Ma`rifat Falsafi, Volume 6, Issue 2, No 22, Year 2025 , Pages 11-42

    ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Ahmad Saeidi / دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / ahmadsaeidi67@yahoo.com
    Gholam Reza Fayyazi / استاد / g.faiyazi@gmail.com
    Pages: 11-42 Receive Date: 2025/02/20 Accept Date: 2025/02/20
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس
    Abstract: 
    تاکنون، در باب حدوث یا قدمِ نفس، دست‏کم هفت نظریه مختلف را از قول دانشمندان گوناگون نقل کرده‏اند. امّا اکثر فلاسفه به ویژه فلاسفه مسلمان، به رغم اختلاف در نحوه حدوث نفس، درباره اصل «حدوث نفس و عدم تقدّم آن بر بدن» اتفاق‏نظر داشته‏اند. ابن‏سینا و پیروان او نفس را روحانیة الحدوث و روحانیة البقاء می‏دانند؛ در حالی که پیروان حکمت متعالیه نفس را در ابتدای پیدایشْ جسمانی، و در ادامه زندگی روحانی دانسته‏اند. از کلمات ابن‏سینا به ویژه در شفا، دست‏کم دو دلیل برای نظریه «حدوث نفس همراه بدن و عدم تقدّم آن بر بدن» به دست می‏آید. ملّاصدرا نیز سه دلیل از طرفداران «قدم نفس» را نقل و نقد می‏کند و بیش از ده دلیل را به نفع «حدوث نفس و عدم تقدّم آن بر بدن» می‏آورد؛ وی پاره‏ای از آنها را می‏پذیرد و انتقادات دیگران و ایرادات احتمالی را دفع می‏نماید. بی‏تردید، بسیاری از ادلّه نقلی، ظهور در «حدوث نفسْ پیش از بدن» دارند. در این مقاله، با نقد ادلّه فلاسفه بر «حدوث نفسْ همراه یا پس از بدن»، تعارض ادعایی میان عقل و ظاهر نقل را رفع کرده‏ایم.  
    Keywords: 
    نفس
    بدن
    حدوث
    قدم.
    References: 
    • ـ ابن‏سینا، الشفاء، الطبیعیات، ج 2 (النفس)، تحقیق سعید زاید، قم، کتابخانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1404ق.
    • ـ ابن هروی، محمّدبن شریف نظام‏الدین احمد، انواریة (ترجمه و شرح حکمه‏الاشراق سهروردی)، تهران، امیرکبیر، چ دوم، 1363.
    • ـ رازی، فخر، المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات، قم، بیدار، چ دوم، 1411ق.
    • ـ سبزواری، ملّاهادی، شرح المنظومة، تعلیقه حسن حسن‏زاده آملی، قم، ناب، 1416ق.
    • ـ شیخ اشراق، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چ دوم، 1375.
    • ـ طباطبائی، سید محمّدحسین، تفسیر المیزان، قم، انتشارات اسلامی، 1363.
    • ـ طوسی، نصیرالدین، تلخیص المحصل، بیروت، دارالاضواء، چ دوم، 1405ق.
    • ـ قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1384.
    • ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازی)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، داراحیاء التراث، چ سوم، 1981م.
    • ـ ـــــ ، مجموعه رسائل فلسفی، تهران، حکمت، 1375.
    • 43 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, Ahmad, Fayyazi, Gholam Reza.(2025) ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس. Ma`rifat Falsafi, 6(2), 11-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmad Saeidi; Gholam Reza Fayyazi."ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس". Ma`rifat Falsafi, 6, 2, 2025, 11-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, A, Fayyazi, G.(2025) 'ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس', Ma`rifat Falsafi, 6(2), pp. 11-42

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, A, Fayyazi, G. ارزیابی ادلّه و مبانی نظریه حدوث نفس. Ma`rifat Falsafi, 2025; 6(2): 11-42