Ma`rifat Falsafi, Volume 3, Issue 2, No 10, Year 2024 , Pages 29-74
حواس یا ادراکات حسى از منظر معرفت‌شناسى
نوع مقاله:
ترویجی
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :حواس یا ادراکات حسى از منظر معرفت‌شناسى
Abstract:
ادراک حسى از منظرهاى گوناگون قابل بحث و بررسى است. در این نوشتار، پس از نگاهى گذرا به جایگاه «ادراک حسى» در دانش هاى گوناگون، مهم ترین مباحثى را که مى توان از منظر معرفت شناسى درباره ادراک حسى و حواس ظاهرى ارائه کرد، طرح و بررسى شده است. در میان این مباحث، مسائلى همچون حضورى یا حصولى بودن ادراک حسى، نحوه حکایتگرى مفاهیم حسى، امکان شناخت ذاتیات و ماهیات اشیاى خارجى و اعتبار ادراک حسى از همه برجسته تر است. به نظر مى رسد در حالى که معرفت به احساس ـ یعنى نفسِ تأثرات مادى ـ از راه علم حضورى تحقق مى یابد، ادراک حسى معرفتى حصولى بوده، مفید مفهوم و تصور است، نه قضیه و تصدیق. از یک سو، با حس و عقل نمى توان به کُنه اشیا و فصل هاى حقیقى آنها دست یافت و از سوى دیگر، ادراک حسى خطاناپذیر بوده، خطاهایى که در مورد آن تصور مى شود به احکام و تفسیرهاى عقل ارجاع مى یابد.
- ـ ابن‌سينا، الالهيات، (تهران، ناصر خسرو، 1363)؛
- ـ ـــــ ، التعليقات، تصحيح عبدالرحمن بدوى، (قم، مركز النشر التابع لمكتب الاعلام الاسلامى، 1404 ق)؛
- ـ ـــــ ، الشفا، (القاهره، الاميريه، 1375 ق)؛
- ـ ـــــ ، النفس من كتاب الشفا، تصحيح حسن حسن‌زاده، (قم، مركز النشر التابع لمكتب الاعلام الاسلامى، 1375)؛
- ـ ابن فنارى، مصباح‌الانس، (تهران، فجر، 1363)؛
- ـ اتكينسون، ريتال، زمينه روان‌شناسى، ترجمه محمّدتقى براهنى و ديگران، چ هفدهم، (تهران، رشد، 1381)؛
- ـ الكاتبى القزوينى، نجم‌الدين على، الرسالة الشمسية، (قم، بيدار، 1382)؛
- ـ ايروانى، محمود و ديگران، روان‌شناسى احساس و ادراك، (تهران، سمت، 1371)؛
- ـ بناب، مهدى، روان‌شناس احساس و درك، (تهران، دانا، 1381)؛
- ـ بهمنيار، التحصيل، تصحيح مرتضى مطهرى، (تهران، دانشگاه تهران، 1349)؛
- ـ حسين‌زاده، محمّد، پژوهشى تطبيقى در معرفت‌شناسى معاصر، (قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى 1، 1382)؛
- ـ ـــــ ، «طبقه‌بندى مفاهيم»، معرفت 99 (اسفند 1384)؛
- ـ حلى، حسن‌بن يوسف، الجوهر النضيد (قم، بيدار، 1381)؛
- ـ ـــــ ، كشف‌المراد فى شرح تجريدالاعتقاد، (قم، المصطفوى، بى‌تا)؛
- ـ ديماتئو. ام، روان‌شناسى سلامت، ترجمه محمد كاويانى و ديگران، (تهران، سمت، 1378)؛
- ـ رازى، فخرالدين محمد، المباحث المشرقية، (تهران، اسدى، 1996)؛
- ـ سبزوارى، ملّاهادى، شرح منظومه (قم، مصطفوى، بى‌تا)؛
- ـ سولسو. ر، روان‌شناسى شناختى، ترجمه فرهاد ماهر، (تهران، رشيد، 1381)؛
- ـ سهروردى، شهاب‌الدين يحيى، الالواح العمادية، (تهران، انجمن حكمت و فلسفه ايران، 1356)؛
- ـ ـــــ ، سه رساله از شيخ اشراق، تصحيح نجفقلى حبيبى، (تهران، انجمن حكمت و فلسفه ايران، 1397 ق)؛
- ـ صدرالمتألّهين، الحكمة‌المتعالية فى‌الاسفارالاربعة‌العقليه، ط الثالثة، (بيروت، داراحياء التراث‌العربى، 1981ق)؛
- ـ صدر، سيد محمدباقر، فلسفتنا، ط. الثالثة، (بيروت، دارالفكر، 1970)؛
- ـ طباطبائى، سيد محمّدحسين، اصول فلسفه و روش رئاليسم، (قم، دارالعلم، 1350)؛
- ـ ـــــ ، نهاية‌الحكمة، (قم، دفتر تبليغات اسلامى، بى‌تا)؛
- ـ طوسى، نصيرالدين، اساس الاقتباس، تصحيح محمدتقى مدرّس رضوى، (تهران، دانشگاه تهران، 1326)؛
- ـ ـــــ ، تلخيص المحصّل، به اهتمام عبدالله نورانى، (تهران، دانشگاه تهران، 1359)؛
- ـ ـــــ ، فى نقدالمحصل، (تهران، دانشگاه تهران، 1359)؛
- ـ لاهيجى، ملّاعبدالرزاق، شوارق‌الالهام، (تهران، بى‌نا، 1299 ق)؛
- ـ مان، ن. ل، اصول روان‌شناسى، ترجمه محمود ساعتچى، چ ششم، (تهران، اميركبير، 1362)؛
- ـ مصباح، محمّدتقى، تعليقة على نهاية‌الحكمة، (قم، در راه حق، 1405 ق)؛
- ـ ـــــ ، شرح اسفار كتاب «نفس»، تحقيق و نگارش محمّد سعيدى‌مهر، (قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى 1، 1375)؛
- ـ ـــــ ، شرح نهاية‌الحكمة، به اهتمام عبدالرسول عبوديت، (قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى 1، 1376)؛
- ـ مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار، (قم، صدرا، 1379 و 1380)؛
- ـ مظفر، محمدرضا، المنطق، ط. الثانية، (قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1423 ق)؛
- ـ نادرى، عزت‌اللّه و ديگران، احساس و ادراك از ديدگاه روان‌شناسى، چ سوم، (تهران، بدر، 1373)؛
- ـ يزدى، ملّاعبداللّه، الحاشيه، (قم، مؤسسة النشرالاسلامى، 1363)؛
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Hoseinzadeh yazdi, Mohammad.(2024) حواس یا ادراکات حسى از منظر معرفت‌شناسى. Ma`rifat Falsafi, 3(2), 29-74
Mohammad Hoseinzadeh yazdi."حواس یا ادراکات حسى از منظر معرفت‌شناسى". Ma`rifat Falsafi, 3, 2, 2024, 29-74
Hoseinzadeh yazdi, M.(2024) 'حواس یا ادراکات حسى از منظر معرفت‌شناسى', Ma`rifat Falsafi, 3(2), pp. 29-74
