معرفت فلسفی، سال بیست و یکم، شماره دوم، پیاپی 82، زمستان 1402، صفحات 7-24

    ادراک بی‌واسطه در فلسفه سهروردی و هایدگر

    نویسندگان:
    مهدی عباس زاده / دانشیار گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی / dr.abbaszadeh@iict.ac.ir
    ✍️ زینب شکری / کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه الزهرا / zshokri724@gmail.com
    doi 10.22034/marefatfalsafi.2024.2018659
    چکیده: 

    شهاب‌الدین سهروردی و مارتین هایدگر، در بحث از معرفت (علم) و در نقد سنت‌های فلسفی پیش از خود، هر دو بر این باورند که ادراک اصیل، قسمی علم حضوری و بی‌واسطه به حقیقت و ذات امور است، نه حصول صورت یا مفهوم شیء در ذهن. سهروردی با تکیه‌ بر هویت نوری نفس و معرفت، جمله مراتب و اقسام ادراک را از سنخ علم بی‌واسطه حضوری و شهودی می‌داند. هایدگر نیز با طرح انسان (دازاین) همچون «هستندة در ـ جهان»، ضمن تأکید بر گشودگی ذاتی انسان، بر آن است که او در راستای ارتباطی عملی، از خود، هستندگان و جهان رفع حجاب می‌کند و لذا فهم اصیل از سنخ حضوری و وجودی است. اگرچه هر دو متفکر بر خصوصیت پیشامفهومی ادراکِ اصیل تأکید دارند، لیکن در مرحلة پس از آن، ادراک مفهومی (حصولی) را نیز می‌پذیرند. با این حال، با نظرداشت تفاوت در فرهنگ و سنت فکری این دو متفکر، طبعاً اختلاف‌نظرهایی نیز میان آن دو وجود دارد. نوشتار حاضر، با روش تحلیلی ـ مقایسه‌ای، مشابهت‌ها و اختلاف‌نظرهای این دو فیلسوف را در بحث از ادراک بی‌واسطه مشخص کرده است.

    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Direct Perception in Suhrawardi and Heidegger's Philosophy
    Abstract: 
    In their discussion of knowledge (science) and the criticism of the philosophical traditions before them, both Shahabu al-Din Suhrawardi and Martin Heidegger argue that the authentic perception is a part of direct and intuitive knowledge of the truth and the very essences of things, rather than the impression of the form or concept of an object in the mind. Relying on the luminous-natured identity of self and knowledge, Suhrawardi considers the entire states and types of perception to be of direct and intuitive knowledge. With his theory of man (Dasein) as a "being in the world", while emphasizing the inherent openness of man, Heidegger holds that in the course of practical communication, man removes the veils from himself, the beings and the world and thus man's authentic understanding is of intuitive existence and of presence cognation. While both thinkers emphasize the pre-conceptual nature of the authentic perception, they also embrace conceptual (acquired) perception at a later stage. However, viewing the difference in culture and intellectual tradition of the two thinkers, there naturally are differences of opinion between them. Through an analytical-comparative method, this article has determined the similarities and differences of the two philosophers as to direct perception.
    • ابراهیمی ‌دینانی، غلامحسین، 1379، شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، تهران، حکمت.
    • ابراهیمی ‌دینانی، غلامحسین، 1393، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، چ ششم، تهران، پژوهشگاه علوم ‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • ابن‌الهروی، محمدشریف نظام‌الدین احمد، 1358، انواریه؛ ترجمه و شرح حکمة ‌الإشراق، مقدمة حسین ضیائی، تهران، امیرکبیر.
    • ابن‌سینا، حسین‌بن عبدالله، 1404ق، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمان بدوی، بیروت، دار احیاء التراث ‌العربی.
    • احمدی، بابک، 1397، هایدگر و پرسش بنیادین، چ نهم، تهران، نشر مرکز.
    • احمدی، بابک، 1389، هایدگر و تاریخ هستی، چ پنجم، تهران، نشر مرکز.
    • بیمل، والتر، 1393، بررسی روشنگرانة اندیشه‌های مارتین هایدگر، ترجمة بیژن عبدالکریمی، چ سوم، تهران، سروش.
    • جمادی، سیاوش، 1389، زمینه و زمانة پدیدارشناسی، تهران، ققنوس.
    • سهروردی، شهاب‌الدین، 1375، مجموعه مصنفات شیخ ‌اشراق، تصحیح و مقدمه هانری‌ کربن و سیدحسین نصر، چ دوم، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    • ضیائی، حسین، 1368، «مشاهده روش اشراق و زبان‌ شعر (بحثی پیرامون نظام فلسفه اشراق شهاب‌الدین سهروردی)»، ایران‌نامه، ش 29، ص 81ـ94.
    • عباس‌زاده، مهدی، 1395، نظام معرفت‌شناسی اشراقی سهروردی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • قوام‌صفری، مهدی، 1393، «اشراق از نگاه افلاطون و سهروردی»، در: مجموعه مقالات علم حضوری و شهود، به کوشش ابراهیم دادجو، تهران، پژوهشگاه اندیشه و فرهنگ اسلامی.
    • مک‌کواری، جان، 1376، مارتین‌ هایدگر، ترجمة محمدسعید ‌حنایی‌ کاشانی، تهران، گروس.
    • نصر، سیدحسین، 1386، سه حکیم مسلمان، ترجمة احمد آرام، چ چهارم، تهران، امیرکبیر.
    • هایدگر، مارتین، 1398، متافیزیک چیست؟، ترجمة سیاوش جمادی، چ دهم، تهران، ققنوس.
    • یزدان‌پناه، سیدیدالله، 1391، حکمت ‌اشراق؛ گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، تحقیق و نگارش مهدی علی‌پور، چ دوم، تهران، سمت.
    • Amin Razavi, Mahdi, 1997, Suhrawardi and The School of Illumination, First published, Curzon Press.
    • Hairi yazdi, Mahdi, 1992, The Principles of Epistemology in Islamic Philosophy: Knowledge By Presence, forword By Seyyed Hossein Nasr, State University Of New York Press.
    • Heidegger, Martin, 1962, Being and Time, Translated by John Macquarie & Edvard Robinson, First Edition, Basil Blackwell.
    • Heidegger, Martin, 1988, The Basic Problems of Phenomenology, Translated by Albert Hoftsadter, Indiana University Press.
    • Heidegger, Martin, 2005, On the Essence of Truth, in Truth (ed J. Medina and D. Wood), https://doi.org/10.1002/9780470776407.ch16.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عباس زاده، مهدی، شکری، زینب.(1402) ادراک بی‌واسطه در فلسفه سهروردی و هایدگر. فصلنامه معرفت فلسفی، 21(2)، 7-24 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2024.2018659

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    مهدی عباس زاده؛ زینب شکری."ادراک بی‌واسطه در فلسفه سهروردی و هایدگر". فصلنامه معرفت فلسفی، 21، 2، 1402، 7-24

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عباس زاده، مهدی، شکری، زینب.(1402) 'ادراک بی‌واسطه در فلسفه سهروردی و هایدگر'، فصلنامه معرفت فلسفی، 21(2), pp. 7-24

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عباس زاده، مهدی، شکری، زینب. ادراک بی‌واسطه در فلسفه سهروردی و هایدگر. معرفت فلسفی، 21, 1402؛ 21(2): 7-24