بررسى تطبيقى معقول ثانى فلسفىدر انديشه سهروردى و صدرالمتألهين

فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى پاييز 1394

مريم حسن پور / كارشناس ارشد فلسفه و كلام اسلامى دانشگاه علّامه طباطبايى              m.hasanpour1364@yahoo.com
محمد پورعباس / دانشجوى دكترى معارف اسلامى دانشگاه علّامه طباطبايى              mpoor30@yahoo.com
قدسيه اكبرى / عضو هيئت علمى دانشگاه سیستان و بلوچستان
دريافت: 25/8/93               پذيرش: 19/5/94

چكيده

سهروردى با تمسك به قاعده «ما لزم من وجوده تكرّره فهو اعتبارى» مفاهيم فلسفى و مفاهيم منطقى  هر دو را ذهنى صرف قلمداد مى كند و معتقد است مفاهيم فلسفى همچون مفاهيم منطقى، هم  عروض ذهنى دارند و هم اتصاف ذهنى. در مقابل، فلاسفه مشهور پس از وى معتقدند مفاهيم فلسفى  گرچه داراى عروض ذهنى اند، اتصافشان خارجى است. صدرالمتألهين نيز در نگاه آغازين ديدگاه  مشهور را مى پذيرد، اما در نگاه نهايى اش معتقد است مفاهيم فلسفى هم عروض خارجى و هم  اتصاف خارجى دارند. بنابراين مفاهيم فلسفى گرچه داراى تحقق خارجى اند وجودشان انضمامى  نيست، بلكه از «وجود اندماجى» برخوردارند.

كليدواژها: معقولات اولى، معقولات ثانى منطقى، معقولات ثانى فلسفى، سهروردى،  صدرالمتألهين.