Fallacy
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
یکى از بزرگ ترین خطراتى که اندیشه بشرى را به صورت بسیار جدّى تهدید نموده و وجود آن، سبب زوال و فساد تفکر بشرى مى گردد و آن را از وصول به مقصد والا و نورانى خویش باز مى دارد، «مغالطه در استدلال» است، به ویژه اینکه عده اى نیز با یادگیرى انواع مغالطات، فکر بشر را به سمت اهداف غیر انسانى خویش سوق مى دهند و روشن است که با تغییر افکار و منحرف شدن آن، کردار و رفتار اشخاص نیز تحت تأثیر آنها، منحرف مى شود. بنابراین، شناسایى انواع مغالطات، در داشتن تفکرى صحیح، لازم و ضرورى است. بدین روى، اندیشمندان متعهد در هر عصرى بر آن شده اند تا با دقت در استدلال ها، مغالطات موجود در آنها را کشف و به صورت مستقل، درباره انواع مغالطات بحث نمایند. منطق دانان مسلمان نیز سعى نموده اند تا در صناعت مغالطه ـ و نیز صناعات دیگر ـ از مغالطه و انواع و شیوه هاى آن بحث کنند. این نوشتار سعى دارد گزارشى اجمالى از مباحث مغالطه و انواع آن نزد اندیشمندان مسلمان بیان دارد و معتقد است: انواع مغالطات محدود به مقدار بیان شده به صورت اجمالى (13 نوع) نیست و با مراجعه تفصیلى و دقیق به کتب منطقى، روشن مى گردد که منطق دانان مسلمان 310 قسم مغالطه را بیان داشته اند.
- ـ ابن سینا، الاشارات و التنبیهات، (قم، النشر البلاغه، 1357)، ج 1؛
- ـ ـــــ ، الشفاء: المنطق: البرهان، (قاهره، نشر وزارة التربیة و التعلیم، 1956م)؛
- ـ ـــــ ، الشفاء: المنطق، (قم، مکتبة آیة اللّه العظمى المرعشى النجفى، 1404 ق)، ج 4؛
- ـ ـــــ ، النجاة، چ دوم، (قم، مرتضوى، 1364)؛
- ـ ابوالبرکات، ابن على بن ملکا بغدادى، الکتاب المعتبر فى الحکمة، چ دوم، (اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1415 ق)؛
- ـ ارموى، محمودبن ابى بکر، شرح المطالع فى المنطق، (قم، کتبى نجفى، بى تا)؛
- ـ أنیس، ابراهیم، المعجم الوسیط، چ چهاردهم، (تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1372)، ج 21؛
- ـ تفتازانى، سعدالدین، المطوّل، (قم، داورى، بى تا)؛
- ـ ـــــ ، مختصرالمعانى، ط الثانیه، (قم، زاهدى، 1363)؛
- ـ جوهرى، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، (تهران، امیرى، 1364)، ج 2؛
- ـ حلّى، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ط. الخامسه، (قم، بیدار، 1371)؛
- ـ رازى، فخرالدین، لباب الاشارات و التنبیهات، (مصر، مکتبة الکلیات الازهریة، 1986م)؛
- ـ ساوى، زین الدین عمربن سهلان، البصائرالنصیریة فى المنطق، تعلیق شیخ محمّد عبده، (قم، منشورات المدرسة الرضویة، بى تا)؛
- ـ سبزوارى، ملّاهادى، شرح المنظومه (قسم المنطق المسمّى باللئالى المنتظمة)، (تهران، ناب، 1369)، ج 1؛
- ـ سلیمانى امیرى، عسکرى، معیار اندیشه (منطق مقدماتى)، (قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1381)؛
- ـ سیّاح، احمد، فرهنگ بزرگ جامع نوین، چ نهم، (تهران، کتابفروشى اسلام، بى تا)، ج 43؛
- ـ شهابى، محمود، رهبر خرد، چ چهارم، (تهران، کتاب فروشى خیّام، 1358)؛
- ـ شیرازى، قطب الدین، شرح حکمة الاشراق، (قم، بیدار، بى تا)؛
- ـ طوسى، اساس الاقتباس، تصحیح محمّدتقى مدرّس رضوى، (تهران، دانشگاه تهران، 1326)؛
- ـ غزّالى، ابوحامد، معیارالعلم فى المنطق، (بیروت، دارالکتب العلمیه، 1990 م)؛
- ـ فارابى، ابونصر، المنطقیات، (قم، مکتبة آیة اللّه العظمى المرعشى النجفى، 1408 ق)، ج 1؛
- ـ کاتبى قزوینى، نجم الدین على، الرسالة الشمسیة (فى تحریرالقواعد المنطقیة، لقطب الدین محمّد الرازى)، (قم، بیدار، 1382)؛
- ـ مرزبان، بهمنیاربن، التحصیل، چ دوم، (تهران، دانشگاه تهران، 1375)؛
- ـ مظفّر، محمّدرضا، المنطق، (بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1980)، ج 31؛
- ـ ملّاصدرا، منطق نوین، عبدالحسین مشکوة الدینى، (تهران، آگاه، 1362)؛
- ـ هوردرن، ویلیام، راهنماى الهیات پروتستان، طاطه وس میکائلیان، (تهران، علمى و فرهنگى، 1368)؛
- ـ یزدى، ملّاعبداللّه، الحاشیه، (قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1363)؛
