تحلیلى فلسفى از ماهیت شادى و بررسى انتقادى ارتباط آن با هدفمندى و معنادارى زندگى
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
بحث شادى که از مباحث فلسفى یونان آغاز شده بود، در فلسفه اسلامى دنبال شد. ماهیت شادى ترکیبى از ابعاد شناختى و تجربه احساسى دانسته مى شد که با تعاریف امروزین در روان شناسىِ شادى تطبیق پذیر است. توجه به دو سطح شادى هیجانى و شادى معنوى با دو اصطلاح فرح و بهجت در مباحث ابن سینا و پیوند شادى و معنویت، از دستاوردهاى معرفتى فلسفه اسلامى است. در مباحث روان شناسى مثبت نگر و فرقه هایى چون لامائیزم، ارتباط شادى با هدفمندى و معنادارى زندگى چنان تنگاتنگ شده است که شادى به منزله هدف زندگى همه انسان ها و مؤلفه اصلى معنادارى معرفى مى شود؛ اما در تحلیلى عمیق تر روشن مى شود که شادى معلول هدفمندى و نه علت آن است و زمانى مى تواند در معنادارى زندگى دخیل شود که با معنویت و اهداف کمالى برتر پیوند یابد و به منزله نتیجه و میوه این پیوند کانون توجه قرار گیرد. مباحث رویکرد هدف ساز شادى، تنها فرمالیزمى از شادى ارائه کرده و بعد غایت شناختى آن را بدون توجه به ساحت ارزش شناختى کانون توجه قرار داده است.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
The Philosophical Analysis of Happiness and a Critical Investigation of its Relationship to Goal-directedness and Meaningfulness of Life
Abstract:
The discussion on happiness, originated from Greek philosophy, continued in Islamic philosophy. The nature of happiness was thought to be a composition of cognitive dimensions and the emotional experience. This would conform to the modern definitions of delight in psychology. Considering the two levels of emotional happiness and spiritual happiness (using the terms bahjat and farah) in Avicenna’s discussions as well as a relationship between happiness and spirituality are among epistemological achievements of Islamic philosophy. In positive views of psychology such as Lamaism, the relationship between happiness and meaningfulness of life has become so close that happiness is introduced as the goal of life for all human beings and the main element of meaningfulness of life. In a deeper analysis, however, it is clarified that happiness is the effect of meaningfulness and not its cause. It may involve in meaningfulness of life when it is linked with spirituality and higher goals of perfection, and when it is considered as the fruit of such a link. The discussions on viewing happiness as the goal of life present just a formalism of happiness, considering its teleological dimension without considering the epistemological domain.
References:
References:
- ابن اثیر جزرى، 1385، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار الصادر.
- ابن اخوه، 1367، آئین شهرداری در قرن هفتم هجری (مَعالِم القُربةِ فی احکامِ الحِسبة)، ترجمة جعفر شعار، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ابن فارس، احمد، 1404ق، معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
- اابن منظور، محمدبن مکرم، 1365، لسان العرب، قم، ادب الحوزه.
- ابونوری، اسماعیل و اسماعیل اسنانوندی، 1384، براورد و ارزیابی سازگاری شاخص های نابرابری اقتصادی با استفاده از ریزداده ها در ایران، تحقیقات اقتصادی، ش71، ص 171-210.
- انصاری، مرتضی، 1415ق، المکاسب، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعضم انصاری.
- بختیاری، صادق، 1382، تحلیلی از توزیع درآمد با استفاده از روش پارامتریک، تهران، معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی.
- برقى، ابوجعفر، 1371، المحاسن، قم، ایران، دارالکتب الاسلامیه.
- حسینی، سیدرضا، 1390، مفهوم و ماهیت عدالت اجتماعی با رویکرد اسلامی، اقتصاد اسلامی، ش44، ص 5-30.
- حلی، ابن فهد، 1407ق، عدة الداعی و نجاح الساعی، بیروت، دارالکتاب العربی.
- حلی، حسن بن یوسف، 1412ق، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد،1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم.
- رجایی، سیدمحمدکاظم و سیدمهدی معلمی، 1391، درآمدی بر مفهوم عدالت اقتصادی و شاخص های آن، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 4، ص 5-30.
- رجایی، سیدمحمدکاظم، 1392، توازن یا عدم تدوال ثروت در دست اغنیا، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 7، ص 23-46.
