از فلسفه ارسطویی تا فلسفه اسلامی
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
این مقاله، که به عنوان پیام به همایش «ارسطو؛ پلی بین شرق و غرب» ارائه شده، در چند بخش تنظیم گردیده است: ابتدا به بیان هویّت ارسطو و شخصیت فلسفی او و عواملی که در شکل دهی آن تأثیر داشته، پرداخته است، و به عوامل درونی از جمله نبوغ اندیشه و طهارت انگیزه، و عوامل بیرونی از جمله مهارت استاد و پرورش شاگردان مستعد در حوزه فلسفی او اشاره می کند. آن گاه پس از بیان معیار و عنصر محوری «اسلامی بودن علوم»، به معیار اسلامی بودن فلسفه می پردازد. در ادامه، سیری اجمالی در فلسفه اسلامی دارد و مراتب گوناگونی برای صدق وصف «اسلامی» بر فلسفه ترسیم می کند. سپس به بحث عقلانیت در اسلام می پردازد و نمونه هایی از تعقّل گرایی اسلامی ارائه می دهد. در پایان، سیری اجمالی در مکتب ارسطو دارد، نام گذاری فلسفه ارسطو به «مشائی» را فاقد پیام معرفتی می داند و پس از بیان برخی آراء ارسطو، به نقد آنها از دیدگاه فلسفه اسلامی می پردازد.
- ـ ابن رشد، تفسیر مابعدالطبیعه، ج 1، (بیروت، دارالمشرق، بی تا)؛
- ـ ابن سینا، الشفا: السفسطه، ج 7، ط مصر؛
- ـ ابن سینا، منطق شفا، (قم، مکتبة آیةاللّه مرعشی نجفی، بی تا)؛
- ـ ابن ابی الحدید، نهج البلاغه، خطبه اول؛
- ـ احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، (قم، دارالحدیث، بی تا)، ج 2، ص 320و 390.
- ـ اصفهانی، هاتف، دیوان اشعار؛
- ـ جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، (بخش یکم)، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، (قم، اسراء، بی تا)؛
- ـ خاقانی شروانی، علی، گزیده اشعار خاقانی شروانی، به کوشش ضیاءالدین سجادی، (تهران، شرکت سهامی کتاب های جیبی، بی تا)؛
- ـ سنایی، دیوان حکیم، (تهران، کتابخانه سنایی، بی تا)؛
- ـ سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم، حدیقةالحقیقه و شریعة الطریقه، (تهران، دانشگاه تهران، بی تا)؛
- ـ صدرالمتألهین، اسفار، (قم، دارالمعارف الاسلامیه)؛
- ـ صدرالمتألهین، مبدأ و معاد، (تهران، انجمن حکمت و فلسفه، بی تا)؛
- ـ فارابی، ابونصر، الجمع بین رأیی الحکیمین، قدم له و علق علیه، دکترعلی بوملحم، (بیروت، دارالمکتبة الهلال، 2002م)؛
- ـ لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الالهام، (تهران، مهدوی، بی تا)؛
- ـ مدرس زنوزی، آقاعلی، بدایع الحکم، مقدمه و تنظیم احمد واعظی، (تهران، الزهرا، 1376).
