معرفت فلسفی، سال پانزدهم، شماره سوم، پیاپی 59، بهار 1397، صفحات 25-44

    مقام فوق تجرد عقلی نفس از دیدگاه صدرالمتألهین، امام خمینی ره و علامه حسن‌زاده آملی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ محسن موحدی اصل / دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم  / movahedi114@yahoo.com
    احمد عابدی / دانشیار گروه فلسفه دانشگاه قم
    چکیده: 
    بحث از مقام فوق تجرد نفس، یکی از مهم ترین مباحث، در معرفت نفس انسانی است. در این نوشتار مسئله را طبق مبنای هستی شناسی مؤسس حکمت متعالیه، صدرالمتألهین مطرح می کنیم و به شرح ادله نقلی آن توسط فیلسوف و عارف برجسته پیرو مکتب او، امام خمینی ره می پردازیم. سپس براهین و ادله عقلی علامه حسن زاده آملی را در این زمینه بررسی می کنیم. این نظریه، عبارت است از تجرد نفس از ماهیت. ماهیت حکایت از حد و قصور شیء و ضعف و نقص آن دارد، حال اینکه نفس را حد یقف نیست. ازاین رو حد منطقی برای او نیست، هرچند او را نسبت به مافوقش حد به معنای نفاد است.     این نظریه آنچنان شریف است که همه مبانی حکمت صدرایی، اعم از اصالت وجود، وحدت وجود، تشکیک وجود، حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول را به صورت سلسله ای زنجیروار، به هم پیوند می دهد و باید دانست شناخت نفس در این مقام، بدون فهم این مبانی میسر نیست. نفس، در این مقام ار ویژگی هایی همچون وحدت حقه ظلیه، خلیفه‌ی الهی و مقام اتصال بین ماسوی الله و حق تعالی برخوردار می شود.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Intellectual Meta-Immateriality Status of Soul from the Viewpoint of Mulla Sadra, Imam Khomeini and Allameh Hasan-zadeh Amoli
    Abstract: 
    One of the most significant issues of the knowledge of human soul is the status of the meta-immateriality of soul. This paper studies this issue based on the ontological foundations of Mulla Sadra, the founder of the Transcendent Philosophy. Then, it investigates its canonical evidence from the viewpoint of Imam Khomeini, the prominent philosopher, mystic and the follower of Sadra's School. Next, it studies its rational arguments from the viewpoint of Allameh Hasan-zadeh Amoli. This theory is the soul's lack of quiddity. Quiddity represents the confinement, the deficiency of an object and its weakness and defect, while soul does not have a certain boundary. Hence, soul does not have a logical definition. Though, it has a limit "Nafad" in comparison with its superior type. This theory is so noble that, it interconnects all the basics of Sadra's philosophy like the series of chain, including the essentiality of existence, the gradation of existence, constant substantial motion, and the union of subject and object. We should know that, it is not possible to recognize soul in this status, without understanding these bases. Soul in this status gets some features like, true shadowy unity, Divine Vicegerency, and the status of interconnection between all other than God with God the Exalted.
    متن کامل مقاله: 

    سال پانزدهم، شماره سوم، پیاپی 59، بهار 1397

    محسن موحدی اصل / دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم    movahedi114@yahoo.com 
    احمد عابدی / دانشیار گروه فلسفه دانشگاه قم
    دریافت: 01/07/96                  پذیرش: 26/12/96
    چکیده
    بحث از مقام فوق تجرد نفس، یکی از مهم ترین مباحث، در معرفت نفس انسانی است. در این نوشتار مسئله را طبق مبنای هستی شناسی مؤسس حکمت متعالیه، صدرالمتألهین مطرح می کنیم و به شرح ادله نقلی آن توسط فیلسوف و عارف برجسته پیرو مکتب او، امام خمینی ره می پردازیم. سپس براهین و ادله عقلی علامه حسن زاده آملی را در این زمینه بررسی می کنیم. این نظریه، عبارت است از تجرد نفس از ماهیت. ماهیت حکایت از حد و قصور شیء و ضعف و نقص آن دارد، حال اینکه نفس را حد یقف نیست. ازاین رو حد منطقی برای او نیست، هرچند او را نسبت به مافوقش حد به معنای نفاد است.    
    این نظریه آنچنان شریف است که همه مبانی حکمت صدرایی، اعم از اصالت وجود، وحدت وجود، تشکیک وجود، حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول را به صورت سلسله ای زنجیروار، به هم پیوند می دهد و باید دانست شناخت نفس در این مقام، بدون فهم این مبانی میسر نیست. نفس، در این مقام ار ویژگی هایی همچون وحدت حقه ظلیه، خلیفة الهی و مقام اتصال بین ماسوی الله و حق تعالی برخوردار می شود.
    کلیدواژه ها: تجرد از ماهیت، فوق تجرد، نفس، حرکت جوهری، خلیفة الهی، وحدت حقه ظلیه.

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موحدی اصل، محسن، عابدی، احمد.(1397) مقام فوق تجرد عقلی نفس از دیدگاه صدرالمتألهین، امام خمینی ره و علامه حسن‌زاده آملی. فصلنامه معرفت فلسفی، 15(3)، 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محسن موحدی اصل؛ احمد عابدی."مقام فوق تجرد عقلی نفس از دیدگاه صدرالمتألهین، امام خمینی ره و علامه حسن‌زاده آملی". فصلنامه معرفت فلسفی، 15، 3، 1397، 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موحدی اصل، محسن، عابدی، احمد.(1397) 'مقام فوق تجرد عقلی نفس از دیدگاه صدرالمتألهین، امام خمینی ره و علامه حسن‌زاده آملی'، فصلنامه معرفت فلسفی، 15(3), pp. 25-44

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موحدی اصل، محسن، عابدی، احمد. مقام فوق تجرد عقلی نفس از دیدگاه صدرالمتألهین، امام خمینی ره و علامه حسن‌زاده آملی. معرفت فلسفی، 15, 1397؛ 15(3): 25-44