Pages:
7-32
Receive Date: 2025/03/04
Accept Date: 2025/03/04
Abstract:
Ontological arguments are arguments to prove the existence of Allah, in which His existence is proved, a priori, through a mere concept and without adherence to any objective entity. In the west, St. Anselm (1109-1033 or 1034) proposed this kind of argument in the Christian theology, and ever since it has had leading opponents and proponents. In the Islamic philosophy and theology, the argument has not had an outstanding place; however, in the words of the predecessors, and of Farabi as a frontrunner, traces of attention to this argument can be noticed. But, during the last half century, the attention to it is increasing. Some have accepted it, and some have negated it. In this article, after a brief review of the development of the ontological argument in the west, we have posed some Muslim philosopher’s views on the argument. Then, reconstructing Allameh Tabataba’i’s “argument of the truthful ones”, we suggest a new exposition of the ontological argument, which is immune from the critiques presented to Anselm’s ontological argument and its different narrations.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تقریرى نوین از برهان وجودى در فلسفه اسلامى
Abstract:
برهان وجودى به آن دسته از براهین اثبات وجود خداوند مى گویند که در آنها به نحوى کاملاً پیشین، با تمسک به صرف مفهوم و بدون استناد به هیچ امر عینى، وجود خداوند اثبات شود. این نوع برهان را در مغرب زمین و الهیات مسیحى آنسلم قدیس (1033 یا 1034ـ1109م) مطرح ساخت و از آن زمان تاکنون مخالفان و طرف دارانِ مهمى داشته است؛ اما در فلسفه و کلام اسلامى این نوع برهان جایگاه برجسته اى نداشته است؛ هرچند در عبارات گذشتگان و از همه پیش تر فارابى مى توان نشانه هایى از توجه به آن را مشاهده کرد. در عین حال در نیم قرن اخیر توجه به این نوع برهان رو به فزونى نهاده است؛ گروهى آن را پذیرفته و گروهى آن را نفى کرده اند. در این مقاله پس از بیان سیر اجمالى تطور این برهان در غرب، دیدگاه برخى از فیلسوفان مسلمان را درباره این برهان مطرح ساخته ایم و سپس با بازسازى برهان صدیقین علّامه طباطبائى، تقریرى جدید از برهان وجودى عرضه داشته ایم که از نقدهاى وارد بر برهان وجودى آنسلم با روایت هاى گوناگونش مصون است.
References:
- آنسلم قدیس، 1386، پروسلوگیون (خطابه اى در باب اثبات وجود خدا)، ترجمه افسانه نجاتى، تهران، قصیده سرا.
- بارنز، جاناتان، 1386، برهان وجودى، ترجمه احمد دیانى، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى.
- جوادى آملى، عبداللّه، 1377، تحفه الحکیم، در: آموزگار جاوید، به اهتمام صادق لاریجانى، قم، مدرسه ولى عصر (عج).
- ـــــ ، بى تا، تبیین براهین اثبات وجود خدا، قم، اسراء.
- حائرى یزدى، مهدى، 1380، التعلیقات على تحفه الحکیم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى.
- صدرالمتألهین، 1981م، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
- طباطبائى، سیدمحمدحسین، 1374، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقى مرتضى مطهرى، چ چهارم، تهران، صدرا.
- ـــــ ، 1378، شیعه در اسلام، چ سیزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
- ـــــ ، 1981م، تعلیقه بر الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
- عبودیت، عبدالرسول، 1382، اثبات وجود خدا به روش اصل موضوعى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
- ـــــ ، 1386، درآمدى به نظام حکمت صدرایى، تهران و قم، سمت و مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
- ـــــ ، 1389، خطوط کلّى حکمت متعالیه، تهران و قم، سمت و مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره.
- غروى اصفهانى، محمدحسین، بى تا، تحفة الحکیم، قم، مؤسسه آل البیت.
- فارابى، ابونصر محمدبن محمد، 1349ق، الدعاوى القلبیة، حیدرآباد، بى نا.
- ـــــ ، 1364، احصاء العلوم، ترجمه حسین خدیوجم، چ دوم، تهران، علمى و فرهنگى.
- فخرى، ماجد، 1368، فارابى و برهان وجودى، ترجمه محمدسعید حنایى کاشانى، تحقیقات اسلامى، سال چهارم، ش 1و2، ص 63ـ73.
- فیاضى، غلامرضا، 1375، گزیده هاى الهیات فلسفه، تدوین رحیق متقیان (جزوه منتشرنشده).
- کاپلستون، فردریک چارلز، 1378، تاریخ فلسفه، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران، علمى و فرهنگى.
- کانت، ایمانوئل، 1390، نقد عقل محض، ترجمه بهروز نظرى، چ دوم، کرمانشاه، باغ نى.
- مطهرى، مرتضى، 1379، مجموعه آثار، چ هفتم، تهران، صدرا.
- نراقى، ملّامهدى، 1381، جامع الافکار و ناقد الانظار، تصحیح مجید هادى زاده، تهران، حکمت.
- هیک، جان، 1370، برهان وجودى، در: خدا در فلسفه، ترجمه بهاءالدین خرمشاهى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Sheidanshid, Hosein ali, Shirvani, Ali.(2025) A New Exposition of the Ontological Argument in the Islamic Philosophy. Ma`rifat Falsafi, 12(3), 7-32
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hosein ali Sheidanshid; Ali Shirvani."A New Exposition of the Ontological Argument in the Islamic Philosophy". Ma`rifat Falsafi, 12, 3, 2025, 7-32
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Sheidanshid, H, Shirvani, A.(2025) 'A New Exposition of the Ontological Argument in the Islamic Philosophy', Ma`rifat Falsafi, 12(3), pp. 7-32
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Sheidanshid, H, Shirvani, A. A New Exposition of the Ontological Argument in the Islamic Philosophy. Ma`rifat Falsafi, 2025; 12(3): 7-32