معرفت فلسفی، سال چهاردهم، شماره سوم، پیاپی 55، بهار 1396، صفحات 101-134

    پارادایم؛ افسانه یا واقعیت(تحلیل معناشناختى، خاستگاه و ارزیابى)

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    محمد حسین زاده یزدی / استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره) / mohammad_h@qabas.net
    صفحه‌ها: 101-134 تاریخ دریافت: 1395/02/11 تاریخ پذیرش: 1395/11/29
    چکیده: 
    در مواجهه با پارادایم، از پایه اى ترین و مهم ترین پرسش هاى روش شناختى اى که پیوند تنگاتنگى با معرفت شناسى دارد این است که آیا پژوهش، خواه در قلمرو علوم طبیعى و خواه در ساحت دانش هاى انسانى، و حتى پژوهش در مسائل معرفت شناسى بدون تحقق پارادایم ها و مفروضات ذهنى امکان پذیر است؟ پارادایم ها چه نقشى در پژوهش، روش تحقیق، معرفت و دستیابى به واقعیت دارند؟ براى دستیابى به پاسخ این گونه پرسش ها ابتدا باید دید پارادایم چیست و خاستگاه یا منشأ آن کجاست؟ واژه پارادایم که دیرزمانى نیست که در فلسفه علم کانون توجه قرار گرفته و به سرعت به دیگر ساحت ها و حوزه هاى معرفت بشرى انتقال یافته، مشحون از ابهام است؛ ازجمله اینکه آیا از آن ساختار ذهنى اراده مى شود یا مبنا و یا الگو؟ ازآنجاکه این مسئله به گونه اى گسترده به عرصه هایى ژرف، تأثیرگذار و بنیادى همچون فلسفه دین، فلسفه، معرفت شناسى و روش شناسى راه یافته، ضرورت پژوهش درباره آن انکارناپذیر است. از مهم ترین دستاوردهاى این کاوش این است که با تحلیل معناشناختى این واژه و بیان خاستگاه آن، ابهام آن زدوده مى شود و مى توان درباره اندیشه ورزى و پژوهش با پارادایم یا بدون آن داورى کرد.  
    کلمات کلیدی: 
    الگو
    معرفت
    مبنا
    نظریه
    صدق
    چارچوب ذهنى
    بازى هاى زبانى
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Paradigm; Fact or Fiction (Semantic Analysis, Origin and Evaluation)
    Abstract: 
    In facing paradigm, some of the most basic and most important methodological questions with close relations to epistemology are the following: is research, whether in the realm of natural or human sciences, or even in epistemological issues, possible without the realization of paradigms and subjective assumptions? What role do paradigms play in research, methodology, knowledge and access to reality? To get the answer to such questions, we must first see what the paradigm is and whence does it originate. The term “paradigm” which has been recently considered in the philosophy of science and extended into other realms of human knowledge is full of ambiguity. One of those ambiguities relates to whether it is intended to mean a mental structure, a basis, or a model. Since this issue has been extensively penetrated into deep, Influential, and fundamental realms such as the philosophy of religion, philosophy, epistemology and methodology, it is inevitable to conduct researches about it. Among the most important achievements of this study is the fact that through a semantic analysis of this term and stating its origin, its ambiguity is removed and one can judge about the possibility of research with or without a paradigm.
    Keywords: 
    foundation
    model
    mental framework
    linguistic games
    Truth
    theory
    knowledge.
    متن کامل مقاله: 

    فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمینه علوم فلسفى بهار 1396

    محمد حسین زاده (یزدى) / استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره        mohammad_h@qabas.ne

    دریافت: 11/2/95               پذیرش: 29/11/95t

    چکیده

    در مواجهه با پارادایم، از پایه اى ترین و مهم ترین پرسش هاى روش شناختى اى که پیوند تنگاتنگى با معرفت شناسى دارد این است که آیا پژوهش، خواه در قلمرو علوم طبیعى و خواه در ساحت دانش هاى انسانى، و حتى پژوهش در مسائل معرفت شناسى بدون تحقق پارادایم ها و مفروضات ذهنى امکان پذیر است؟ پارادایم ها چه نقشى در پژوهش، روش تحقیق، معرفت و دستیابى به واقعیت دارند؟ براى دستیابى به پاسخ این گونه پرسش ها ابتدا باید دید پارادایم چیست و خاستگاه یا منشأ آن کجاست؟ واژه پارادایم که دیرزمانى نیست که در فلسفه علم کانون توجه قرار گرفته و به سرعت به دیگر ساحت ها و حوزه هاى معرفت بشرى انتقال یافته، مشحون از ابهام است؛ ازجمله اینکه آیا از آن ساختار ذهنى اراده مى شود یا مبنا و یا الگو؟ ازآنجاکه این مسئله به گونه اى گسترده به عرصه هایى ژرف، تأثیرگذار و بنیادى همچون فلسفه دین، فلسفه، معرفت شناسى و روش شناسى راه یافته، ضرورت پژوهش درباره آن انکارناپذیر است. از مهم ترین دستاوردهاى این کاوش این است که با تحلیل معناشناختى این واژه و بیان خاستگاه آن، ابهام آن زدوده مى شود و مى توان درباره اندیشه ورزى و پژوهش با پارادایم یا بدون آن داورى کرد.

     

    کلیدواژه ها: مبنا، الگو، چارچوب ذهنى، بازى هاى زبانى، صدق، نظریه، معرفت.

     

     

    • بازدید: 34
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین زاده یزدی، محمد.(1396) پارادایم؛ افسانه یا واقعیت(تحلیل معناشناختى، خاستگاه و ارزیابى). فصلنامه معرفت فلسفی، 14(3)، 101-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محمد حسین زاده یزدی."پارادایم؛ افسانه یا واقعیت(تحلیل معناشناختى، خاستگاه و ارزیابى)". فصلنامه معرفت فلسفی، 14، 3، 1396، 101-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین زاده یزدی، محمد.(1396) 'پارادایم؛ افسانه یا واقعیت(تحلیل معناشناختى، خاستگاه و ارزیابى)'، فصلنامه معرفت فلسفی، 14(3), pp. 101-134

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین زاده یزدی، محمد. پارادایم؛ افسانه یا واقعیت(تحلیل معناشناختى، خاستگاه و ارزیابى). معرفت فلسفی، 14, 1396؛ 14(3): 101-134