عملکرد ذهن در فرایند ادراک عقلی از منظر آیت‌الله مصباح یزدی*
/ استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) / Dr.Adineh@isr.ikiu.ac.irچکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
بحث از مفاهیم کلی و عملکرد ذهن در فرایند ادراک عقلی و چگونگی شکل گیری آنها از مباحث مهم معرفت شناسی است. فلاسفه اسلامی به رغم گرایش های مختلف در تبیین مکانیسم تعقل، همواره بر ارزش ادراک عقلی، تأکید ورزیده اند. در این میان صدرا در تبیین فرایند ادراک کلی، تعبیرات مختلفی دارد که پژوهشگران حکمت صدرایی، اختلاف تعابیر صدرا را از طریق تمایز چگونگی ادراک کلی در مراحل مختلف تحول و تکامل نفس توجیه کرده اند. استاد مصباح یزدی به عنوان فیلسوفی نوصدرایی تبیین جدیدی ارائه می دهد که می تواند نگاهی نو به مسئله فرایند ادراک کلی و شیوه ای جدید برای حل ناسازگاری تعابیر صدرا باشد. در پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی روشن شد که مصباح یزدی بر تفاوت کارکرد ذهن در هر کدام از ساحت های ادراک کلی تأکید می ورزد؛ به طوری که ذهن در ادراک معقولات اولی منفعل و در ادراک معقولات ثانیه فلسفی و منطقی فعال است و ضرورتی برای اثبات عقول منفصل و شهود آنها در ادراک کلی نیست.
