تفسير نفس الامر به نفس الشى ء

فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى پاييز 1394

اكبر فايدئى / مربى گروه فلسفه و حكمت اسلامى دانشگاه شهيد مدنى آذربايجان                            faydei@yahoo.com

ناصرالرضا ضيائى نيا / دانشجوى دكترى فلسفه و اصول حوزه علميه قم                                17561naser@gmail.com

دريافت: 20/7/93               پذيرش: 12/5/94

چكيده

كهن ترين نظريه درباره ماهيت صدق و كذب، نظريه مطابقت صدق ارسطويى يا تعريف حقيقت و  صدق قضايا به سازگارى آن با واقع است كه فلاسفه مسلمان، معيار صدق و كذب را براساس همين  نظريه توجيه، و از واقع قضايا به «نفس الامر» تعبير كرده اند. تعريف حقيقت و صدق قضايا به  مطابقت با «نفس الامر» در ميان حكماى اسلامى، موجب پيدايش اين اشكال شده است كه ديده اند  انطباق اين تعريف درباره قضاياى ذهنيه و حقيقيه ناموجه جلوه مى كند؛ ازاين رو در پى آن بوده اند  كه با تحليل مفهوم «نفس الامر»، نحوه صدق قضاياى مختلف را با واقع نشان دهند. ايشان در تحليل  مفهوم «نفس الامر» و انطباق آن بر انواع قضايا، تفاسير مختلفى آورده اند كه ازجمله تفسير  «نفس الامر» به «عقل فعال»، «واقعيه كل شى ء بحسبه» و... كه مشهورترين آن آرا، تفسير «نفس الامر»  به «نفسى الشى ء» يا «شى ء فى حد ذاته» است؛ و نوشتار حاضر به توضيح و بررسى آن مى پردازد.

كليدواژه ها: صدق و كذب، نظريه مطابقت، نفس الامر، نفس الشى ء، فلاسفه اسلامى.