معرفت فلسفی، سال بیستم، شماره چهارم، پیاپی 80، تابستان 1402، صفحات 39-50

    بررسی و نقد نفس‌الامر از نگاه علامه طباطبائی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ سینا علوی تبار / استادیار گروه حکمت و مطالعات ادیان جامعۀ المصطفی العالمیه / Alavitabar@mailfa.com
    حبیب الله دانش شهرکی / دانشیار گروه کلام و فلسفه اسلامی دانشگاه قم / daneshshahraki@qom.ac.ir
    چکیده: 

    یکی از ابتکارات فلسفی علامه طباطبائی تبیین جدید ایشان از بحث نفس الامر است. ایشان با رد نظریه عقل فعالِ محقق طوسی و نفس الشیء محقق لاهیجی و حکیم سبزواری و همین طور با رد انحصار نفس الامر در قضایای عدمی قائل می شوند که نفس الامر همان ثبوت اعمی است که نفس در دو مرتبه و با دو توسعه به صورت اضطراری آن را اعتبار می کند و این اعتبار از سنخ اعتبار عقلی است. این ثبوت اعم، مرادف با وجود اعم بوده و شامل وجود های خارجی و ذهنی و اعتباری است و مطابَق تمام قضایای صادق در این ثبوت اعم محقق هستند و ملاک صدق و کذب تمام قضایای ماهوی و غیرماهوی تطابق با همین ثبوت اعم است. در این مقاله برآنیم علاوه بر ارائه تبیینی صحیح و روشن از نظر علامه طباطبائی و رد نظریه عقل فعال و نفس الشیء، تفاوت نظر علامه و مشهور وضوح بیشتری بیابد؛ چراکه علامه طباطبائی برخلاف مشهور، با تأمل در اصالت وجود، مطابَق حقیقی و خارجی داشتن قضایای ماهوی و قضایی را که متشکل از معقولات ثانی هستند انکار می کند و نفس الامر را منحصر در قضایای عدمی و حقیقیه نمی کند. نظر علامه طباطبائی در عین استواری، اولاً از جامعیت کافی برخوردار نیست و شامل اعتبارات عقلایی و وهمی نمی شود و ثانیاً چگونگی تطابق در این نظریه از وضوح کافی برخوردار نیست. براساس نظریه مختار، نفس الامر همان وجود به معنای اعم است که شامل وجود حقیقی، وجود ذهنی، وجود اعتباری عقلی و عقلایی و وهمی می شود.

    Article data in English (انگلیسی)
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علوی تبار، سینا، دانش شهرکی، حبیب الله.(1402) بررسی و نقد نفس‌الامر از نگاه علامه طباطبائی. فصلنامه معرفت فلسفی، 20(4)، 39-50

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سینا علوی تبار؛ حبیب الله دانش شهرکی."بررسی و نقد نفس‌الامر از نگاه علامه طباطبائی". فصلنامه معرفت فلسفی، 20، 4، 1402، 39-50

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علوی تبار، سینا، دانش شهرکی، حبیب الله.(1402) 'بررسی و نقد نفس‌الامر از نگاه علامه طباطبائی'، فصلنامه معرفت فلسفی، 20(4), pp. 39-50

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علوی تبار، سینا، دانش شهرکی، حبیب الله. بررسی و نقد نفس‌الامر از نگاه علامه طباطبائی. معرفت فلسفی، 20, 1402؛ 20(4): 39-50