Scepticism and Relativism
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
شکاکیت و نسبیت گرایی در مغرب زمین فراز و نشیب های بسیاری داشته است. نگاهی گذرا به پیشینة آن حاکی از تحقق دوره ها و جریان های گوناگونی است که نتایج و پیامدهای خطیری به دنبال داشته است. دست کم می توان نُه دوره یا جریان سرنوشت ساز را شناسایی کرد. در این نبشتار، پس از بیان ویژگی های هر دوره، دعاوی و قرائت های گوناگون شکّاکیت و نسبیت گرایی، به بررسی اجمالی آن ها پرداخته شده است. در نقد این جریان باید گفت: شکّاکیت و نسبیت گرایی فراگیر، ادعایی نامعقول و غیرعقلانی است. کمتر خردمندی را می توان یافت که چنین ادعاهایی را مطرح کند. بر اساس رویکرد قدما در معرفت شناسی، که متفکران مسلمان آن را تکمیل کرده و علم حضوری را نیز بر آن افزوده اند، انسان فی الجمله ـ معرفت یقینی دارد و این معرفت او خطاناپذیر، غیرقابل زوال و تردیدناپذیر است. بدین سان، با این شیوه می توان پاسخ های بسیاری ارائه کرد. علی رغم وضوح بطلان شکّاکیت و نسبیت گرایی فراگیر، برخی از قرائت های آن ها پیچیده است و به تأمل بیشتری نیاز دارد که عبارتند از : 1. تردید در معرفت به جهان محسوس؛ 2. تمایز میان پدیدار و پدیده. در اینجا ادعای دوم را، که مستلزم گونه ای نسبیت انگاری در فهم انسان است، ارزیابی کرده ایم.
- ـ الصدر، سیدمحمدباقر، فلسفتنا، (بیروت، دارالفکر، 1970)
- ـ الصدر، سیدمحمدباقر، الأسس المنطقیة للأستقراء، (بیروت، دارالتعاریف، بی تا)
- ـ احمدی، بابک، کتاب تردید، (تهران، نشر مرکز1374).
- ـ بریه، امیل، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داودی، (تهران، نشر دانشگاهی، 1374، چ دوم).
- ـ حسین زاده، محمد، پژوهشی تطبیقی در معرفت شناسی، (قم، مؤسسه امام خمینی، 1382)
- حسین زاده، محمد، فلسفه دین، (قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376)، فصل اوّل.
- ـ خراسانی، شرف الدین، از سقراط تا ارسطو، (تهران، دانشگاه ملی ایران، 1356، چ دوم).
- ـ خوانساری، محمد، منطق صوری، ج 2، (قم، بی تا ، بی نا)
- ـ داودی، علی مراد، سوفسطائیان، (تهران، دانشگاه تهران «مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی»، ش90).
- ـ دکارت، رنه، تأملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، (تهران، مرکز نشر دانشگاهی1361).
- ـ دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ترجمه احمد آرام و دیگران، (تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی،1370).
- ـ راسل، برتراند، علم ما به عالم خارج، ترجمه منوچهر بزرگمهر، (تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1359).
- ـ راسل، برتراند، مسائل فلسفه، ترجمه منوچهر بزرگمهر، (تهران، خوارزمی،1367).
- ـ طوسی، نصیرالدین، نقد المحصل، تحقیق عبدالله نورانی، (تهران، دانشگاه تهران و مک گیل،1359).
- ـ کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، (تهران سروش، 1375، ج1).
- ـ کانت، ایمانوئل، تمهیدات، ترجمه غلامعلی حداد عادل، (تهران، مرکز نشر دانشگاهی،1367).
- ـ کرم، یوسف، تاریخ الفلسفه الیونانیه، (لبنان، دارالقلم، 1979م).
- ـ کمپرتس، تئودور، متفکران یونانی، ترجمه محمدحسن لطفی، (تهران، خوارزمی،1375).
- ـ گاتری، دبلیو. کی. سی، تاریخ فلسفه یونان، ترجمه حسن فتحی، (تهران، فکر روز،1375).
- ـ لوین و دیگران، فلسفه یا پژوهش حقیقت، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، (تهران، جاویدان1351،).
- ـ مجموعه آثار افلاطون، رسالة تئاتتوس، ترجمه محمدحسن لطفی، (تهران، خوارزمی،1380).
- ـ مهدوی، یحیی، شکّاکان یونان، (تهران، خوارزمی،1376).
- ـ هاسپرس، جان، درآمدی بر فلسفه تحلیلی، ترجمه سهراب علوی نیا، (تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب،1370).
- -Barry, stroud The, Significance of philosophical Scepticism, (Oxford: Clarendon Press, 1984);
- -Copleston, F. A History of Philosophy, (USA: Newman, Press, 1985);
- -Craig, Edward, Routledge Encyclopedia of philosophy, (London, Routledge, 1998);
- -Eversonl, Stephen, Companion to Ancient Thought: Epistemology, (Cambridge, universiy Press, 1990);
- -Harman, Gilbert, Skepticism and the Definition of Knowledge, (USA: Harward University, 1990);
- -Kekes, John, A Justification of Rationality, (USA: state University of NewYork, 1976);
- -Lehrer, Keith, Theory of Knowledge, (USA: Westview Press, 1990) ch.9;
- -Luper- Foy, steven, The Possibility of Knowledger: Nozick and His critics, (USA: Rowman, 1987);
- -Michael, Williams, Unnatural Doubts, (Oxford: Blackweel, 1991);
- -Moore,G.E,Four Forms of Scepticism,in Philosophical Papers, (London, Routledge, 2002);
- -Moser, Paul, The Theory of Knowledg, (Oxford: Oxford University Press, 1998) Chs.1,8;
- -Nozick, R. Philosophical Explanation, (Oxford: Oxford, University Press, 1981);
- -Popkin, Richard, Skepticism, in Encyclopedia of Philosophy, P. Edwards (ed.) &... in Encyclopedia of Routledge Philosophy, E. Craig(ed.);
- -Popkin, Richard, The History of Scepticism from Erasmus to Spinonza, (London: Colfornia University Press , 1979);
- -Rescher, Nicholas, Scepticism, (Oxford: Blackwell, 1980);
- -Unger, Peter, Ignorance, (Oxford: Oxford University Press, 1975)'
- -Weintraub, Ruth, The Sceptical challange, (London: Routledge, 1997);
- -Williams,Michael, Problems of Knowledge, (Oxford: Oxford University,2001);
- -Zeller, E, Otlines of the History of Greek Philosophy, Translated by L.R, Parmer (London: Routledge, 13th Edition, 2001);
- -Zeller, E, The Stoics Epicureans & Skeptics, (London: Longmans, Green, 1880);