بررسی رویکرد تحلیلی در علوم شناختی به مسئله «معرفت به اذهان دیگر»
یکی از مهمترین مباحث علوم شناختی معاصر، چگونگی «معرفت ما به اذهان دیگر» یا به تعبیر دیگر، «شناخت اجتماعی» است. علوم شناختی عمدتاً با رویکرد فلسفه تحلیلی، مسئله اذهان دیگر و شناخت اجتماعی را تحت عنوان «نظریه ذهن» مطرح کردهاند. «نظریه ذهن» یک مهارت مهم اجتماعی ـ شناختی است که توانایی تفکر در مورد حالات ذهنی خود و دیگران را دربرمیگیرد. در این پژوهش با روشی کتابخانهای به توصیف و تبیین نظریات مطروحه تحت این عنوان، یعنی «نظریه نظریه ذهن» و «شبیهسازی نظریه ذهن» و انشعاباتشان میپردازیم، و سپس در ادامه با روشی تحلیلی به بررسی مدعای آنها خواهیم پرداخت. یافتههای پژوهش از این قرارند که دو نظریه مزبور با تمامی انشعاباتشان، گرچه گامی مفید در عرصه هوش مصنوعی و علوم رایانهای برداشتهاند، ولی با یک سری اشکالات بنایی و مبنایی روبهرو هستند که تنها با یک نگاه فلسفی عمیق و صحیح قابل ترمیم و اصلاحاند. عدم توجه به «یافت مستقیم و حضوری حالات درونی در خود فرد در TT»، «چالش توجیه در نسخه صریح شبیهسازی» و «غیرمادی بودن مقوله شناخت و ادراک در نسخه ضمنی شبیهسازی» ازجمله اشکالات مبنایی رویکردهای مزبور است.
Article data in English (انگلیسی)
- الهیراد، صفدر، 1398، انسانشناسی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- پوراسماعیل، یاسر، 1384، «زوایاى گوناگون مسئله اذهان دیگر»، نقد و نظر، سال دهم، ش 3و4، ص 348-384.
- جودیث، هوپر و دیک ترسی، 1372، جهان شگفتانگیز مغز (مغز جهان سه پوندی)، ترجمة ابراهیم یزدی، تهران، قلم.
- حسینزاده، محمد، 1386، منابع معرفت، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- حسینزاده، محمد، 1389، معرفتشناسی، چ دوازدهم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- حسینزاده، محمد، 1394، معرفتشناسی در قلمرو گزارههای پسین، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1392، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری، تهران، صدرا.
- عبودیت، عبدالرسول، 1392، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران و قم، سمت و مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1368، آموزش فلسفه، چ سوم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
- مصباح، مجتبی، 1390، احتمال معرفتشناختی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح، مجتبی و دیگران، 1397، معرفتشناسی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- معظمی گودرزی، امین و اکبر میرسپاه، 1397، «ارتباط معیارهای انتخاب بهترین تبیین با واقعنمایی»، معرفت فلسفی، ش 60، ص 45ـ72.
- Ayer, A. J, 1956, The Problem of Knowledge, Macmilon, London.
- Buford, T. O. (ed.), 1970, Essays on Other Minds, Chicago, University of Illinois Press.
- Cebula, K.R. & Wishart, J.G., 2008, "Social cognition in children with Down syndrome", International Review of Research in Mental Retardation, N. 35, p. 43-86.
- Cherry, Kendra, 2020, How the Theory of Mind Helps Us Understand Others, available at: https://www.verywellmind.com/theory-of-mind-4176826.
- Csibra, G., 2005, "Mirror neurons and action observation. Is simulation involved?", ESF Interdisciplines, at: www.interdisciplines.org/mirror/papers.
- Descartes, R., 1951, Meditations on the First Philosophy, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
- Dinstein, I., Thomas, C., Behrmann, M., and Heeger, D. J. 2008, A mirror up to nature. Current Biology18/1, R13–R18.
- Gallagher, S, 2007, "Simulation trouble", Social Neuroscience, N. 2/3–4, p. 353–365.
- Gallagher, Shaun. & Zahavi, Dan, 2012, The Phenomenological Mind, New York, Routledge.
