sadrā’s theory of particular gradation is different from his own theory of personal unity, and they may be well differentiated.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تشکیک وجود صدرایى و تطبیق اجمالى آن بر وحدت شخصى وجود
    Abstract: 
    نظریه تشکیک خاصى وجود، یکى از پایه هاى اصلى حکمت متعالیه است. این نظریه، در برخى نوشته ها، به شکل صحیحى تبیین نشده است؛ ازاین رو، مطالعه دوباره آن مى تواند تصویرى مقبول تر از آن به دست دهد. مطابق این پژوهش، مباحثى چون «اشتراک معنوى» و «مشکک بودن» مفهوم وجود، «اصالت وجود» و «بساطت وجود» ازجمله مبانى این نظریه اند؛ چنان که وحدت و کثرت حقیقى موجودات و عین یکدیگر بودن وحدت و کثرت وجود، از مؤلفه هاى آن به شمار مى آیند. بر پایه این نظریه، تمام مراتب هستى را، به رغم کثرت و اختلاف آنها، مى توان واحدى شخصى، سارى و پیوسته دانست که از بالاترین مرتبه وجود (واجب الوجود بالذات) تا پایین ترین مرتبه آن (هیولاى اولى) کشیده شده است. به این ترتیب حقیقت واحده و شخصى وجود، در عین وحدت و بساطتش متکثر، و داراى مراتب طولى و عرضى است. به نظر مى رسد نظریه تشکیک خاصى صدرالمتألهین، متفاوت با نظریه وحدت شخصى ایشان است و مى توان تفاوت هایى را میان آن دو قایل شد.
    References: 
    • آشتیانى، میرزامهدى (1377)، اساس التوحید، تهران، امیرکبیر.
    • ـــــ (1372)، تعلیقه بر شرح منظومه حکمت، چ سوم، تهران، دانشگاه تهران.
    • آملى، سیدحیدر (1368)، جامع الاسرار و منبع الانوار، تهران، علمى و فرهنگى.
    • ابن ترکه، صائن الدین (1360)، تمهید القواعد، با حواشى آقامحمدرضا قمشه اى و آقامیرزامحمود قمى، مقدمه و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانى، تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالى.
    • ابن سینا، حسین بن عبدالله (1375)، الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسى، قم، البلاغه.
    • ابن فنارى، محمدبن حمزه (1374)، مصباح الانس، تصحیح محمد خواجوى، تهران، مولى.
    • جامى، عبدالرحمان (1370)، نقدالنصوص فى شرح نقش الفصوص، چ دوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
    • جوادى آملى، عبدالله (1375)، رحیق مختوم (شرح جلد اول اسفار)، تدوین حمید پارسانیا، قم، اسراء.
    • ـــــ (1382)، رحیق مختوم (شرح جلد دوم اسفار)، تدوین حمید پارسانیا، قم، اسراء.
    • حسن زاده آملى، حسن (1378)، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
    • ـــــ (1380)، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، چ دوم، قم، تشیع.
    • حسینى طهرانى، محمدحسین (1418ق)، مهر تابان، چ سوم، مشهد، علّامه طباطبائى.
    • داماد، میرمحمدباقر (1381ـ1385)، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نورانى، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
    • زنوزى، ملّاعبداللّه (1355)، لمعات الالهیه، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
    • سبزوارى، ملّاهادى (1380)، شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملى، چ دوم، قم، ناب.
    • سهروردى، شهاب الدین (1375)، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه هانرى کربن، چ دوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
    • شهرزورى، شمس الدین (1372)، شرح حکمه الاشراق، مقدمه و تحقیق حسین ضیائى تربتى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
    • شیرازى، سیدرضى (1383)، درس هاى شرح منظومه سبزوارى، تهران، حکمت.
    • شیرازى، قطب الدین (1369)، دره التاج لغره الدباج، اهتمام سیدمحمد مشکوه، چ سوم، تهران، حکمت.
    • صدرالمتألهین (1981)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چ سوم، بیروت، دار احیاء التراث.
    • ـــــ (1360)، الشواهدالربوبیه فى المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین آشتیانى، چ دوم، مشهد، المرکز الجامعى للنشر.
    • ـــــ (1361)، العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنى، تهران، مولى.
    • ـــــ (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانى، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
    • ـــــ (1363)، المشاعر، اهتمام هانرى کربن، چ دوم، تهران، کتابخانه طهورى.
    • ـــــ (بى تا الف)، الحاشیة على الهیات الشفاء، قم، بیدار.
    • ـــــ (بى تا ب)، تعلیقه بر حکمه الاشراق، چاپ سنگى.
    • ـــــ (1376)، شرح رساله المشاعر، شرح محمدجعفر لاهیجى، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانى، تهران، امیرکبیر.
    • ـــــ (1391ق)، شرح اصول کافى، تهران، مکتبه المحمودى.
    • ـــــ (1422ق)، شرح الهدایة الاثیریة، تصحیح محمدمصطفى فولادکار، بیروت، مؤسسه التاریخ العربى.
    • ـــــ (1302ق)، مجموعة الرسائل التسعة، تهران، بى نا.
    • ـــــ (1375)، مجموعه رسائل فلسفى صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجى اصفهانى، تهران، حکمت.
    • طباطبائى، سیدمحمدحسین (1362)، بدایة الحکمه، قم، مؤسسة النشر الاسلامى.
    • ـــــ (1378)، نهایة الحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
    • طوسى، نصیرالدین (1361)، اساس الاقتباس، تهران، چ سوم، دانشگاه تهران.
    • عبودیت، عبدالرسول (1385)، درآمدى به نظام حکمت صدرایى، تهران، سمت.
    • قمشه اى، آقامحمدرضا (1372)، در: سیدجلال الدین آشتیانى، شرح مقدمه قیصرى، چ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى.
    • قونوى، صدرالدین (1381)، اعجازالبیان، مقدمه و تصحیح سیدجلال الدین آشتیانى، قم، بوستان کتاب.
    • قیصرى، محمدداود (1375)، شرح فصوص الحکم، مقدمه سیدجلال الدین آشتیانى، تهران، علمى و فرهنگى.
    • مدرس زنوزى، آقاعلى (1376)، بدایع الحکم، تهران، الزهراء.
    • مصباح، محمدتقى (1386)، آموزش فلسفه، چ هفتم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى.
    • ـــــ (1380)، شرح اسفار، تحقیق و نگارش محمدتقى سبحانى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
    • مطهرى، مرتضى (1382)، مجموعه آثار، چ نهم، تهران، صدرا.
    • نورى، ملّاعلى (بى تا)، رساله بسیط الحقیقه و وحدت وجود، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
    • یزدان پناه، یداللّه (1388)، مبانى و اصول عرفان نظرى، نگارش عطاء انزلى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rezaei, Morteza.(2025) Mulla Sadra’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence. Ma`rifat Falsafi, 11(1), 39-61

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Morteza Rezaei."Mulla Sadra’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence". Ma`rifat Falsafi, 11, 1, 2025, 39-61

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rezaei, M.(2025) 'Mulla Sadra’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence', Ma`rifat Falsafi, 11(1), pp. 39-61

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rezaei, M. Mulla Sadra’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence. Ma`rifat Falsafi, 2025; 11(1): 39-61