بررسي تطبيقي آيات و روايات تجرد نفس از ديدگاه مکتب تفکيک و صدرالمتألهين

سال نوزدهم، شماره سوم، پياپي 75، بهار 1401، ص 27ـ40

نوع مقاله: پژوهشي

* فرح رامين / دانشيار گروه فلسفه دانشگاه قم     f.ramin@qom.ac.ir
محمدتقي يوسفي / دانشيار گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)     yosofi@bou.ac.ir
عالمه علامي / دانشجوي دکتري کلام اسلامي دانشگاه قم    alemeallami@gmail.com
دريافت: 16/05/1400                  پذيرش: 13/11/1400

چکيده
مسئله تجرد نفس به ‌دليل پيوند تنگاتنگ با ديگر مسائل مطرح در حوزه معارف اسلامي در زمره مباحثي است كه همواره مورد توجه عالمان مسلمان بوده است. پيروان مکتب تفکيک از سویی با رد براهين فيلسوفان بر تجرد نفس و اقامه برخي ادله و از سوي ديگر با تكيه بر ظواهر روايات به جسمانيت نفس معتقد‌ند. در مقابل، صدرالمتألهين با عنايت به ادله متعدد عقلي و نيز شواهد نقلي، نفس را موجودي مجرد مي‌داند. با توجه به اينكه هر دو ديدگاه، در اثبات مدعاي خود در زمينه تجرد نفس به آيات و روايات اشاره کرده‌اند، در اين پژوهش کوشیده‌ایم تا ادله نقلي ايشان را در اين زمينه مورد واكاوي قرار دهيم. مطالعه آثار اين دو تفکر و نيز بررسي آيات و روايات مربوط به نفس، اين فرضيه را تقويت مي‌سازد كه ديدگاه صدرا مبني بر تأييد تجرد نفس توسط ادله نقلي، از پشتوانه منطقي و استواري برخوردار است.

کليدواژه‌ها: تجرد نفس، جسمانيت نفس، مکتب تفکيک، صدرالمتألهين.