Ma`rifat Falsafi, Volume 21, Issue 3, No 83, Year 2025 , Pages 41-58
The Nature and Possibility of Islamic Theory of Art as per Transcendent Wisdom
Writers:
✍️ Seyyed Mohammad Mohsen mirmorshedi
/ A PhD. student of transcendent wisdom at Imam Khomeini Center of Education and Research. / mohsengmirus@gmail.com
/ A PhD. student of transcendent wisdom at Imam Khomeini Center of Education and Research. / mohsengmirus@gmail.comMohammad Fanaei ashkevari / A professor of philosophy group at Imam Khomeini Center of Education and Research. / fanaei.ir@gmail.com
/ A professor of philosophy group at Imam Khomeini Center of Education and Research. / fanaei.ir@gmail.comAbstract:
According to the theories of orientalists and philosophers of art, the so-called phenomenon of "Islamic theory of art" is unattainable and Islamic art should only be studied posteriorly and historiographically. This paper tries to study the possibility and nature of the "Islamic theory of art" as per the opinions of Sadraian philosophers who consider this philosophy in accordance with Islamic principles, thus taking the first steps in explaining this theory. Viewing the discoursed topics, it can be said: thanks to the use of the Quran, intellection and mysticism in Islamic philosophy and especially the transcendent wisdom, they have established such a system and intellectual structure that has reliable foundations and has the capacity to develop a theory of art from it. Furthermore, due to the fact that this school of philosophy rests on the Islamic teachings that favors and makes use of art in the promotion of true knowledges considering divinity as the origin of art, one can develop the Islamic theory of art from such a school of philosophy.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :چیستی و امکان نظریه اسلامی هنر بر اساس حکمت متعالیه
Abstract:
بر اساس نظریات مستشرقان و فلاسفه هنر، پدیده‌ای با عنوان «نظریه اسلامی هنر» امری غیر قابل دستیابی است و تنها باید هنر اسلامی را به نحو پسینی و تاریخ‌نگارانه مطالعه کرد. این نوشتار درصدد است تا امکان و چیستی «نظریه اسلامی هنر» را بر اساس آراء فیلسوفان صدرایی که این فلسفه را منطبق بر مبانی اسلامی می‌دانند، بررسی کند تا اولین قدم‌ها در جهت تبیین این نظریه برداشته شود. با توجه به مباحث مطرح‌شده می‌توان گفت: در فلسفه اسلامی و به‌ویژه حکمت متعالیه به برکت استفاده از قرآن، برهان و عرفان، چنان نظام و ساختار فکری به وجود آمده است که از مبانی موثقی برخوردار بوده و ظرفیت استخراج نظریه هنری را داراست. از سوی دیگر به سبب ابتنای این مکتب فلسفی بر آموزه‌های اسلامی که تأییدکننده و استفاده‌کننده از هنر در نشر معارف حقه است و منشأ هنر را وجود لایزال الهی می‌داند، ظرفیت استخراج نظریه اسلامی هنر از این مکتب فلسفی کاملاً فراهم گشته است.
References:
- اسپرینگز، توماس، 1377، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمة فرهنگ رجایی، تهران، آگه.
- اسوالد، هنفلینگ، 1377، چیستی هنر، ترجمة علی رامـین، تهران، هرس.
- اعظم، خالد، 1381، هنر و معماری اسلامی؛ اصول سنت قدسی، مجموعه مقالات، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
- افلاطون، 1356، دوره آثار افلاطون(گفت و گوی سوفیست)، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی.
- امامی جمعه، مهدی، 1385، فلسفه هنر در عشق‌شناسی ملاصدرا، تهران، فرهنگستان هنر.
- انصاریان، زهیر، 1386، فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی صدرایی، تهران، بین الملل.
- بلخاری قهی، حسن، 1387، قدر نظریه بنیادی هنر، معماری و زیبایی در تمدن اسلامی، تهران، دبیرخانة هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی.
- پناهی آزاد، حسن، 1385، «فلسفه حکمت متعالیه»، قبسات، ش 39و40، ص 197-220.
- جوادی آملی، عبدالله، 1381، رحیق مختوم، قم، اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله، 1382، سرچشمه اندیشه، قم، اسراء.
- حسن‌زاده، مهرداد و عبدالعظیم عزیزخانی، 1390، اصول و مبانی مدیریت در اسلام، تهران، هنر آبی.
- دهخدا، علی‌اکبر، 1377، لغت‌نامه دهخدا، تهران، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا.
- دیکی، جورج، 1387، «ماهیت نظریه‌های هنر»، ترجمة ابوالفضل مسلمی، زیباشناخت، ش ۱۸، ص 63ـ80.
- صلیبا، جمیل و منوچهر صانعی‌دره‌بیدی، 1366، فرهنگ فلسفی، تهران، حکمت.
- لئون، تـولستوی، 1364، هنر چیست؟، ترجمة کاوه رهگان، تهران، امیرکبیر.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1392، رابطه علم و دین، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1398، مجموعه معارف قرآن، خداشناسی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- معین، محمد، 1388، فرهنگ فارسی (شش‌جلدی)، تهران، امیرکبیر.
- صدرالمتألهین، 1378، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، ترجمة محمد خواجوی، تهران، مولی.
- صدرالمتألهین، 1382، الشواهد الرّبوبیه فی المناهج السلوکیة، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب.
- نصر، سیدحسین، 1394، آفاق حکمت در سپهر سنت، تهران، ققنوس.
- نصر، سیدحسین، 1388، معرفت و معنویت، ترجمة انشاءالله رحمتى، تهران، سهروردى.
- نصر، سیدحسین، 1389، هنر و معنویت اسلامی، ترجمة رحیم قاسمیان، تهران، حکمت.
- آگاه، وحید، 1398، «نظریه‌های معطوف به هنر، مقدمه شناخت آثار هنری به مثابه رسانه»، علوم خبری، ش 29، ص 200ـ215.
- ویتگنشتاین، لودویگ، 1393، کتاب آبی، ترجمة مالک حسینی، تهران، سروش.
- ویتگنشتاین، لودویگ، 1401، کتاب‌های آبی و قهوه‌ای (تمهیدات پژوهش‌های فلسفی)، ترجمة ایرج قانونی، تهران، نشر نی.
- هاشم‌نژاد، حسین، 1385، «درآمدی بر فلسفه هنر از دیدگاه فیلسوفان اسلامی»، قبسات، ش 39و40، ص 313-332.
- Bernard, Weiner, 1996, Human Motivation, Metaphors, Theories, and Research. Cram, Textbook Reviews. p.101.
- Gabrieli, Francesco; Scerrato, Umberto, 1985, Gli Arabi in Italia: culture, contacts and traditions. Milan. p.87.
- Thomas, Gary, 2007, Education and theory: strangers in paradigms. Maidenhead: Open Univ. Press.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
mirmorshedi, Seyyed Mohammad Mohsen, Fanaei ashkevari, Mohammad.(2025) The Nature and Possibility of Islamic Theory of Art as per Transcendent Wisdom. Ma`rifat Falsafi, 21(3), 41-58 https://doi.org/10.22034/marefatfalsafi.2024.2022125
Seyyed Mohammad Mohsen mirmorshedi; Mohammad Fanaei ashkevari."The Nature and Possibility of Islamic Theory of Art as per Transcendent Wisdom". Ma`rifat Falsafi, 21, 3, 2025, 41-58
mirmorshedi, S, Fanaei ashkevari, M.(2025) 'The Nature and Possibility of Islamic Theory of Art as per Transcendent Wisdom', Ma`rifat Falsafi, 21(3), pp. 41-58
