Ma`rifat Falsafi, Volume 5, Issue 2, No 18, Year 2025 , Pages 97-142

    معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mohammad Hoseinzadeh yazdi / / / mohammad_h@qabas.net
    Pages: 97-142 Receive Date: 2025/04/05 Accept Date: 2025/04/05
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها
    Abstract: 
    در این نوشتار، پس از بررسی این مبحث که تقسیم معرفت به حضوری و حصولی قیاسی است، اینمسئله مطرح می‏شود که آیا مغایرت علم حضوری و حصولی اعتباری است یا حقیقی؟ سپسنویسنده به بررسی ویژگی‏های معرفت‏شناختی علم حصولی می‏پردازد و بدین نتیجه رهنمونمی‏شود که «حکایت» مقوّم علم حصولی و ذاتی تصور و تصدیق است. آن‏گاه به پاسخ این پرسشمی‏پردازد که حکایت شأنی مفاهیم یا تصورات چگونه با ذاتی دانستن حکایت برای آنها سازگاراست؟ در ادامه، اقسام علم حصولی و تقسیم اولیه آن به تصور و تصدیق، و حقیقت تصور و تصدیقبررسی می‏شود و تمایز تصور و مفهوم و معنا، و رابطه تصدیق و قضیه و رابطه اعتقاد، باور، ایمان،پذیرش و دیگر واژه‏های همگن با تصدیق، مورد توجه قرار می‏گیرند.
    Keywords: 
    باور
    اعتقاد
    تصور
    معنا
    مفهوم
    تصدیق
    حکایت
    محکی بالذات
    محکی بالعرض
    خطاپذیری.
    References: 
    • ـ ابن رشد، تلخیص کتاب العبارة، تحقیق محمود قاسم، مصر، الهیئة المصریة العامّة للکتاب، 1981، ج 3.
    • ـ ابن سهلان، البصائر النصریة، تصحیح رفیق العجم، بیروت، دارالفکر اللبنانی، 1993.
    • ـ ـــــ ، الشفاء، المنطق، تصحیح ابراهیم مدکور، قاهره، امیریه، بی‏تا.
    • ـ ـــــ ، الشفاء، المنطق، قم، کتاب‏خانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1405.
    • ـ ـــــ ، النجاة، تصحیح محمّدتقی دانش‏پژوه، تهران، دانشگاه تهران، 1364.
    • ـ ـــــ ، دانش‏نامه علائی، تصحیح احمد خراسانی، تهران، کتاب‏خانه فارابی، 1360.
    • ـ ـــــ ، عیون الحکمة، در: رسائل ابن‏سینا، قم، بیدار، 1400.
    • ـ ـــــ ، منطق المشرقین، قم، کتاب‏خانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1405، چ دوم.
    • ـ احمد نگری، عبدالنبی، دستور العلماء، تحقیق. علی دحروج، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1997.
    • ـ ارسطو، منطق ارسطو، ترجمه اسحاق‏بن حنین و دیگران، تحقیق عبدالرحمان بدوی، بیروت، دارالقلم، 1980،ج 1.
    • ـ ـــــ ، منطق ارسطو، ترجمه میر شمس‏الدین ادیب سلطانی، تهران، نگاه، 1378.
    • ـ بغدادی، ابوالبرکات، المعتبر، اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1373، ج 1.
    • ـ تفتازانی، سعدالدین، تهذیب المنطق، در: ملّاعبداللّه یزدی، الحاشیة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1405.
    • ـ ـــــ ، شرح المقاصد، استانبول، افندی بسنوی، 1305ق، ج 1.
    • ـ تهانوی، محمّدعلی، موسوعة کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1996، ج 2.
    • ـ حسین‏زاده، محمّد، منابع معرفت، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1386.
    • ـ حلّی، حسن‏بن یوسف، الجوهر النضید، قم، بیدار، 1381.
    • ـ ـــــ ، کشف‏الفوائد فی شرح‏القواعد، تبریز، مکتب اسلام، 1360.
    • ـ ـــــ ، کشف المراد فی شرح تجریدالاعتقاد، بیروت، موسسة الاعلمی، 1399.
    • ـ دهخدا، علی‏اکبر، لغت‏نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1343، ج 15.
    • ـ ذکیانی، غلامرضا، تصحیح بیان الحق و لسان الصدق سراج‏الدین ارموی، پایان‏نامه کارشناسی ارشد الهیات وفلسفه، تهران، دانشگاه تهران، 1373ـ1374.
    • ـ رازی، قطب‏الدین، الرسالة المعمولة فی التصور و التصدیق، در: همو، رسالتان فی التصور و التصدیق، تحقیق مهدی شریعتی، قم، اسماعیلیان، 1416.
