پارادوکس های اصل عدم تفاوت
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
در برخی تفاسیر فلسفی از احتمال، مانند تفسیر کلاسیک، تفسیر منطقی و تفسیر معرفتشناختی، رجوع به مجموعهای به نام فضای نمونه یا فضای وصفی برای محاسبه احتمال لازم است. در این محاسبات، بر اساس اصل عدم تفاوت، احتمال عناصر اولیه یکسان فرض میشود. اما درباره خود این اصل، که اساس حساب احتمالات در تفاسیر مزبور است، دو مسئله اساسی وجود دارد که در مباحث فلسفی احتمال قابل طرح است. اول، اعتبار معرفتشناختی خود این اصل است، و دوم، پارادوکسهایی است که از به کارگیری این اصل ناشی میشوند. اما تاکنون پاسخی درخور به هیچیک از این دو مسئله داده نشده است. در این مقاله، ابتدا با اشاره به تفاسیر مختلف احتمال، نشان داده میشود که کدام تفاسیر نیازمند این اصل هستند. همچنین اصل عدم تفاوت به طور کلی و نیز در احتمال معرفتشناختی، بر اساس اصل علیت و با ارجاع به علم حضوری توجیه میشود. مهمترین بخش این مقاله، طرح هشت پارادوکس همراه با پاسخهایی است که برای حل آنها ارائه شده و با ناتمام دانستن این پاسخها، راهحل جدیدی بر اساس تفسیر احتمال معرفتشناختی ارائه میشود.
- ـ صدر، سيد محمّدباقر، الاسس المنطقية للاستقراء، بيروت، دارالفكر، 1391ق.
- ـ مصباح، محمّدتقي، آموزش فلسفه، تهران، شركت چاپ و نشر بينالملل، 1379، چ دوم.
- ـ مصباح، مجتبي، «درآمدي بر احتمال معرفتشناختي» معرفت فلسفي 15 (بهار 1386)،ص 127ـ166.
- - Carnap, Rudolf, Logical Foundations of Probability, Chicago, The University of Chicago Press, 1967.
- - Gillies, Donald, Philosophical Theories of Probability, London & New York, Routledge, 2003.
- - Jaynes, E. T., "The Well-Posed Problem", Foundations of Physics 4 (1973), pp. 477-492.
- - Keynes, John Maynard, A Treatise on Probability, London, Macmillan & Co., Limited, 1943.
- - Mikkelson, Jeffery M., "Dissloving Wine/Water Paradox", British Journal for the Philosophy of Science 55 (2004), pp. 137-145.
- - Schlesinger, George N., The Sweep of Probability, University of Notre Dame Press, 1991.