- زبیدی، مرتضی، 1414ق، تاج العروس، بیروت، دارالفکر.
- سعدی، أبو جیب، 1408ق، القاموس الفقهی لغتا و اصطلاحا، دمشق، دارالفکر.
- سن، آمارتیا کومار، 1381، در باب نابرابری، ترجمة حسین راغفر، تهران، مؤسسة عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
- سید قطب، 1379، العدالة الاجتماعیة فی الاسلام، ترجمة سیدهادی خسروشاهی، تهران، کلبه شروق.
- صدر، سیدمحمدباقر، 1388، الاسلام یقود الحیاه، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید صدر.
- ـــــ ،1411ق، اقتصادنا، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
- صدوق، محمدبن علی، 1413ق، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
- طباطبائی، محمدحسین، 1421ق، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، اسوه.
- طبرسى، فضل بن حسن، 1372، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو.
- طریحی، فخرالدین، 1375، مجمع البحرین، تهران، مرتضوی.
- طوسی، محمدبن حسن، 1400ق، النهایة فی مجرد الفقه والفتوی، بیروت، دارالکتب العربی.
- ـــــ ، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- عیوضلو، حسین، 1384، عدالت و کارایی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
- ـــــ ، 1386، شاخص های عدالت اقتصادی، تهران، مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- غنی نژاد، موسی، سراب عدالت اجتماعی از دیدگاه هایک، نامه فرهنگ، ش 10-11، ص 30-52.
- فارابی، محمدبن محمد، بی تا، فصول المدنی، قم، مدنی.
- فراهیدی، خلیل، 1409ق، کتاب العین، قم، مؤسسة دار الهجرة.
- فیومی، شهاب الدین، بی تا، مصباح المنیر، قم، دارالراضی.
- کاپلستون، فردریک، 1370، تاریخ فلسفه، ترجمة بهاء الدین خرمشاهی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، 1407ق، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- کاتوزیان، ناصر، 1377، فلسفة حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- کاشف الغطاء، 1381، النور الساطع فی الفقه النافع، عراق، مطبعه الاداب.
- مازندرانی، محمدصالح بن احمد، 1382ق، شرح اصول کافی، تهران، المکتبه الاسلامیه.
- مجلسی، محمدباقر، 1410ق، بحارالأنوار، بیروت موسسه الطبع و النشر.
- محقق حلی، نجم الدین، 1412ق، نکت النهایه، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- مرامی، علیرضا، 1378، بررسی مقایسه ای مفهوم عدالت (از دیدگاه مطهری، شریعتی، سید قطب)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- مصطفوى، حسن، 1402ق، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکزالکتاب للترجمه و النشر.
- مطهری، مرتضی، 1403ق، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، تهران، حکمت.
- ـــــ ، 1358، عدل الهی، تهران، صدرا.
- مفید، محمدبن نعمان، 1413ق ، أحکام النساء ، قم، کنگرة جهانى هزاره.
- مکارم شیرازى، ناصر، 1427ق ، استفتاءات جدید، قم، مدرسة امام على .
- نراقی، محمدمهدی، بی تا، جامع السعادات، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
- نوری، حسین بن محمدتقی، 1408ق، مستدرک الوسایل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- نوفرستی، محمد، 1374، آمار مفاهیم، روشها و کاربردها، تهران، مؤسسة خدمات فرهنگی رسا.
- Coulter, philip, 1987, measuring inequality a methodological handbook.
- Webster's Dictionary, 1828.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
یعقوبیان، محمدحسن.(1393) تحلیلى فلسفى از ماهیت شادى و بررسى انتقادى ارتباط آن با هدفمندى و معنادارى زندگى. فصلنامه معرفت فلسفی، 11(4)، 97-118
محمدحسن یعقوبیان."تحلیلى فلسفى از ماهیت شادى و بررسى انتقادى ارتباط آن با هدفمندى و معنادارى زندگى". فصلنامه معرفت فلسفی، 11، 4، 1393، 97-118
یعقوبیان، محمدحسن.(1393) 'تحلیلى فلسفى از ماهیت شادى و بررسى انتقادى ارتباط آن با هدفمندى و معنادارى زندگى'، فصلنامه معرفت فلسفی، 11(4), pp. 97-118
