Pages:
157-194
Receive Date: 2025/04/10
Accept Date: 2025/04/10
Abstract:
One of the fundamental and primary needs of human being is the need for entertainment and filling in the leisure time in various creative ways. This need is usually met in various ways and according to the individual and social understandings and demands as well as environmental facilities, In the past, entertainment was mixed with work and activity in the regular process of life without considering special preparations towards managing it. It was mainly a concern of children and teenagers or the upper class of the society. However, it is changed nowadays to one of the public opportunities distinct from the usual process of official work and activity which seriously requires policy making, planning, making preparations, and allocating facilities. Considering the institutionalization of all mechanisms toward social needs, meeting this need has also been left to a body of social organizations and institutions ranging from national to international levels.
The question of the present article is: what is the position of Islam as a religion and as a social meta-institution in the Islamic society in Iran, towards this need and its requirements. What are the general features of normative outlines derived from Islamic shari’ah towards meeting this need? Accusing religions of disregarding, or even opposing, this type of needs, and the dislike or reluctance of most of believers and followers of religions to this kind of activities have made studying and taking necessary positions in this regard as one of the most serious and necessary needs in the field of religious investigations touching social demands.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تکاپوى نظرى براى کشف مواضع هنجارى اسلام درباره سرگرمى
Abstract:
يكى از نيازهاى بنيادى و ديرپاى انسان كه همواره به گونههاى متفاوت و متناسب با درك و تقاضاى فردى و جمعى و امكانات محيطى، در قالب كنشهايى پاسخ يافته است، نياز به سرگرمى و پر كردن اوقات فراغت به شيوههاى متنوع و خلّاق بوده است. فراغت اگر در گذشته به صورتى درهمآميخته با كار و تلاش و روندهاى معمول زندگى بدون نياز به تمهيدات و چارهانديشىهاى ويژه، پوشش مىيافت و يا بيشتر در ميان كودكان و نوجوانان يا اقشار متمكن و مرفه احساس مىشد، امروزه به يكى از فرصتهاى همگانى مستقل از روندهاى عادى كار و تلاش رسمى، و به شدت نيازمند سياستگذارى و برنامهريزى، تمهيد مقدمات و تخصيص امكانات تبديل شده است. هماكنون با نهادى شدن همه سازوكارها و مجارى معطوف به نيازهاى جمعى، تأمين اين نياز نيز به مجموعهاى از نهادها و سازمانهاى اجتماعى داراى گستره ملى و بينالمللى محول شده است. پرسشى كه اين نوشتار درصدد پاسخ بدان است اينكه اسلام به منزله يك دين و فرانهادى اجتماعى در جامعه اسلامى ايران، درباره اين نياز و اقتضائات و ملزومات آن چه موضعى دارد؟ خطوط هنجارى عام مستفاد از شريعت اسلام كه در مقام ارضاى اين نياز از مجراى كنشهاى فردى يا اقدامات سازمانى بايد منظور شوند، چه ويژگىهايى دارند؟ اتهام تاريخى به اديان مبنى بر بىاعتنايى و كمالتفاتى و بلكه معاندت با اين سنخ خواستها و كراهت و تحذر اغلب مؤمنان و متشرعان از اين قبيل اشتغالات، بررسى و مطالعه و موضعگيرى در اينباره را به يكى از جدىترين و ضرورىترين نيازها در قلمرو پژوهشهاى دينى معطوف به مطالبات اجتماعى تبديل كرده است.
References:
- ـ ادگار، اندرو و پيترسج ويك، مفاهيم بنيادى نظريه فرهنگى، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوى، تهران، آگه، 1387.
- ـ استوكر، جرى و ديويد مارش، روش و نظريه در علوم سياسى، ترجمه اميرمحمد حاجىيوسفى، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردى، 1387.
- ـ الوانى، سيدمهدى و حسن دانايىفرد، گفتارهايى در فلسفه تئورىهاى سازمان دولتى، تهران، صفار، 1380.
- ـ باقرى، خسرو، نگاهى دوباره به تربيت اسلامى، چ دوم، تهران، مدرسه، 1388.
- ـ برزينكا، ولفگانگ، نقش تعليم و تربيت در جهان امروز، ترجمه مهر آفاق بايبوردى، تهران، مركز نشر دانشگاهى، 1371.
