معرفت فلسفی، سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 57، پاییز 1396، صفحات 23-38

    نقش وهم در خطاهای ادراکی از دیدگاه صدرالمتألهین

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ جواد رضائی / دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم  / rezaijavad84@gmail.com
    محمدکاظم فرقانی / استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام  / forghani@isu.ac.ir
    چکیده: 
    از نظر صدرالمتألهین علم و ادراک، از مجردات هستند و میزان علم با شدت و ضعف تجرد رابطه‌ی مستقیم دارد. از سویی قوه‌ی وهم از نظر صدرالمتألهین همان عقل است که به جزئیات حسی یا خیالی اضافه شده است؛ لذا طبق این تعریف، ادراک وهمی ذاتاً کاهش تجرد و به تبع آن ضعف ادراک را در پی دارد. همچنین از ویژگی های ادراک وهمی عدم قاطعیت و جزمیت است و به عبارت دیگر شأن وهم و ادراک وهمی، رسیدن به یقین و معرفت صحیح نیست. علاوه بر این وهم، فرمانروای قوای جزئی و حیوانی است و سعی در تسخیر حداکثری این قوا و ارضای حداکثری شهوت و غضب دارد؛ لذا با عقل و ادراکات عقلی در نزاع است و عقل به دنبال محدود کردن و تعدیل این قواست. از این جهات، بحث واهمه و ادراکات وهمی با بحث خطا در ادراک در ارتباط است. روش انجام این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Role of Illusion in Perceptive Errors In Mulla Sadra’s View
    Abstract: 
    In Mulla Sadra’s view, knowledge and perception are among abstract notions, and the extent of knowledge is directly related to the strength and weakness of abstraction. In Mulla Sadra’s view, the faculty of illusion is the very reason added to the sensory or imaginational details. According to this definition, thus, illusive perception essentially leads to reduction of abstraction and, accordingly, to weakness of perception. Besides, among the features of illusive perception is indecisiveness and lack of dogmatism. In other words, illusion and illusive perception does not achieve certainty and right knowledge. In addition, illusion is the ruler of the minute animal faculties and tries to take most of those faculties and fulfilling the highest points of desire and anger. Thus, it is in conflict with reason and rational perception, and reason is seeking to limit and modify those faculties. Therefore, the discussion on illusion and illusive perceptions is related to the discussion on error in perception. Here, the research method is descriptive-analytical.
    متن کامل مقاله: 

    سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 57، پاییز 1396

    جواد رضائی / دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم                                             rezaijavad84@gmail.com

    محمدکاظم فرقانی / استادیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق علیه السلام                     forghani@isu.ac.ir

    دریافت: 6/6/95 ـ پذیرش: 29/3/96

    چکیده

    از نظر صدرالمتألهین علم و ادراک، از مجردات هستند و میزان علم با شدت و ضعف تجرد رابطة مستقیم دارد. از سویی قوة وهم از نظر صدرالمتألهین همان عقل است که به جزئیات حسی یا خیالی اضافه شده است؛ لذا طبق این تعریف، ادراک وهمی ذاتاً کاهش تجرد و به تبع آن ضعف ادراک را در پی دارد. همچنین از ویژگی های ادراک وهمی عدم قاطعیت و جزمیت است و به عبارت دیگر شأن وهم و ادراک وهمی، رسیدن به یقین و معرفت صحیح نیست. علاوه بر این وهم، فرمانروای قوای جزئی و حیوانی است و سعی در تسخیر حداکثری این قوا و ارضای حداکثری شهوت و غضب دارد؛ لذا با عقل و ادراکات عقلی در نزاع است و عقل به دنبال محدود کردن و تعدیل این قواست. از این جهات، بحث واهمه و ادراکات وهمی با بحث خطا در ادراک در ارتباط است. روش انجام این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است.

    کلید واژه ها: وهم (قوة واهمه)، عقل، ادراک، تجرد، صدرالمتألهین.

     

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی، جواد، فرقانی، محمدکاظم.(1396) نقش وهم در خطاهای ادراکی از دیدگاه صدرالمتألهین. فصلنامه معرفت فلسفی، 15(1)، 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جواد رضائی؛ محمدکاظم فرقانی."نقش وهم در خطاهای ادراکی از دیدگاه صدرالمتألهین". فصلنامه معرفت فلسفی، 15، 1، 1396، 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی، جواد، فرقانی، محمدکاظم.(1396) 'نقش وهم در خطاهای ادراکی از دیدگاه صدرالمتألهین'، فصلنامه معرفت فلسفی، 15(1), pp. 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی، جواد، فرقانی، محمدکاظم. نقش وهم در خطاهای ادراکی از دیدگاه صدرالمتألهین. معرفت فلسفی، 15, 1396؛ 15(1): 23-38