Ma`rifat Falsafi, Volume 7, Issue 1, No 25, Year 2025 , Pages 37-79
معقول ثانى فلسفى در فلسفه مشّایى ـ اشراقى (از خواجه نصیر تا میرداماد) / زهرا شریف ـ محسن جوادى
Article Type:
Research
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :معقول ثانى فلسفى در فلسفه مشّایى ـ اشراقى (از خواجه نصیر تا میرداماد) / زهرا شریف ـ محسن جوادى
Abstract:
با ظهور خواجه نصیرالدین طوسى، جریانى فلسفى شکل مى گیرد که به میرداماد ختم مى شود؛ این جریان به رغم بهره گیرى از تحلیل هاى فلسفىِ مشّایى، فراوان، تحت تأثیر فلسفه اشراق قرار داشته است. خواجه نصیر در زمینه مفاهیم فلسفى، به دیدگاه شیخ اشراق قائل است و این گونه مفاهیم را ذهنى محض مى داند. امّا برخى که سرآغاز آنان قوشچى است، این مفاهیم را ناظر به خارج پنداشته و حمل آنها را به ملاکِ جهات خارجىِ موضوع دانسته اند؛ براى مثال، دوانى (از پیشگامان این اعتقاد) معقول ثانى را چنان معنا کرده است که مستلزم خارجى نبودن مفاهیم فلسفى نیست. این در حالى است که میرداماد دریافته است که معقول ثانى به معناى عام را باید به دو دسته معقول ثانى «منطقى» و «فلسفى» تقسیم کرد: در دسته نخست، عروض و اتّصافْ ذهنى مى باشد؛ ولى در دسته دوم، تنها عروض است که ذهنى مى باشد. بدین ترتیب، اصطلاح «معقول ثانى» در این دوره ـ به تدریج ـ دستخوش تحوّل مى گردد و سرانجام به دو گروه تقسیم مى شود.
References:
- ـ ابن سینا و طوسى، خواجه نصیرالدین، شرح الإشارات و التنبیهات، تهران، دفتر نشر کتاب، 1361.
- ـ تفتازانى، سعدالدین، شرح المقاصد، قم، شریف رضى، 1370.
- ـ دشتکى شیرازى، غیاث الدین منصور، اشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور، تهران، میراث مکتوب، 1382.
- ـ دوانى، جلال الدین، سبع رسائل، تهران، میراث مکتوب ،1381.
- ـ سبزوارى، ملّاهادى، شرح المنظومة، تصحیح حسن حسن زاده آملى، تهران، ناب، 1369.
- ـ سهروردى، شهاب الدین، مجموعه مصنّفات، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، چ سوم، 1380.
- ـ طوسى، خواجه نصیرالدین، اساس الإقتباس، تصحیح مدرّس رضوى، تهران، دانشگاه تهران، چ سوم، 1361.
- ـ ـــــ ، تلخیص المحصّل (نقدالمحصّل)، تهران، دانشگاه تهران، 1359.
- ـ ـــــ ، مصارع المصارع، قم، مکتبة آیة اللّه المرعشى، 1405ق.
- ـ ـــــ و حلّى، حسن بن یوسف، کشف المراد، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1407ق.
- ـ قوشچى، علاءالدین على بن محمّد، شرح تجریدالعقائد، بى جا، رضى، بى تا.
- ـ مرزبان، بهمنیاربن، التحصیل، تصحیح مرتضى مطهّرى، تهران، دانشگاه تهران، 1349.
- ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازى)، الشواهدالربوبیة، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، چ دوم، 1360.
- ـ ـــــ ، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، قم، مکتبة المصطفوى، چ دوم، 1368.
- ـ میرداماد (میرمحمّدباقر بن محمّدحسین استرآبادى) و علوى عاملى، سیّداحمد، تقویم الایمان، تهران، دانشگاه تهران، 1381.
- ـ ـــــ ، القبسات، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک گیل، بى تا.
- ـ ـــــ ، مصنّفات، تهران، دانشگاه تهران، 1381.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Zhra, Javadi, Mohsen.(2025) معقول ثانى فلسفى در فلسفه مشّایى ـ اشراقى (از خواجه نصیر تا میرداماد) / زهرا شریف ـ محسن جوادى. Ma`rifat Falsafi, 7(1), 37-79
Zhra ; Mohsen Javadi."معقول ثانى فلسفى در فلسفه مشّایى ـ اشراقى (از خواجه نصیر تا میرداماد) / زهرا شریف ـ محسن جوادى". Ma`rifat Falsafi, 7, 1, 2025, 37-79
, Z, Javadi, M.(2025) 'معقول ثانى فلسفى در فلسفه مشّایى ـ اشراقى (از خواجه نصیر تا میرداماد) / زهرا شریف ـ محسن جوادى', Ma`rifat Falsafi, 7(1), pp. 37-79