- ـ برن، اگ و نيم كوف، زمينه جامعهشناسى، ترجمه اميرحسين آريانپور، چ هفتم، تهران، فرانكلين، 1353.
- ـ بودون، ريمون، مطالعاتى در آثار جامعهشناسان كلاسيك، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر مركز، 1384.
- ـ ـــــ ، و فرانسوا بوريكو، فرهنگ جامعهشناسى انتقادى، ترجمه عبدالحسين نيكگهر، تهران، فرهنگ معاصر، 1385.
- ـ بهجت فومنى، محمدتقى، استفتائات، قم، دفتر معظمٌله، 1428ق.
- ـ بيرو، آلن، فرهنگ علوم اجتماعى، ترجمه باقر ساروخانى، چ دوم، تهران، كيهان، 1370.
- ـ پارسانيا، حميد، «دين و خاستگاه شادىهاى پايدار»، كتاب زنان، ش 14، زمستان 1380، ص 48ـ60.
- ـ ـــــ ، «نسبت فقه سياسى و فلسفه سياسى»، علوم سياسى، ش 21، بهار 1382، ص 7ـ18.
- ـ تبريزى، ميرزاجواد، استفتائات جديد، قم، دفتر معظمٌله، بىتا.
- ـ جعفرى، محمدتقى، ترجمه و شرح نهجالبلاغه، چ چهارم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1370.
- ـ جناتى، محمدابراهيم، «هنر و زيبايى از نگاه مبانى فقه اجتهادى»، كيهان انديشه، ش 69، آذر و دى 1375، ص 91ـ112.
- ـ جوادى آملى، عبداللّه، تفسير موضوعى قرآن كريم، قم، اسراء، 1377.
- ـ چلبى، مسعود، جامعهشناسى نظم، تهران، نى، 1375.
- ـ حسينى خامنهاى، سيدعلى، اجوبهالاستفتائات، تهران، انتشارات بينالمللى الهدى، 1379.
- ـ دبيرخانه شوراى عالى انقلاب فرهنگى، بيست سال تلاش در مسير تحقق اهداف انقلاب فرهنگى، چ دوم، تهران، دانشپرور، 1385.
- ـ روزنانى، هاشم، «اسلامىكردن برنامه آموزشى و تحصيلى»، ترجمه سوسن كشاورز، حوزه و دانشگاه، ش 32، پاييز 1381، ص 87ـ110.
- ـ زرگر، افشين، «نظريه هنجارى روابط بينالملل در جهان معاصر»، سياست خارجى، سال بيست و يكم، ش 3، پاييز 1386، ص 599ـ634.
- ـ ساروخانى، باقر، درآمدى بر دائرهالمعارف علوم اجتماعى، تهران، كيهان، 1370.
- ـ شجاعىزند، عليرضا، «آميزه عقل و ايمان»، نقد و نظر، ش 25و26، زمستان 1379 و بهار 1380، ص 240ـ265.
- ـ ـــــ ، «دين تمام زندگى»، حكومت اسلامى، ش 22، زمستان 1380، ص 23ـ50.
- ـ شلبى، احمد، زندگى اجتماعى از ديدگاه اسلام، ترجمه سيدمحمود اسداللهى، مشهد، آستان قدس رضوى، 1376.
- ـ صادقزاده قمصرى، عليرضا، «دين و تربيت: رويكردهاى اسلامى و تربيتى»، حوزه و دانشگاه، ش 32، پاييز 1381، ص 117ـ142.
- ـ صافى گلپايگانى، لطفاللّه، جامع الأحكام، چ چهارم، قم، حضرت معصومه عليهاالسلام، 1417ق.
- ـ طباطبائى، سيد محمدحسين، تفسير الميزان، ترجمه سيد محمدباقر موسوى همدانى، قم، جامعه مدرسين، 1363.
- ـ طباطبايى، جواد، زوال انديشه سياسى در ايران، تهران، كوير، 1383.
- ـ علمالهدى، جميله، مبانى تربيت اسلامى و برنامهريزى درسى، تهران، دانشگاه امام صادق عليهالسلام، 1384.
