نگرشی تطبیقی بر مبانی انسان‌شناسی تعلیم و تربیت از دیدگاه هایدگر و صدرالمتألهین

سمیه مرحبا / دانشجوي دكتري فلسفه تعليم و تربيت دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران، ايران    s.marhaba@iau-astara.ac.ir
* نجمه وکیلی / استاديار دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز، تهران، ايران    Najmeh vakili@yahoo.com
محسن ایمانی / استاديار دانشگاه تربيت مدرس،‌ تهران، ايران    eimanim@modares.ac.ir
دريافت: 09/05/98                  پذيرش: 13/11/98
چکيده
«تعلیم و تربیت انسان» از یک سلسله مبانی انسان‌شناسی برخوردار است که بیانگر پیوند مسئله تعلیم و تربیت با سلسله مباحث نفس‌شناسی فلسفی است و همواره مورد توجه اندیشوران حوزه تعلیم و تربیت ازیک‌سو و پژوهشگران حوزه انسان‌شناسی از سوی دیگر بوده است. در این میان، اندیشه‌های مارتین هایدگر، فیلسوف مشهور و تأثیرگذار قرن بیستم در حوزه فلسفه غرب، و صدرالمتألهین، بنیان‌گذار حکمت متعالیه در حوزه فلسفه اسلامی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از رهگذر این جستار مشخص می‌شود که از سویی نقطه آغازین مباحث انسان‌شناسی در اندیشه هر دو شخصیت، سلسله مباحث هستی‌شناسی است؛ از سوی دیگر، هر دو اندیشمند با نگرش وجودی به نقد تعریف مشهور انسان به «حیوان ناطق» پرداخته‌اند. اندیشه‌های این دو فیلسوف در کنار اشتراکات، نقاط افتراقی نیز دارد که در نوشتار حاضر به آنها پرداخته شده است.
کلیدواژه‌ها: تعلیم و تربیت، انسان‌شناسی، دازاین، مارتین هایدگر، صدرالمتألهین.