- Gallese, V. L. and Goldman, A., 1998, "Mirror neurons and the simulation theory of mind-reading", Trends in Cognitive Sciences, N. 2, p. 493–501.
- Gallese, V. L. and Goldman, A, 2001, "The ‘shared manifold’ hypothesis: From mirror neurons to empathy", Journal of Consciousness Studies, N. 8, p. 33–50.
- Gallese, V. L. and Goldman, A, 2005, "Being like me’: Self–other identity, mirror neurons and empathy", in S. Hurley and N. Chater (eds), Perspectives on Imitation I, Cambridge, MA, MIT Press.
- Goldman, A. and Sripada, C. S., 2005, "Simulationist models of face-based emotion recognition", Cognition, N. 94, p. 193–213.
- Goldman, A. and Sripada, 2000, "Folk psychology and mental Concepts", Protosociology, N. 14, p. 4-25.
- Goldman, A. and Sripada, 2005, "Imitation, mind reading, and simulation", in S. Hurley and N. Chater (eds), Perspectives on Imitation, Cambridge, MA, MIT Press.
- Gordon, R. and Cruz, J., 2006, "Simulation theory", in L. Nadel (ed.), Encyclopedia of CognitiveScience, Published Online 15 January.
- Grèzes, J. and Decety, J., 2001, "Functional anatomy of execution, mental simulation, and verb generation of actions: A meta-analysis", Human Brain Mapping, N. 12, p. 1–19.
- Hurley, S., 2005, "The shared circuits hypothesis: A unified functional architecture for control, imitation, andsimulation", in S. Hurley and N. Chater (eds), Perspectives on Imitation: From Neuroscience to Social Science, Cambridge, MA, MIT Press.
- Jeannerod, M. and Pacherie, E., 2004, "Agency, simulation, and self-identification", Mind & Language, N. 19/2, p. 113–146.
- Leslie, A. M., 1987, "Children’s understanding of the mental world", in R. L. Gregory (ed.), The Oxford Companion to the Mind (p. 139-42), Oxford, Oxford University Press.
- Lipps, T., 1900, "Ästhetische Einfühlung", Zeitschrift für Psychologie und Physiologie der Sinnesorgane, N. 22, p. 415–450.
- Malcolm, Norman (1970). Knowledge of Other Minds, in: Thomas O. Buford (ed.), Essays on Other Minds, University of Illinois Press, Chicago.
- Mill, J. S., 1865, An Examination of Sir William Hamilton’s Philosophy, London, Longmans.
- Premack, D. and Woodruff, G., 1978, "Does the chimpanzee have a theory of mind?", Behavioral and Brain Sciences, N. 4, p. 515–526.
- Ratcliffe, M, 2006, "Folk Psychology is not folk psychology", Phenomenology and the Cognitive Sciences, N. 5 (1), p. 31–52.
- Ratcliffe, M, 2007, Rethinking commonsense psychology: A critique of folk psychology, theory of mind and simulation, Palgrave Macmillan.
- Rizzolatti, G., Fadiga, L., Matelli, M., Bettinardi, V., Paulesu, E., Perani, D., and Fazio, G., 1996, "Localization of grasp representations in humans by PET. 1. Observation compared with imagination", Experimental Brain Research, N. 111, p. 246–252.
- Russell, Bertrand, 1970, Analogy, in Thomas O. Buford (ed.), Essays on Other Minds, Chicago, University of Illinois Press.
- Ryle, G., 1949, The Concept of Mind, New York, Barnes & Noble.
- Scheler, M., 1954, The Nature of Sympathy, trans. P. Heath, London, Routledge and Kegan Paul.
- Schutz, A., 1967, Phenomenology of the Social World, trans. G. Walsh and F. Lehnert. Evanston, IL, Northwestern University Press.
- Tomasello, M., 1999, The Cultural Origins of Human Cognition, Cambridge, MA, Harvard University Press.
- Wellman, H.M., Cross, D., and Watson, J., 2001, "Meta-analysis of theory-of-mind development: The truth about false belief", Child Development, N. 72, p. 655–684.
- Wittgenstein, L., 1980, Remarks on the Philosophy of Psychology, Oxford, Blackwell.