Ma`rifat Falsafi, Volume 4, Issue 3, No 15, Year 2024 , Pages 207-223
مجرّد و مادی
نوع مقاله:
ترویجی
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :مجرّد و مادی
Abstract:
بحث از موجود «مجرّد و مادی»، یکی از بخش های عمده فلسفه اسلامی را به خود اختصاص داده است. ارائه تعریفی دقیق از «مجرّد» و «مادی»، اثبات وجود آنها، بیان انواعشان و ارتباط میان موجودات مجرّد و مادی، از دغدغه های مهم فلاسفه در این بخش از فلسفه به شمار می رود. در این نوشتار، سعی شده است تا گزارشی اجمالی از دیدگاه فلاسفه مشّاء و اشراق نسبت به ماهیت موجودات مجرّد و مادی، بیان و سپس مورد ارزیابی واقع شود. در ادامه، نظریه سومی ارائه شده و مؤیّدات عقلی و نقلی این نظریه ذکر شده اند. نیز با عنایت به اینکه ظواهر برخی از تعابیر نقلی بر اساس دیدگاه عده ای از متفکران با نظریه سوم در تعارض است، ضمن بیان آن ظواهر، آراء این متفکران نیز مورد نقد قرار گرفته و در تعریف «مجرّد» و «مادی»، بر نظریه سوم، تأکید شده است.
- ـ آملی، محمّدتقی، درر الفوائد، بی جا، مؤسسه اسماعیلیان، بی تا.
- ـ ابن عاشور، محمّدالطاهر بن محمّد شاذلی، تفسیر التحریر و التنویر، بی جا، بی نا، بی تا، ج 23.
- ـ الآلوسی البغدادی، شهاب الدین محمّد، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی تا، ج 12.
- ـ البیضاوی، عبداللّه بن عمر، تفسیر البیضاوی، بیروت، مؤسسة شعبان للنشر، بی تا، ج 3ـ5.
- ـ القنوجی البخاری، فتح البیان فی مقاصد القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1420، ج 5.
- ـ اندلسی، ابوحیّان، تفسیر البحرالمحیط، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1413، ج 7.
- ـ انیس، ابراهیم، المعجم الوسیط، ط. الثالثة، بی جا، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1367.
- ـ جرجانی، حسین بن حسن، تفسیر گازر: جلاء الاذهان و جلاء الاحزان، تهران، وزارت فرهنگ، 1378، ج 8.
- ـ حوی، سعید، الاساس فی التفسیر، ط. الثانیة، بیروت، دارالسلام للطباعة و النشر، 1409، ج 8.
- ـ رازی، فخرالدین محمّدبن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی تا، ج 25ـ26.
- ـ ـــــ ، المباحث المشرقیه فی علم الالهیّات و الطبیعیات، تهران، مکتبة الاسدی، 1962، ج 1.
- ـ زبیدی، محمّد مرتضی، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت، منشورات دار مکتبة الحیاة، بی تا، ج 2.
- ـ زحیلی، وهبة، التفسیر المنیر، بیروت، دارالفکر المعاصر، 1411، ج 23ـ24.
- ـ زمخشری، محمودبن عمر، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، بی تا، ج 4.
- ـ سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، حکمة الاشراق، تصحیح و مقدّمه هنری کربن، تهران، انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران، بی تا، ج 2.
- ـ شبّر، سید عبداللّه، تفسیر شبّر، ط. الثانیة، قاهره، المطبعة الیوسفیة، 1385.
- ـ شیرازی، صدرالدین محمّدبن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفارالعقلیة الاربعة، قم، منشورات مصطفوی، بی تا، ج 2 و 5.
- ـ طباطبائی، سید محمّدحسین، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیقه غلامرضا فیّاضی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، 1380، ج 2.
- ـ ـــــ ، المیزان، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1417، ج 17.
- ـ ـــــ ، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1362.
- ـ طبرسی، فضل بن حسن، جوامع الجامع فی تفسیر القرآن المجید، تصحیح ابوالقاسم گرجی، چ سوم، تهران، دانشگاه تهران، 1377، ج 3.
- ـ ـــــ ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ط. الثانیة، تهران، ناصر خسرو، بی تا، ج 7ـ8.
- ـ طوسی، محمّدبن حسن، تفسیر التبیان، النجف الاشرف، مکتبة الامین، 1382ق، ج 8.
- ـ کاشانی، نورالدین محمّدبن مرتضی، تفسیر المعین، قم، مکتبة آیة اللّه المرعشی، بی تا، ج 2.
- ـ کلینی، محمّدبن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی تا، ج 1.
- ـ محلّی، جلال الدین و سیوطی، جلال الدین، تفسیر الجلالین، دمشق، مکتبة الملّاح، بی تا.
- ـ مشهدی، محمّد، تفسیر کنزالدقائق، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1413، ج 8.
- ـ مصباح، محمّدتقی، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1365، ج 2.
- ـ ـــــ ، تعلیقة علی نهایة الحکمة، قم، مؤسسة فی طریق الحق، 1405.
- ـ ـــــ ، معارف قرآن: خداشناسی ـ کیهان شناسی ـ انسان شناسی، قم، مؤسسه در راه حق، 1376.