- ـ عليزاده، عبدالرضا، مبانى رويكرد اجتماعى به حقوق، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.
- ـ غزالى، ابوحامد، احياء علومالدين، بيروت، دارالكتبالعلميه، 1406ق.
- ـ فاضل لنكرانى، محمد، جامعالمسائل (استفتائات)، چ دهم، قم، اميرالعلم، 1380.
- ـ فضلاللّه، سيد محمدحسين، فقه و زندگى، ترجمه مجيد مرادى، قم، دارالملاك، 1380.
- ـ فنايى، ابوالقاسم، دين در ترازوى اخلاق، تهران، مؤسسه فرهنگى صراط، 1384.
- ـ كرايب، يان، نظريه اجتماعى مدرن، ترجمه عباس مخبر، تهران، آگاه، 1378.
- ـ گليسر، داريل، نظريه هنجارى، در: ديويد مارش و جرى استوكر، روش و نظريه در علوم سياسى، ترجمه اميرمحمد حاجىيوسفى، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردى، 1378.
- ـ لاريجانى، صادق، «دين و دنيا (گفت وگو)»، نامه فرهنگ، ش 16، زمستان 1372، ص 16ـ30.
- ـ ليتل، دانيل، تبيين در علوم اجتماعى، ترجمه عبدالكريم سروش، چ دوم، تهران، صراط، 1381.
- ـ ماير، فردريك، تاريخ انديشههاى تربيتى، ترجمه علىاصغر فياض، چ دوم، تهران، سمت، 1374.
- ـ مرادى، مريم و ديگران، «شادمانى و شخصيت»، تازههاى علوم شناختى، سال هفتم، ش 2، تابستان 1384، ص 60ـ71.
- ـ مصباح، محمدتقى، اخلاق در قرآن، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى، 1377.
- ـ ـــــ ، نظريه حقوقى اسلام، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى، 1386.
- ـ مكارم شيرازى، ناصر، استفتائات جديد، قم، چ دوم، مدرسه امام على عليهالسلام، 1427ق.
- ـ مك كوايل، دنيس، درآمدى بر نظريه ارتباطات جمعى، ترجمه پرويز اجلالى، تهران، مركز مطالعات و تحقيقات رسانهها، 1382.
- ـ ملكيان، مصطفى، «مدرنيته و ايران»، آيين، ش 4، مهر 1385، ص 48ـ53.
- ـ موسوى خمينى، سيدروحاللّه، استفتائات، قم، جامعه مدرسين، 1372.
- ـ موسوى گلپايگانى، سيدمحمدرضا، مجمعالمسائل، چ سوم، قم، مؤسسه دارالقرآن الكريم، 1412ق.
- ـ نجاريان، بهمن و فريد براتى سده، «ورزش و بهداشت روانى»، مجله علمى ـ پژوهشى علوم انسانى دانشگاه الزهراء، ش 9و10، تابستان 1371، ص 98ـ116.
- ـ نصر، حسين، «اسلام براى عرضه به دنياى جديد چه دارد؟»، ترجمه ه. حيدرى و ح. امينى، قبسات، ش 28، تابستان 1382، ص 44ـ73.
- ـ ـــــ ، اسلام: مذهب، تاريخ و تمدن، ترجمه عباس گيلورى، تهران، روزبهان، 1385.
- ـ هلاكويى، فرهنگ، جامعه امروز، تهران، جلالى، 1356.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Bahonar, Naser, Sharafoddin, Seyyed hosein.(2025) A Theoretical Attempt at Discovering Islamic Normative Stance towards Entertainment . Ma`rifat Falsafi, 9(4), 157-194
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Naser Bahonar; Seyyed hosein Sharafoddin."A Theoretical Attempt at Discovering Islamic Normative Stance towards Entertainment ". Ma`rifat Falsafi, 9, 4, 2025, 157-194
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Bahonar, N, Sharafoddin, S.(2025) 'A Theoretical Attempt at Discovering Islamic Normative Stance towards Entertainment ', Ma`rifat Falsafi, 9(4), pp. 157-194
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Bahonar, N, Sharafoddin, S. A Theoretical Attempt at Discovering Islamic Normative Stance towards Entertainment . Ma`rifat Falsafi, 2025; 9(4): 157-194