Pages:
45-64
Receive Date: 2025/10/19
Accept Date: 2025/10/19
Abstract:
This article makes no claim to originality -neither in terms of content or thesis, nor in proposing a new scientific curiosity or addressing a pressing issue. Rather, it attempts to rearticulate the clear and established principles of one branch of knowledge (namely philosophy) in a simple and minimal wording for the benefit of another branch (namely sociology), which typically lacks such foundations and only engages with them out of necessity or practical demand. This effort is pursued through a periodization and review of epistemological developments, framed around one of the most significant dualities in this field, i.e. object and subject. By tracing their often divergent ups and downs, the article offers a brief account of the major schools of thought and theories, along with a concise comparative analysis. The outcomes can assist sociology and other branches of the humanities in engaging with specialized epistemological debates more thoughtfully and with a commanding view at their deep-seated literature.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :فراز و فرود عین و ذهن در ادوار معرفت
Abstract:
این مقاله ادعای هیچگونه بداعتی ندارد، نه از حیث محتوا و مدعا و نه از حیث طرح یک کنجکاوی علمی یا کشف یک مسئلة مبتلابه، بلکه کوشیده است تا بدیهیات روشن و رایج یک شاخه از دانش (یعنی فلسفه) را برای شاخة دیگری (یعنی جامعهشناسی) که فاقد این مبانی است و جز به ضرورت و اقتضا به آن نمیپردازد، به زبانی ساده و حداقلی بازخوانی کند. این کار از طریق دورهشناسی و مرور تحولات معرفتی، ذیل یکی از مهمترین دوگانههای مطرح در این ساحت (یعنی عین و ذهن) دنبال شده و ضمن نشان دادن فراز و فرودهای ناهمسوی آنها، به توضیح مختصر عمدهترین مکاتب و نظریات و مقایسة اجمالی آنها پرداخته است. حاصل این بررسی به جامعهشناسی و دیگر شاخههای علوم انسانی کمک میکند تا بحثها و موضوعات تخصصی معرفت را با امعان بیشتر و با اشراف بر ادبیات ریشهدار آن طرح و تعقیب نمایند.
References:
- آشتیانی، منوچهر (۱۳۸۳). جامعهشناسی شناخت ماکس شئلر. تهران: قطره.
- آلتوسر، لویی (۱۳۹۹). ایدئولوژی و سازوبرگهای ایدئولوژیک دولت. ترجمة روزبه صدرآرا. تهران: چشمه.
- استونز، راب (۱۳۷۹). متفکران بزرگ جامعهشناسی. ترجمة مهرداد میردامادی. تهران: مرکز.
- دکارت، رنه (۱۳۶۹). تأملات در فلسفة اولی. ترجمة احمد احمدی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- راسل، برتراند (۱۳۵۶). مسائل فلسفه. ترجمة منوچهر بزرگمهر. تهران: خوارزمی.
- روشه، گی (۱۳۷۶). جامعهشناسی تالکوت پارسونز. ترجمة عبدالحسین نیکگهر. تهران: تبیان.
- ریتزر، جورج (۱۳۷۴). نظریة جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: علمی و فرهنگی.
- فارابی، ابونصر (۱۳۶۱). اندیشههای اهل مدینة فاضله. ترجمه و تحشیة سیدجعفر سجادی. تهران: طهوری.
- فارابی، ابونصر (۱۴۳۳ق). المنطقیات. (ج اول: النصوصالمنطقیه). تحقیق و مقدمة محمدتقی دانشپژوه. قم: کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی.
- فوکو، میشل (۱۳۸۹). نظم اشیاء: دیرینهشناسی علوم انسانی. ترجمة یحیی امامی. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- فی، برایان (۱۳۸۱). فلسفة امروزی علوم اجتماعی با نگرش چندفرهنگی. ترجمة خشایار دیهیمی. تهران: طرح نو.
- کاتینگم، جان (۱۳۹۲). دکارت. ترجمة سیدمصطفی شهرآیینی. تهران: نشر نی.
- کرایب، یان (۱۳۸۸). نظریة اجتماعی مدرن. ترجمة عباس مخبر. تهران: آگه.
- کوزر، لوئیس آلفرد و دیگران (۱۳۸۹). جامعهشناسی معرفت. گردآوری و ترجمة جواد افشارکهن. تهران: پژواک.
- کین، سم (۱۳۷۵). گابریل مارسل. ترجمة مصطفی ملکیان. تهران: گروس.
- گروندن، ژان (۱۳۹۳). هرمنوتیک. ترجمة محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
- مانهایم، کارل (۱۳۸۰). ایدئولوژی و اوتوپیا. ترجمة فریبرز مجیدی. تهران: سمت.
- مانهایم، کارل (۱۳۸۹). مقالههایی دربارة جامعهشناسی شناخت. ترجمة فریبرز مجیدی. تهران: ثالث.
- مطهری، مرتضی (۱۳۶۱). شرح منظومه. تهران: حکمت.
- مطهری، مرتضی (۱۳۸۳). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (۱۳۸۹). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
- واندنبرگ، فردریک (۱۳۸۶). جامعهشناسی جورج زیمل. ترجمة عبدالحسین نیکگهر. تهران: توتیا.
- ورنو، روژه و وال، ژان (۱۳۷۲). نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفههای هستی بودن. ترجمة یحیی مهدوی. تهران: خوارزمی.
- هارلند، ریچارد (۱۳۸۰). ابرساختگرایی: فلسفة ساختگرایی و پساساختگرایی. ترجمة فرزان سجودی. تهران: سورة مهر.
- همیلتون، پیتر (۱۳۸۰). شناخت و ساختار اجتماعی: درآمدی بر مباحث جامعهشناسی شناخت. ترجمة حسن شمسآوری. تهران: مرکز.
- هوی، دیوید کوزنز (1377). هیدگر و چرخش هرمنوتیکی. هرمنوتیک مدرن: گزیدة جستارها. ترجمة بابک احمدی و دیگران. تهران: مرکز.
References:
- Baskar, R. (1975). A Realist Theory of Science. London: Routledge.
- Collier, A. (1994). Critical Realism: An Introduction to Roy Baskar’s Philosophy. New York: Verso.
- Gadamer, H. G. (2004). Truth and Method. Trans. & Revised by Joel Weinsheimer and Donald M. Marshal. New York: Continuum Publishing Group.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Shojaeizand, ّAlireza.(2025) The Ups and Downs of Object and Subject in the Cycles of Knowledge. Ma`rifat Falsafi, 22(3), 45-64 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2025.5001155
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
ّAlireza Shojaeizand."The Ups and Downs of Object and Subject in the Cycles of Knowledge". Ma`rifat Falsafi, 22, 3, 2025, 45-64
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Shojaeizand, .(2025) 'The Ups and Downs of Object and Subject in the Cycles of Knowledge', Ma`rifat Falsafi, 22(3), pp. 45-64
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Shojaeizand, . The Ups and Downs of Object and Subject in the Cycles of Knowledge. Ma`rifat Falsafi, 2025; 22(3): 45-64