معرفت فلسفی، سال بیست و سوم، شماره اول، پیاپی 89، پاییز 1404، صفحات 25-40

    جایگاه عقل در اندیشة صدرالدین محمد قونوی

    نویسندگان:
    ✍️ محمدصادق علیپور / استادیار گروه حکمت عملی مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران / msalipor@yahoo.com
    dor 20.1001.1.17354545.1404.23.1.2.7
    doi 10.22034/marefatfalsafi.2025.2001174
    چکیده: 
    پژوهش حاضر جایگاه عقل و ادراکات عقلی نزد عارفان را بررسی کرده و در این زمینه، دیدگاه‌های صدرالدین قونوی، یکی از پیشگامان عرفان نظری را تحلیل نموده است. وی ازجمله اندیشمندانی است که تندترین و گسترده‌ترین نقدها را نسبت به ارزش ادراکات عقلی ارائه کرده است. مسئلة اصلی این پژوهش نقد و بررسی استدلال‌های قونوی در نفی اعتبار ادراکات عقلانی است. به همین منظور، هشت استدلال او ارزیابی گردیده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد هیچ‌یک از این استدلال‌ها قادر به اثبات مدعای قونوی مبنی‌بر بی‌اعتباری عقل نظری نیست، بلکه تنها نتیجة حاصل از برخی از این استدلال‌ها، محدودیت عقل انسان در شناخت حقیقت و کنه اشیاست؛ امری که فیلسوفان نیز آن را پذیرفته‌اند.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Şadr al-Dīn Muḥammad Qūnawī on the Position of Intellect
    Abstract: 
    This study examines the position of intellect (reason) and rational perceptions among mystics, analyzing the views of Sadr al-Din Qunawi, a pioneer of theoretical mysticism, in this regard. He is among the thinkers who have offered the most vehement and extensive criticisms of the value of intellectual perceptions. The main issue of this research is to critique and evaluate Qunawi’s arguments against the validity of rational perceptions. To this end, eight of his arguments have been assessed. The findings show that none of Qunawi’s arguments are capable of proving his claim regarding the invalidity of theoretical reason; rather, the only conclusion drawn from some of his arguments is the limitation of human intellect in comprehending the truth and core essence of things; a point embraced by the philosophers, too.
    References: 
    References: 
    • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق ـ الف). الشفا (المنطق)، کتاب البرهان. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفی.
    • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق ـ ب). التعلیقات. تحقیق عبدالرحمن بدوی. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی.
    • ابن‌سینا، حسین‌ بن عبدالله (1400ق). رسائل ابن‌سینا. قم: بیدار.
    • ابن‌عربی، محیی‌الدین (1405ق). الفتوحات المکیه. ط الثانیه. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
    • جامی، عبدالرحمن (1366). نفحات الانس من حضرات القدس. تصحیح مهدی توحیدی‌پور. چ دوم. تهران: سعدی.
    • حسین‌زاده، محمد (1389). معرفت دینی؛ عقلانیت و منابع. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • حسین‌زاده، محمد (1386). منابع معرفت. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • طوسی، نصیرالدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات. قم: بلاغت.
    • سهروردی، شهاب‌الدین (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح هانری کربن. چ دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
    • شوبرت، گودرون (1416ق). المراسلات بین صدرالدین القونوی و نصیرالدین الطوسی. بیروت: دار فرانتس شتایز شتوتکارت.
    • صدرالمتألهین (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعۀ. ط الثالثه. بیروت: دار احیاء التراث.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین (1362) رسائل سبعه. قم: حکمت.
    • فناری، محمد بن حمزه (1374). مصباح الأنس (شرح مفتاح الغیب). تهران: مولى.
    • قونوی، صدرالدین (1387). اعجاز البیان فی تفسیر القرآن. تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
    • قونوی، صدرالدین (1375). النفحات الإلهیه. تهران: مولى.
    • یزدان‌پناه، سیدیدالله (1388). مبانی و اصول عرفان نظری. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علیپور، محمدصادق.(1404) جایگاه عقل در اندیشة صدرالدین محمد قونوی. فصلنامه معرفت فلسفی، 23(1)، 25-40 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2025.2001174

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محمدصادق علیپور."جایگاه عقل در اندیشة صدرالدین محمد قونوی". فصلنامه معرفت فلسفی، 23، 1، 1404، 25-40

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علیپور، محمدصادق.(1404) 'جایگاه عقل در اندیشة صدرالدین محمد قونوی'، فصلنامه معرفت فلسفی، 23(1), pp. 25-40

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    علیپور، محمدصادق. جایگاه عقل در اندیشة صدرالدین محمد قونوی. معرفت فلسفی، 23, 1404؛ 23(1): 25-40