ارزش و گزاره‌هاى ارزشى از دیدگاه محقّق خراسانى
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
تحلیل «نیک و بد» و «گزاره هاى ارزشى» یکى از مباحث مهم اخلاق تحلیلى (فرااخلاق) است که امروزه از مهم ترین و بحث انگیزترین شاخه هاى فلسفه اخلاق به شمار مى آید. گرچه این مباحث به شکل کنونى آن ساختارى نو دارد، ولى مى توان بُن مایه هاى آن را به طور پراکنده در گستره علوم و اندیشه ها تا دوردست هاى تاریخ جست وجو کرد. در سیر اندیشه اسلامى نیز علوم گوناگونى همچون اخلاق، اصول فقه، فلسفه و کلام بدان پرداخته و اندیشمندان متعددى درباره آن، از منظرهاى متفاوت به بحث نشسته اند. محقّق خراسانى (آخوند خراسانى) یکى از دانشمندان برجسته و کم نظیر علم اصول است که در این زمینه به تحلیل و نظریه پردازى پرداخته و بسیارى دیدگاه او را ابداعى در تحلیل ارزش ها دانسته اند که پیش از وى سابقه اى نداشت. وى معتقد است: «حسن» و «قبح» به معناى «ملایمت و منافرت نزد قوّه عاقله»اند. آنچه در این مقاله ارائه گردیده بیان و تحلیلى است از دیدگاه ایشان درباره ارزش و ناارزش (حسن و قبح) با تفکیک سه مرحله معناشناسى، هستى شناسى و معرفت شناسى.
