بررسى پارادوكس هايى در نقض اصل امتناع تناقض

فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى بهار 1396

مصطفى جهان فكر / دانشجوى دكترى فلسفه تطبيقى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره    jahanfekrmostafa@yahoo.com

محمد فنائى اشكورى / استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره           fanaei.ir@gmail.com

دريافت: 5/9/94               پذيرش: 8/7/95

چكيده

اصل امتناع تناقض به عقيده بسيارى، محورى ترين اصل در معرفت بشرى است كه نفى آن به تعطيل علوم مى انجامد. از ديرباز پارادوكس ها يا تناقض نماهايى در رد اين اصل مطرح شده كه حل آنها براى دفاع از اعتبار معارف بشرى و رفع تشكيكات سوفيستى، امرى لازم است. ما در اين مقاله از طريق تحليل حقيقت صدق تلاش كرده ايم چند پارادوكس مهم را حل كنيم و نشان دهيم كه اين پارادوكس ها اصل مذكور را نقض نمى كنند. درباره پارادوكس دروغ گو، ضمن پيشنهاد حلى براى آن، بيان كرده ايم كه اين پارادوكس فاقد شرايط لازم براى اتصاف به «صدق يا كذب» است. همچنين نشان داده ايم كه چگونه حل پارادوكس گرلينگ، با نظر به تناقض محمول ها حاصل مى شود. پارادوكس هاى راسل و كانتر نيز در واقع ناشى از خلط بين «كل و كلى» و «اعتبار و حقيقت» هستند. بنابراين هيچ يك از اين پارادوكس ها اصل امتناع تناقض را نقض نمى كنند.

كليدواژه ها: صدق، كذب، تقابل ملكه و عدم ملكه، خبر، پارادوكس.