Ma`rifat Falsafi, Volume 22, Issue 2, No 86, Year 2025 , Pages 39-56

    An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mojtaba Tayebi / A PhD. student of Islamic philosophy and theology, Faculty of theology, Farabi Campus, University of Tehran. / armoo2116@gmal.com
    Seyyed Mohammad Ali Dibaji / An associate professor, Faculty of theology, Farabi Campus, University of Tehran. / dibaji@ut.ac.ir
    Askari Soleymani Amiri / A professor of the Dept. of philosophy, Imam Khomeini Education and Research Institute. / soleymani@iki.ac.ir
    dor 20.1001.1.17354545.1403.22.2.3.3
    doi 10.22034/marefatfalsafi.2025.5001149
    Abstract: 
    The realization of the concept of the "universal" and how to evaluate it is one of the issues addressed by Mulla Sadra. It is commonly known that he considers understanding the particulars to arise from the subsistence of the soul, while understanding the universals to result from a kind of union with the Active Intellect. However, based on the definition of the "universals" in logic and its difference from that provided in philosophy, another type of concepts can be discovered, whose foundations and implications have often been overlooked. Mulla Sadra has proposed multiple methods for understanding the universals, including union with the Active Intellect or the observation of the archetypes. While he acknowledges the abstraction of the particulars in order to understand universals, he critiques this method in some of his works., Having summarized these methods and viewing the types of universals and particulars as well as the influence of the soul’s faculties in their formation, this paper explores the ontic and foundations of a different type of "universal" as the concept of the "ambiguous." The concept of the "ambiguous" arises from the interference of the active faculty in particular concepts and the removal of the determining confines, thus it lacks the philosophical property of inclusiveness of certainty. Therefore, after an epistemic evaluation, the various applications and methods for evaluating it are discussed.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی مفهوم «مبهم» در فلسفۀ صدرالمتألهین
    Abstract: 
    تحقق مفهوم کلی و نحوه ارزیابی آن از مسائلی است که ملاصدرا به آن پرداخته است. مشهور است، او درک جزئی را ناشی از قیّومیّت نفس و درک کلی را ناشی از نوعی اتحاد با عقل فعال میداند اما براساس تعریف از کلی در منطق و تفاوت آن با تعریف ارائه شده در فلسفه، نوع دیگری از مفاهیم قابل کشف است که مبانی و آثار آن مغفول است. صدرالمتالهین روشهای متعددی اعم از اتحاد با عقل فعال یا مشاهده رب النوع جهت درک کلی بیان نموده و ضمن تایید تجرید مفاهیم جزئی برای درک کلی آن را در برخی آثار نقد نموده است. در این نوشتار ضمن جمع بندی این روشها، با توجه به انواع کلی و جزئی و تاثیر قوای نفس در شکل گیری آنها، به بررسی وجودی و مبانیِ این نوع متفاوت از کلی به عنوان مفهوم مبهم پرداختیم. مفهوم مبهم از دخالت قوه متصرفه در مفاهیم جزئی و برداشتن قیود تعیین کننده بدستآمده و خاصیت فلسفیِ کلی بودن را دارا نیست؛ از اینرو پس از ارزیابی معرفتی، کاربردها و روشهای متفاوت ارزیابی آن بیان شده است.
    References: 
    • آملی، محمدتقی (بی‌تا). درر الفوائد؛ تعلیقة علی شرح المنظومه للسبزواری. قم: اسماعیلیان.
    • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1381). الاشارات و التنبیهات. تحقیق مجتبی زارعی. قم: بوستان کتاب.
    • تهانوی، محمدعلی (1996). موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. ترجمة عبدالله خالدی. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
    • حائری یزدی، مهدی (1367). آگاهی و گواهی؛ ترجمه و شرح انتقادی رسالة تصور و تصدیق صدرالمتألهین شیرازی. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
    • حلی، حسن بن یوسف مطهر (1388). الجوهر النضید. تصحیح محسن بیدارفر. چ چهارم. قم: بیدار.
    • سلیمانی امیری، عسکری (1393). منطق صدرایی. قم: حکمت اسلامی.
    • صدرالمتألهین (1363). مفاتیح الغیب. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفة ایران.
    • صدرالمتألهین (1366الف). شرح اصول الکافی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    • صدرالمتألهین (1366ب). تفسیر القرآن الکریم. تصحیح محمد خواجوی. قم: بیدار.
    • صدرالمتألهین (1368). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. حاشیة علامه طباطبائی. قم: مکتبة المصطفوی.
    • صدرالمتألهین (1375). اتحاد العاقل و المعقول (مجموعه رسائل فلسفی ملاصدرا). تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: حکمت.
    • صدرالمتألهین (1378الف). التنقیح فی المنطق. تصحیح سیدمحمد خامنه‌ای و غلامرضا یاسی‌پور. تهران: صدرا.
    • صدرالمتألهین (1378ب). سه رسالة فلسفی. تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    • صدرالمتألهین (1382). شرح و تعلیقه صدرالمتألهین بر الهیات شفا ابن‌سینا. تهران: صدرا.
    • صدرالمتألهین (1392). تعلیقه بر حکمت الاشراق. تصحیح نجفقلی حبیبی. تهران: صدرا.
    • صدرالمتألهین (1422ق). شرح الهدایة الاثیریة. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین (1416ق). نهایة الحکمه. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
    • مطهری، مرتضی (1376الف). شرح مبسوط منظومه. تهران: صدرا.
    • مطهری، مرتضی (1376ب). نقدی بر مارکسیسم. تهران: صدرا.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tayebi, Mojtaba, Dibaji, Seyyed Mohammad Ali, Soleymani Amiri, Askari.(2025) An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin . Ma`rifat Falsafi, 22(2), 39-56 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2025.5001149

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mojtaba Tayebi; Seyyed Mohammad Ali Dibaji; Askari Soleymani Amiri."An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin ". Ma`rifat Falsafi, 22, 2, 2025, 39-56

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tayebi, M, Dibaji, S, Soleymani Amiri, A.(2025) 'An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin ', Ma`rifat Falsafi, 22(2), pp. 39-56

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tayebi, M, Dibaji, S, Soleymani Amiri, A. An Examination of the Concept of the “Ambiguous” in the Philosophy of Ṣadr al-Mutaallihin . Ma`rifat Falsafi, 2025; 22(2): 39-56