صدرالمتألهين

  سال بيستم، شماره چهارم، پياپي 80، تابستان 1402، ص 101ـ114
 

نوع مقاله: پژوهشي
علي شيرواني/ دانشيار گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه    shirvani@rihu.ac.ir
* مرضيه ورمزيار/ استادیار گروه معارف دانشگاه لرستان     varmazyar.m@lu.ac.ir

      سال بيستم، شماره چهارم، پياپي 80، تابستان 1402، ص 7ـ22
 

نوع مقاله: پژوهشي

* سيد‌محمد‌جواد ميرجعفري/ دکتراي حکمت متعاليه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)     javadmirjafari2@gmail.com

سال بيستم، شماره دوم، پياپي 78، زمستان 1401، ص 7ـ24

سال نوزدهم، شماره سوم، پياپي 75، بهار 1401، ص 27ـ40

نوع مقاله: پژوهشي

* فرح رامين / دانشيار گروه فلسفه دانشگاه قم     f.ramin@qom.ac.ir
محمدتقي يوسفي / دانشيار گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم(ع)     yosofi@bou.ac.ir
عالمه علامي / دانشجوي دکتري کلام اسلامي دانشگاه قم    alemeallami@gmail.com
دريافت: 16/05/1400                  پذيرش: 13/11/1400

سال نوزدهم، شماره سوم، پياپي 75، بهار 1401، ص 41ـ56

نوع مقاله: پژوهشي
* آيسودا هاشم‌پور / دانشجوي دکتري حکمت متعاليه دانشگاه اصفهان     Aysooda.hashempour@gmail.com
محمد بيدهندي / دانشيار گروه فلسفه و کلام اسلامي دانشگاه اصفهان     Bidhendimohammad@yahoo.com 
دريافت: 24/03/1400                  پذيرش: 15/10/1400

سال نوزدهم، شماره دوم، پياپي 74، زمستان 1400، ص 105ـ116

نوع مقاله: پژوهشي
محمدعلی محیطی اردکان / استادیار گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)    hekmatquestion@gmail.com 
دريافت: 1400/4/2                  پذيرش: 1400/9/27

سال نوزدهم، شماره دوم، پياپي 74، زمستان 1400، ص 73ـ90

نوع مقاله: پژوهشي
* حسن کرمي / دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)    Hasan.karami118@gmail.com
سيدمحمدمهدي نبويان / دكتري فلسفه تطبيقي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)    smm.nabavian@yahoo.com
دريافت: 1400/5/5                  پذيرش: 1400/10/12

* یاسر حسین‌پور / دکتری حکمت متعالیه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    hoseinpour.yaser@gmail.com
غلامرضا فیاضی / استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
دريافت: 29/09/99                  پذيرش: 25/03/1400
چکيده
در این نوشتار علاوه بر اعلام موضع درباره وحدت و یا تعدد نوعی نفوس بشری به دنبال پاسخی درخور برای حل معمای روان‌شناختی چگونگی ماهیت انسان هستیم. یکی از مباحث مطرح در علم‌النفس فلسفی، مسئله وحدت و یا تعدد نوعی نفوس انسانی است. اندیشمندان مسلمان در این زمینه اقوال مختلفی را مطرح ساخته‌اند و علاوه بر اقامه استدلال از شواهد قرآنی و روایی در تثبیت اندیشه خود بهره برده‌اند. برخی حکمای اسلامی معتقد به وحدت نوعی نفوس و برخی دیگر معتقد به تعدد آن هستند. در این میان صدرالمتألهین در بعضی کتب خود نظری بینابین ارائه داده و به وحدت ابتدایی نفوس در نوع و در عین حال کثرت نوعی آنها طی یک حرکت جوهری رأی داده است. این مسئله فلسفی قرابت سازنده‌ای دارد با مسئله مطرح در روان‌شناسی تحت عنوان ماهیت روان‌شناختی انسان که در آن روان‌شناسان دیدگاه‌های مختلف و بعضاً متضادی بیان کرده‌اند. بعضی ماهیت انسان را خنثا دانسته‌اند، برخی آن را دارای تمایلات شر انگاشته‌اند و بعضی نیز تمایلات خیر را به آن نسبت داده‌اند. با حل مسئله وحدت یا تعدد نوعی نفوس در حکمت اسلامی، پاسخی درخور به پرسش مطرح‌شده در علم روان شناسی داده می‌شود.
کلیدواژه‌ها: تعدد نوعی نفوس، حکمت اسلامی، روان‌شناسی، صدرالمتألهين، ماهیت انسان.
 

سال نوزدهم، شماره اول، پياپي 73، پاييز 1400، ص 49ـ64

نوع مقاله: پژوهشي
* علی بابایي / دانشيار گروه فلسفه دانشگاه محقق اردبیلی     hekmat468@yahoo.com
سيدمختار موسوي / دكتري فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه علامه طباطبائي     smm190@gmail.com
دريافت: 1400/1/27                  پذيرش: 1400/6/30

سیدمهدی امام‌جمعه / دانشيار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان     m.amami lta.ui.ac.ir
* سیدمحمدمحسن میرمرشدی / دانشجوی دكتري فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    mohsengmirus@gmail.com
دريافت: 12/12/98                  پذيرش: 25/06/99
چکيده
مسئله ذهنیت و عینیت در فلسفه عرصه‎های متفاوتی از زندگی بشری را تحت تأثیر قرار داده است. از جمله این عرصه‎ها فلسفه هنر و به‌ویژه مسئله شناخت زیبایی است. صدرالمتألهين و کانت، دو فیلسوف اسلامی و غربی هستند که در این حوزه کنکاش و نظریات تأثیرگذاری را مطرح کرده‌اند. با مقایسه دیدگاه هر دو فیلسوف می‎توان به این نتیجه رسید که هر دو به گونه‌ای معتقد به دخالت ذهن در درک زیبایی هستند؛ ولی کانت ورای زیبایی ذهنی، زیبایی عینی را قبول ندارد و تمام زیبایی را به ذهن و احساس درک‎شده ناشی از آن بازمی‌گرداند. در مقابل اگرچه صدرالمتألهين ذهن را در درک زیبایی دخیل می‌داند و قائل به درک زیبایی در مرتبه بالاتری از عالم مادی است، اما حقیقت زیبایی را از آن جهت که از اوصاف وجود و مساوق با وجود است، متشخص در خارج لحاظ می کند. صدرالمتألهين با گنجاندن زیبایی تحت معقولات فلسفی و کانت با ذهنیِ صرف دانستن زیبایی، در عمل وجودی مستقل برای زیبایی در نظر نمی‎گیرند.
کلیدواژه‌ها: عینیت و ذهنیت، زیبایی، کانت، صدرالمتألهين، مکتب صدرایی.