    • ـ ـــــ ، الرسالة المعمولة فی التصور و التصدیق، قم، مؤسسة نعمان، 1416.
    • ـ ـــــ ، شرح المطالع، قم، کتبی نجفی، بی‏تا.
    • ـ راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القرآن، بی‏جا، المکتبة المرتضویه، بی‏تا.
    • ـ زکریّا، احمدبن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404، ج 4.
    • ـ سید شریف، تعلیقة بر تحریر القواعد المنطقیة در: قطب‏الدین رازی، تحریر القواعد المنطقیة، قم، بیدار،1382.
    • ـ سیدعلی‏زاده، حاشیه بر مقیّد فناری علی قول احمد، استانبول، بی‏نا، بی‏تا.
    • ـ شهید ثانی، حقائق الایمان، قم، کتاب‏خانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1409.
    • ـ شیرازی، قطب‏الدین، درّه‏التاج، تصحیح محمّد مشکوة، تهران، حکمت، 1369، چ سوم.
    • ـ طباطبائی، سید محمّدحسین، رسائل سبعة، قم، بنیاد علمی و فکری علّامه طباطبائی، 1362.
    • ـ ـــــ ، نهایة الحکمة، تصحیح غلامرضا فیّاضی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1385.
    • ـ طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، تحقیق سید عبداللّه انوار، تهران، نشر مرکز، 1375، ج 1.
    • ـ ـــــ ، شرح‏الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغة، 1375.
    • ـ غزالی، ابوحامد محمّد، معیار العلم، بیروت، دار و مکتبة الهلال، بی‏تا.
    • ـ ـــــ ، معیار العلم، بیروت، دار و مکتبة الهلال، 1993م.
    • ـ ـــــ ، مقاصد الفلاسفه، تحقیق سلیمان دنیا، مصر، دارالمعارف، 1961.
    • ـ فارابی، ابونصر، المنطقیات، تصحیح محمّدتقی دانش‏پژوه، قم، کتاب‏خانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1408، ج 1.
    • ـ ـــــ ، المنطقیات، قم، کتاب‏خانه آیه‏اللّه مرعشی نجفی، 1408، ج 3.
    • ـ لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الالهام، بی‏جا، بی‏نا، بی‏تا.
    • ـ مصباح، محمّدتقی، آموزش فلسفه، تهران، دفتر تبلیغات اسلامی، 1364، ج 1، درس چهاردهم.
    • ـ ـــــ ، تعلیقة علی نهایه‏الحکمة، قم، در راه حق، 1404.
    • ـ ـــــ ، تعلیقة علی نهایه‏الحکمة، قم، مؤسسه درراه حق، 1405.
    • ـ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1417، ج 6.
    • ـ مظفّر، محمّدرضا، المنطق، تصحیح غلامرضا فیّاضی، قم، انتشارات اسلامی، 1421. ـ معین، محمّد، فرهنگ معین، تهران، امیرکبیر، 1360، چ چهارم، ج 1.
    • ـ مقری فیومی، احمدبن محمّدبن علی، مصباح المنیر، قاهره، امیریة، 1928، ط. السابعة.
    • ـ ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازی)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم، مصطفوی،بی‏تا، ج 6.
    • ـ ـــــ ، رسالة التصور و التصدیق، بی‏جا، بی‏تا، بی‏نا.
    • ـ ولفسن، ه . ا.، دو اصطلاح «تصور» و «تصدیق» در فلسفه اسلامی و...، ترجمه احمد آرام، به اهتمام مهدیمحقق و دیگران، تهران، دانشگاه تهران، 1353.
    • ـ یزدی، مولی عبداللّه، الحاشیة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1421، ط. العاشرة.
    • 425 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, Mohammad.(2025) معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها. Ma`rifat Falsafi, 5(2), 97-142

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad Hoseinzadeh yazdi."معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها". Ma`rifat Falsafi, 5, 2, 2025, 97-142

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, M.(2025) 'معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها', Ma`rifat Falsafi, 5(2), pp. 97-142

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hoseinzadeh yazdi, M. معرفت حصولی ویژگی‏ها، اقسام و تمایزها. Ma`rifat Falsafi, 2025; 5(2): 97-142